Funkcjonariusz publiczny odpowie za szkody?

Czego dotyczy nowy projekt ustawy? 

Zgodnie z zasadą praworządności rozstrzyganie spraw administracyjnych obywateli przez administrację publiczną winno być dokonywane zgodnie z przepisami prawa i jedynie na podstawie tychże przepisów. Nie ma teraz jednego, systemowego i spójnego mechanizmu badania efektywności pracy urzędników administracji publicznej oraz przeprowadzania kontroli, nadzoru i wyciągania stosownych wniosków wobec zatrudnionych kadr.

W związku z tym obecnie Sejm zajmuje się poselskim projektem ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za naruszenie prawa. Projekt ten dotyczy wprowadzenia skuteczniejszego mechanizmu zabezpieczającego praworządne działanie administracji publicznej i ma na celu m.in. wprowadzenie regulacji zmuszających Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego do dochodzenia od urzędników należnych odszkodowań za skutki ich błędów.

Przygotowana wersja ustawy określa szczególne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej funkcjonariuszy publicznych za stanowiące rażące naruszenie prawa działania lub zaniechania tych funkcjonariuszy przy załatwianiu indywidualnych spraw administracyjnych. Ustawa ta ma też określać zasady prowadzenia postępowania wyjaśniającego w związku z naruszeniem prawa przy rozstrzyganiu indywidualnych spraw administracyjnych oraz zasady podawania do publicznej wiadomości zbiorczych informacji o ilości i  przyczynach rozstrzygania indywidualnych spraw administracyjnych z naruszeniem prawa.

W projekcie zaproponowano wejście ustawy w życie w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia. Jednocześnie określono, iż do decyzji wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy mają mieć zastosowanie przepisy dotychczasowe.

Kiedy urzędnik poniesie odpowiedzialność odszkodowawczą?

Funkcjonariusz publiczny (urzędnik), który swoim działaniem lub zaniechaniem doprowadził do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotu odpowiedzialnego za szkody wyrządzone osobie trzeciej w wyniku rozstrzygnięcia lub braku rozstrzygnięcia indywidualnej sprawy administracyjnej, ma ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadach określonych w projektowanej ustawie.

Wprowadza się zatem osobistą odpowiedzialność cywilną urzędnika rozstrzygającego sprawę administracyjną w przypadku wydania decyzji administracyjnej z rażącym naruszeniem prawa, o ile w wyniku wydania takiej decyzji podmiot odpowiedzialny (Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego) zapłacił odszkodowanie na rzecz podmiotu ponoszącego szkodę w wyniku wspomnianego naruszenia prawa.

Funkcjonariusz publiczny ma ponosić odpowiedzialność na zasadach przewidzianych w ustawie w razie łącznego zaistnienia następujących przesłanek:

1. stronie postępowania administracyjnego, która poniosła szkodę w wyniku rozstrzygnięcia indywidualnej sprawy administracyjnej lub braku takiego rozstrzygnięcia, zostało, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, lub na mocy ugody, przyznane odszkodowanie od podmiotu odpowiedzialnego;

2. w trybie określonym w art. 9 projektowanej ustawy stwierdzono, że ww. indywidualną sprawę administracyjną rozstrzygnięto z rażącym naruszeniem prawa bądź, że jej nie rozstrzygnięto z rażącym naruszeniem prawa;

3. takie rażące naruszenie prawa zostało spowodowane działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza publicznego, z jego winy umyślnej lub nieumyślnej.

Zgodnie z przyjętym założeniem, zasadą odpowiedzialności regulowanej ustawą ma być wina urzędnika przy naruszeniu prawa.

Kiedy zajdzie "rażące naruszenie prawa"?

Ostateczne stwierdzenie przez sądy administracyjne, że decyzja administracyjna została wydana z naruszeniem prawa, nie pozwala zwykle zniwelować szkód społecznych i ekonomicznych wyrządzonych taką decyzją. Taka sytuacja czyni koniecznym wprowadzenie do polskiego prawa rozwiązań wprowadzających dodatkowe bodźce mające skłaniać administrację publiczną, zarówno I jak i II stopnia (administracyjne organy odwoławcze) do dokonywania rozstrzygnięć administracyjnych, które w wyższym niż obecnie stopniu realizują wymogi praworządności, a w szczególności wymóg zgodności decyzji administracyjnej z prawem, oraz wymogi rzetelności i bezstronności przy dokonywaniu rozstrzygnięć administracyjnych.

