Generalnie (choć z wskazanymi niżej wyjątkami) 14 stycznia 2006 r. zaczyna obowiązywać nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Komu przysługują świadczenia rodzinne?
Przypomnijmy, że świadczenia rodzinne przysługują:
- obywatelom polskim;
- cudzoziemcom posiadającym obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
- cudzoziemcom przebywajÄ…cym w Polsce na podstawie:
- zezwolenia na osiedlenie siÄ™, zezwolenia na pobyt rezydenta dÅ‚ugoterminowego Wspólnot Europejskich,
- zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w zwiÄ…zku z tym, że posiadajÄ… zezwolenie na pobyt rezydenta dÅ‚ugoterminowego WE, udzielone przez inne paÅ„stwo czÅ‚onkowskie Unii Europejskiej, oraz zamierzajÄ… wykonywać pracÄ™ lub prowadzić dziaÅ‚alność gospodarczÄ… na podstawie przepisów obowiÄ…zujÄ…cych w tym zakresie w Polsce, podjąć lub kontynuować studia lub szkolenie zawodowe lub wykaże, że zachodzÄ… inne okolicznoÅ›ci uzasadniajÄ…ce jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy,
- jeśli zamieszkują łącznie z członkami rodzin na terytorium Polski.
Åšwiadczenia rodzinne przysÅ‚ugujÄ… obecnie wszystkim ww. osobom, jeżeli zamieszkujÄ… na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 1 roku przed zÅ‚ożeniem wniosku oraz przez okres zasiÅ‚kowy, w którym otrzymujÄ… Å›wiadczenia rodzinne. Po zmianie również na cudzoziemców wymienionych w pkt 3 naÅ‚ożono ten warunek.
Kogo uznaje siÄ™ za osobÄ™ samotnie wychowujÄ…cÄ… dziecko?
Już od 1 stycznia 2006 r. wprowadzono definicjÄ™ osoby samotnie wychowujÄ…cej dziecko. Jest niÄ… panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba pozostajÄ…ca w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sÄ…du, osoba rozwiedziona, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem.
Zmiany w innych definicjach
MówiÄ…c o „utracie dochodu”, powinniÅ›my teraz mieć na myÅ›li utratÄ™ dochodu spowodowanÄ…:
- uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,
- utratą prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium w wysokości zasiłku dla bezrobotnych,
- utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło,
- co nowego: utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego,
- nieotrzymywaniem części albo całości zasądzonych świadczeń alimentacyjnych,
- wyrejestrowaniem pozarolniczej działalności gospodarczej.
Podobne zmiany zaszÅ‚y w definicji „uzyskania dochodu” – pod tym pojÄ™ciem należy rozumieć uzyskanie dochodu spowodowane:
- zakończeniem urlopu wychowawczego,
- uzyskaniem prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium w wysokości zasiłku dla bezrobotnych,
- uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło,
- uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego,
- uzyskaniem całości lub części zasądzonych świadczeń alimentacyjnych,
- rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej.
Komu przysługuje zasiłek rodzinny?
Prawo do zasiÅ‚ku rodzinnego i dodatków do tego zasiÅ‚ku przysÅ‚uguje:
- rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
- opiekunowi faktycznemu dziecka;
- osobie uczÄ…cej siÄ™.
ZasiÅ‚ek rodzinny przysÅ‚uguje ww. osobom, jeÅ›li dochód rodziny w przeliczeniu na osobÄ™ albo dochód osoby uczÄ…cej siÄ™ nie przekracza kwoty 504,00 zÅ‚.
W razie gdy czÅ‚onkiem rodziny jest dziecko legitymujÄ…ce siÄ™ orzeczeniem o niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci, zasiÅ‚ek rodzinny przysÅ‚uguje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobÄ™ albo dochód osoby uczÄ…cej siÄ™ nie przekracza kwoty 583,00 zÅ‚.
WedÅ‚ug zmienionych przepisów w przypadku gdy rodzina lub osoba uczÄ…ca siÄ™ utrzymuje siÄ™ z gospodarstwa rolnego, przyjmuje siÄ™, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje siÄ™ dochód miesiÄ™czny w wysokoÅ›ci 1/12 dochodu ogÅ‚aszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez Prezesa GÅ‚ównego UrzÄ™du Statystycznego na podstawie art. 18 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym. Zgodnie z tym przepisem, Prezes GÅ‚ównego UrzÄ™du Statystycznego, na podstawie danych statystycznych, ogÅ‚asza, w terminie do dnia 30 października każdego roku, wysokość przeciÄ™tnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego. I tak, przeciÄ™tny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego wynosiÅ‚ w 2004 r. 1626 zÅ‚.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej;
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
- dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie Å›wiadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostaÅ‚o oddalone,
- (co nowego) sÄ…d zobowiÄ…zaÅ‚ jednego z rodziców do ponoszenia caÅ‚kowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiÄ…zaÅ‚ drugiego z rodziców do Å›wiadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka.