Zgodnie z art. 9 projektowanej ustawy, stwierdzenie kwalifikowanego naruszenia prawa ma należeć do organu administracji, albo sądu administracyjnego, który uchyla decyzję administracyjną, zmienia ją lub uznaje za nieważną.

Jak stanowią proponowane przepisy, organ administracji, który stwierdza nieważność decyzji administracyjnej albo stwierdza wydanie decyzji z naruszeniem prawa na podstawie art. 158 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, stwierdzać ma w sentencji swego rozstrzygnięcia, czy decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa, czy też nie została wydana z rażącym naruszeniem prawa.

Zgodnie z projektem sąd administracyjny uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie, stwierdzać ma, czy decyzja lub postanowienie zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa czy też nie zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa. Gdy uchyla decyzję administracyjną lub stwierdza nieważność decyzji lub stwierdza wydanie decyzji z naruszeniem prawa, stwierdzać powinien w sentencji swego rozstrzygnięcia, czy uchylona decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa, czy też nie została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Za równoznaczne ze stwierdzeniem rażącego naruszenia prawa przy wydaniu decyzji administracyjnej uznaje się:

1. wydanie, na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, decyzji administracyjnej stwierdzającej nieważność zaskarżonej decyzji administracyjnej,

2. wydanie, na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 i art. 158 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, decyzji administracyjnej stwierdzającej, że zaskarżona decyzja administracyjna została wydana z naruszeniem prawa.

Rozstrzygając w przedmiocie niezałatwienia indywidualnej sprawy administracyjnej w oznaczonym terminie, organ administracji powinien stwierdzić w sentencji swego rozstrzygnięcia, czy stanowiło to rażące naruszenie prawa, czy też nie stanowiło rażącego naruszenia prawa.

Również orzekając w przedmiocie bezczynności organu administracji, sąd administracyjny winien orzec w sentencji swego rozstrzygnięcia, czy bezczynność stanowiła rażące naruszenie prawa, czy też nie stanowiła rażącego naruszenia prawa.

Powyższe zasady dotyczące decyzji administracyjnych mają być stosowane także do postanowień, od których stronom służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego.

Kto odpowie za szkody?

Pod pojęciem "funkcjonariusza publicznego" należy przy tym rozumieć osobę działającą w charakterze organu administracji lub z jego upoważnienia albo jako członka kolegialnego organu administracji oraz osobę będącą pracownikiem urzędu organu administracji. W odróżnieniu od istniejących reżimów odpowiedzialności dyscyplinarnej i pracowniczej dotyczących niektórych tylko (i niepokrywających się) grup urzędników dokonujących rozstrzygnięć administracyjnych, zasady przewidziane w projekcie mają charakter uniwersalny i dotyczą, co do zasady wszystkich osób, które ze względu na swoje uprawnienia dokonują rozstrzygnięć administracyjnych (jako piastuni funkcji organu administracji) oraz ze względu na swe kompetencje prawne mają wpływ na treść rozstrzygnięć administracyjnych. Między innymi w zakresie zastosowania przygotowywanej ustawy znajdują się następujące grupy urzędników:

• pracownicy urzędów państwowych, inni pracownicy urzędów administracji publicznej oraz osoby objęte zakresem zastosowania ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (na mocy art. 2 pkt 2 tej ustawy);

• pracownicy urzędów skarbowych i izb skarbowych;

• inspektorzy kontroli skarbowej i pracownicy jednostek organizacyjnych kontroli skarbowej;

• funkcjonariusze celni;

• członkowie korpusu służby cywilnej oraz inne osoby, których status prawny określają z mocy przepisów szczególnych normy ustawy z dnia 18 grudnia 1988 roku o służbie cywilnej;

• pracownicy samorządowi;

• członkowie samorządowych kolegiów odwoławczych, a także pracownicy biura samorządowych kolegiów odwoławczych;

• osoby pełniące funkcje jednoosobowych organów administracji publicznej rozstrzygających w drodze decyzji administracyjnej indywidualne sprawy administracyjne lub będące członkami kolegialnych organów administracji publicznej, lub podejmujących uchwały będące podstawą do rozstrzygnięcia w drodze decyzji administracyjnej indywidualnych spraw administracyjnych;

• osoby, które działając bez odpowiedniego upoważnienia prawnego lub z przekroczeniem granic tego upoważnienia, poprzez wydanie polecenia, skłoniły ww. osoby do rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w określony sposób.

Projektowana ustawa nie obejmuje natomiast pracowników zatrudnionych w Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, kancelarii Prezydenta RP, Sądzie Najwyższym, Trybunale Konstytucyjnym, Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, Biurze Rzecznika Praw Dziecka, Krajowym Biurze Wyborczym, Biurze Rzecznika Interesu Publicznego i Instytucie Pamięci Narodowej. Z katalogu urzędników mogących ponosić odpowiedzialność wyłączono osoby będące członkami jednoosobowych i kolegialnych organów organizacji zawodowych, samorządowych i społecznych rozstrzygających w drodze decyzji administracyjnej indywidualne sprawy administracyjne, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku kodeks postępowania administracyjnego, lub podejmujących uchwały będące podstawą do wydania decyzji administracyjnej.

W jaki sposób urzędnik może się narazić na odpowiedzialność odszkodowawczą?

Jako "szkodliwe" działanie lub zaniechanie funkcjonariusza publicznego projekt wymienia:

• wydanie rozstrzygnięcia administracyjnego z rażącym naruszeniem prawa;

• powstrzymanie się z rażącym naruszeniem prawa od wydania rozstrzygnięcia administracyjnego;

• wydanie polecenia wskazującego rozstrzygnięcie lub ocenę stanu faktycznego lub interpretację przepisów prawa, o ile to polecenie zostało uwzględnione w treści rozstrzygnięcia wydanego z rażącym naruszeniem prawa;

• nakłonienie innego funkcjonariusza publicznego do wydania określonego rozstrzygnięcia administracyjnego, które w sposób rażący narusza prawo lub do powstrzymania się z rażącym naruszeniem prawa od wydania takiego rozstrzygnięcia, chociażby nakłaniający działał w tym zakresie bez należytego uprawnienia albo z przekroczeniem granic uprawnienia;

• głosowanie przez funkcjonariusza publicznego będącego członkiem kolegialnego organu administracji za uchwałą tegoż organu administracji stanowiącą podstawę do wydania decyzji administracyjnej wydanej z rażącym naruszeniem prawa;

• wydanie rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 106 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, z rażącym naruszeniem prawa; przepis ten stanowi, iż jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ;

• niewydaniu rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 106 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, z rażącym naruszeniem prawa;

• akceptacji treści rozstrzygnięcia w indywidualnej sprawie administracyjnej i wydanego z rażącym naruszeniem prawa;

• przygotowaniu treści rozstrzygnięcia w indywidualnej sprawie administracyjnej wydanego z rażącym naruszeniem prawa.

Jak ma przebiegać wewnątrzadministracyjne postępowanie wyjaśniające przyczyny wydania decyzji z naruszeniem prawa?

W przypadku uchylenia, stwierdzenia nieważności lub stwierdzenia wydania z naruszeniem prawa decyzji wydanej przez organ administracji, organ wyższego stopnia nad organem, który wydał taką decyzję, lub też jeśli nie ma takiego organu, organ który wydał taką decyzję, wszczynać ma wewnątrzadministracyjne postępowanie wyjaśniające przyczyny wydania decyzji z naruszeniem prawa. Na organ administracji zobowiązany do wszczęcia wewnątrzadministracyjnego postępowania wyjaśniającego nałożony zostanie obowiązek wszczynania postępowania w terminie 7 dni od daty doręczenia mu decyzji albo wyroku sądu administracyjnego zawierających ww. rozstrzygnięcie.