Przypomnijmy, że w okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 sierpnia 2006 r. wysokość miesięcznego zasiłku rodzinnego wynosi:
- 43,00 zł na pierwsze i drugie dziecko;
- 53,00 zł na trzecie dziecko;
- 66,00 zł na czwarte i kolejne dziecko.
Kto dostanie dodatek z tytułu urodzenia dziecka i w jakiej wysokości?
WedÅ‚ug przepisów, które weszÅ‚y w życie już z dniem 1 stycznia 2006 r., dodatek z tytuÅ‚u urodzenia dziecka przysÅ‚uguje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka. Dodatek przysÅ‚uguje również opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukoÅ„czenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie zostaÅ‚ przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka. W przypadku jednak zbiegu prawa do dodatku z prawem do Å›wiadczenia z tytuÅ‚u urodzenia dziecka finansowanego z budżetu paÅ„stwa przysÅ‚uguje jedno Å›wiadczenie wybrane przez te osoby.
Dodatek przysługuje teraz jednorazowo, w wysokości 1 000,00 zł, a nie jak dotąd 500,00 zł. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko.
Zmiany w prawie do świadczeń rodzinnych uzależnionych od niepełnosprawności
W razie utraty ważnoÅ›ci orzeczenia o niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci lub stopniu niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci, jeżeli osoba niepeÅ‚nosprawna uzyska ponownie orzeczenie o niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci lub odpowiednim stopniu niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci stanowiÄ…ce kontynuacjÄ™ poprzedniego orzeczenia, prawo do Å›wiadczeÅ„ rodzinnych uzależnionych od niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci ustala siÄ™ od pierwszego dnia miesiÄ…ca nastÄ™pujÄ…cego po miesiÄ…cu, w którym upÅ‚ynÄ…Å‚ termin ważnoÅ›ci poprzedniego orzeczenia, nie wczeÅ›niej jednak niż od miesiÄ…ca, w którym osoba zÅ‚ożyÅ‚a wniosek o kontynuacjÄ™ Å›wiadczenia rodzinnego. W tym przypadku osoba do wniosku o Å›wiadczenie rodzinne uzależnione od niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci dołącza zaÅ›wiadczenie wÅ‚aÅ›ciwej instytucji potwierdzajÄ…ce zÅ‚ożenie wniosku o ponowne ustalenie niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci lub stopnia niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci.
Nie trzeba oÅ›wiadczenie o wysokoÅ›ci dochodów czÅ‚onków rodziny
Uchylono art. 25a, zgodnie z którym osoba majÄ…ca ustalone na dany okres zasiÅ‚kowy prawo do Å›wiadczeÅ„ rodzinnych, z wyjÄ…tkiem zasiÅ‚ku pielÄ™gnacyjnego, musiaÅ‚a przedkÅ‚adać, w terminie do dnia 15 marca, oÅ›wiadczenie o wysokoÅ›ci dochodów czÅ‚onków rodziny uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym.
Inne zmiany
Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów, marszaÅ‚ek województwa wÅ‚aÅ›ciwy ze wzglÄ™du na miejsce zamieszkania osoby ubiegajÄ…cej siÄ™ o Å›wiadczenia rodzinne może, w formie pisemnej, upoważnić dyrektora, jego zastÄ™pcÄ™ lub innego pracownika regionalnego oÅ›rodka polityki spoÅ‚ecznej albo innego pracownika urzÄ™du marszaÅ‚kowskiego do zaÅ‚atwiania w jego imieniu spraw dotyczÄ…cych realizacji Å›wiadczeÅ„ rodzinnych w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia spoÅ‚ecznego i wydawania w tych sprawach decyzji.
Środki uzyskiwane w wyniku likwidacji Funduszu Alimentacyjnego mają być teraz przekazywane na dochody budżetu państwa po zakończeniu każdego roku budżetowego do dnia 31 marca.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. 2005 r., Nr 267, poz. 2260);
- Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. 2003 r., Nr 228, poz. 2255, ze zm.);
- Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. 2003 r., Nr 128, poz. 1175, ze zm.);
- Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. 1993 r., Nr 94, poz. 431, ze zm.)