Wszczynając takie postępowanie organ wyznaczy pracownika organu administracji prowadzącego postępowanie wyjaśniające oraz termin, w którym ma być ono zakończone, nie dłuższy jednak niż 30 dni. W szczególnie uzasadnionych przypadkach może zostać wyznaczony dłuższy termin, nie przekraczający jednak 45 dni.

Według projektu do prowadzenia wewnątrzadministracyjnego postępowania wyjaśniającego nie może być wyznaczony pracownik organu administracji podlegający wyłączeniu od udziału w postępowaniu administracyjnym, w którym wydano z naruszeniem prawa decyzję administracyjną, ani też osoba, co do której jest prawdopodobne, że mogła być zaangażowana w proces wydania zakwestionowanej decyzji.

Celem wewnątrzadministracyjnego postępowania wyjaśniającego będzie ustalenie przyczyn wydania decyzji administracyjnej z naruszeniem prawa. Ustalenie takie ma być dokonywane w formie pisemnego sprawozdania przekazywanego organowi administracji zobowiązenemu do przeprowadzenia postępowania, z aktami postępowania wyjaśniającego, o ile takie powstały w jego toku. Data przekazania pisemnego sprawozdania wyznaczy dzień zakończenia postępowania wyjaśniającego.

W razie ustalenia w toku wewnątrzadministracyjnego postępowania wyjaśniającego, że istnieją przesłanki do wszczęcia innego postępowania przewidzianego prawem w związku z wydaniem decyzji administracyjnej z naruszeniem przepisów prawa, osoba prowadząca postępowanie zawiadomi organ lub osobę uprawnioną do wszczęcia takiego postępowania.

Powyższe zasady ma się stosować odpowiednio do obowiązku przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w związku z powstrzymaniem się przez organ administracji z naruszeniem prawa od dokonania rozstrzygnięcia administracyjnego. dotyczy to również sposobu podawania informacji do publicznej wiadomości.

Należy podkreślić, że wymóg przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w każdym przypadku uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej ze względu na jej niezgodność z prawem, stanowi nowość w naszym prawie.

Zasady powiadamiania opinii publicznej o wynikach przeprowadzanych postępowań

Organ administracji rozstrzygający indywidualne sprawy administracyjne ma być zobowiązany do podania do publicznej wiadomości w ciągu 30 dni po zakończeniu każdego kwartału kalendarzowego zbiorczej informacji o:

1. liczbie decyzji administracyjnych i postanowień, od których stronom służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, wydanych przez ten organ w ostatnim zakończonym kwartale kalendarzowym;

2. liczbie wydanych przez ten organ decyzji administracyjnych i postanowień, od których stronom służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, które w ostatnim zakończonym kwartale kalendarzowym zostały uchylone przez organ administracji II instancji lub sąd administracyjny z powodu ich niezgodności z prawem.

Podanie do publicznej wiadomości ww. informacji ma następować poprzez trwałe umieszczenie tej informacji na okres 30 dni na tablicy ogłoszeń jednostki organizacyjnej, w ramach której działa organ administracji, a dodatkowo również na stronie internetowej tej jednostki. Jeśli taka strona internetowa nie istnieje, to konieczna będzie publikacja w dzienniku o zasięgu lokalnym.

Wymóg podawania do publicznej wiadomości przez każdy organ administracji publicznej w ciągu 30 dni po zakończeniu każdego kwartału kalendarzowego ogólnej liczby rozstrzygnięć administracyjnych, w tym liczbę rozstrzygnięć, które zostały uchylone przez organ administracyjny II instancji lub sąd administracyjny z powodu ich niezgodności z prawem również stanowi nowość w Polskim ustawodawstwie.

W jaki sposób funkcjonariusz publiczny poniesie odpowiedzialność odszkodowawczą?

Art. 6 i 7 projektowanej ustawy określa postępowanie w przypadku, gdy wystąpi odpowiedzialność odszkodowawcza podmiotu odpowiedzialnego. Zakłada się sprawne i nieuchronne obciążanie urzędników przynajmniej w ograniczonym zakresie materialnymi skutkami ich błędów. Co do zasady już obecnie na urzędnikach ciąży obowiązek zwrócenia organom, w imieniu których działają, kwot wypłaconych przez te organy w charakterze odszkodowań. W praktyce obowiązek ten egzekwowany jest jednak bardzo rzadko. W proponowanej regulacji zmusza się Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego do dochodzenia od urzędników należnych im kwot – zgodnie z ujednoliconą, zobiektywizowaną i czytelną procedurą. Procedura ta ma być realizowana z udziałem prokuratury. 

Postępowanie wyjaśniające

Zgodnie z projektowanymi przepisami, w razie, gdy łącznie:

• stronie postępowania administracyjnego, która poniosła szkodę w wyniku rozstrzygnięcia indywidualnej sprawy administracyjnej lub braku takiego rozstrzygnięcia, zostało, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, lub na mocy ugody, przyznane odszkodowanie od podmiotu odpowiedzialnego

• a w trybie określonym w art. 9 projektowanej ustawy stwierdzono, że indywidualną sprawę administracyjną rozstrzygnięto z rażącym naruszeniem prawa bądź, że jej nie rozstrzygnięto z rażącym naruszeniem prawa

- wówczas kierownik jednostki organizacyjnej, z działaniem której jest związane dochodzone roszczenie, ma przesłać w ciągu 30 dni od daty zaistnienia tych przesłanek, odpis wyroku sądu lub ugody wraz z aktami postępowania administracyjnego, w którym stwierdzono wydanie rozstrzygnięcia z rażącym naruszeniem prawa albo powstrzymanie się z rażącym naruszeniem prawa od dokonania rozstrzygnięcia, do prokuratury okręgowej właściwej dla siedziby tej jednostki organizacyjnej podmiotu odpowiedzialnego wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania wyjaśniającego. Po wpłynięciu takiego wniosku prokurator okręgowy wszczynać ma postanowieniem postępowanie wyjaśniające. O wszczęciu postępowania powiadami wnioskodawcę oraz osobę, której przyznano prawo do odszkodowania. Na postanowienie o wszczęciu postępowania nie będzie przysługiwało zażalenie.

Celem postępowania wyjaśniającego ma być:

1. ustalenie funkcjonariusza publicznego dopuścił się rażącego naruszenia prawa;

2. ustalenie, czy spełniona jest ostatnia przesłanka odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego, tj. że rażące naruszenie prawa zostało spowodowane działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza publicznego, z jego winy umyślnej lub nieumyślnej;

3. ustalenie wysokości szkody podmiotu odpowiedzialnego powstającej w związku z orzeczeniem;

4. ustalenie, czy zachodzą przesłanki wyłączające zastosowanie omawianej ustawy (tj. jeśli wszczęto przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu postępowanie przed Trybunałem Stanu albo w odniesieniu do rozstrzygania indywidualnych spraw administracyjnych przez podmioty inne niż organy administracji publicznej i inne organy państwowe określone w art. 1 pkt 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego).

W postępowaniu wyjaśniającym prokurator może żądać nadesłania lub przedstawienia akt oraz dokumentów i pisemnych wyjaśnień, przesłuchać świadków oraz zasięgnąć opinii biegłych. Do czynności prokuratora wymienionych w zdaniu poprzedzającym stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego o uprawnieniach organu administracji.

Jeżeli po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego stwierdzi się, że w stosunku do ustalonego funkcjonariusza publicznego zachodzi przesłanka winy umyślnej lub nieumyślnej, to prokurator wyda postanowienie o wytoczeniu na rzecz podmiotu odpowiedzialnego powództwa o odszkodowanie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu i bezzwłocznie wytacza takie powództwo.

W razie zaś stwierdzenia, że wymieniona powyżej przesłanka nie zachodzi, albo że zachodzi wskazana wyżej przesłanka wyłączająca zastosowanie omawianej ustawy albo jeżeli nie ustalono odpowiedzialnego funkcjonariusza, prokurator umorzy postępowanie wyjaśniające.

Postanowienie o wytoczeniu powództwa albo o umorzeniu postępowania powinno być wydane w terminie miesiąca od dnia wpłynięcia wniosku do prokuratora. Na postanowienie o wytoczeniu powództwa i na postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego nie będzie przysługiwać zażalenie.

W czasie prowadzenia przez prokuratora postępowania wyjaśniającego podmiot odpowiedzialny ma nie wykonywać przysługujących mu praw do samodzielnego dochodzenia roszczenia w stosunku do funkcjonariusza publicznego na zasadach określonych w ustawie. Umorzenie przez prokuratora postępowania wyjaśniającego, ze względu na stwierdzenie, że nie zachodzą przesłanki odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego albo ze względu na nieustalenie odpowiedzialnego funkcjonariusza publicznego, nie wyłącza i nie ogranicza praw podmiotu odpowiedzialnego do samodzielnego dochodzenia roszczenia w stosunku do funkcjonariusza na zasadach określonych w ustawie.

Przed wniesieniem powództwa prokurator przesyłać ma funkcjonariuszowi publicznemu, w stosunku do którego zachodzą przesłanki odpowiedzialności przewidzianej ustawą, wezwanie do zapłaty odszkodowania ustalonego zgodnie z zasadami określonymi w ustawie w terminie 30 dni od otrzymania wezwania.

Postępowanie przed sądem

Powództwo w sprawach o odszkodowanie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu rozpatrywać ma sąd powszechny właściwy dla siedziby jednostki organizacyjnej podmiotu odpowiedzialnego, z którą jest związane dochodzone roszczenie. W przypadku, gdy przy zastosowaniu powyższej reguły uzasadniona jest właściwość miejscowa więcej niż jednego sądu, wybór sądu będzie należał do powoda.

W razie, gdy w toku postępowania sądowego w sprawie z powództwa podmiotu odpowiedzialnego o odszkodowanie dojdzie do wstąpienia osoby wezwanej w miejsce pozwanego lub do dopozwania, zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, nie będzie konieczne prowadzenie prokuratorskiego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do osoby wezwanej w miejsce pozwanego lub w odniesieniu do osoby dopozwanej.

Ile wyniesie odzszkodowanie od urzędnika?

Projektowane przepisy określają granice odpowiedzialności odszkodowawczej funkcjonariusza oraz odpowiedzialności w przypadku udziału kilku osób. A mianowicie, odszkodowanie takie ustala się w wysokości szkody wyrządzonej podmiotowi odpowiedzialnemu, jednak nie wyższej niż kwota 12 krotności przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za ostatni kwartał kalendarzowy poprzedzający datę wyrządzenia szkody.

W razie zaś wyrządzenia szkody przez kilku funkcjonariuszy publicznych, każdy z nich ma ponosić odpowiedzialność za część szkody stosownie do przyczynienia się i stopnia winy. Jeśli nie będzie możliwe ustalenie stopnia winy i przyczynienia się poszczególnych funkcjonariuszy publicznych do powstania szkody, będą oni odpowiadali w częściach równych. W razie wyrządzenia szkody przez kilku funkcjonariuszy publicznych każdy z nich ma ponosić odpowiedzialność do kwoty 12 krotności przeciętnego wynagrodzenia.

Jeżeli funkcjonariusz publiczny dopuścił się zachowań uzasadniających jego odpowiedzialność na zasadach określonych w ustawie z winy umyślnej, to będzie on odpowiadał za szkodę w pełnej wysokości. W razie umyślnego wyrządzenia szkody przez kilku funkcjonariuszy publicznych odpowiadają oni solidarnie.

Odpowiedzialność karna za naruszenie ustawy

Wykonywanie przepisów projektowanej ustawy gwarantowane jest przez przepisy karne. A mianowicie, kto wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi z omaianej ustawy nie będzie wszczynał w terminie postępowania wyjaśniającego albo będzie prowadził je niezgodnie z przepisami ustawy, ma podlegać grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Tą samą karą zagrożone ma być niepodawanie, wbrew obowiązkowi wynikającemu z projektowanych przepisów, informacji do publicznej wiadomości.

Inne postanowienia

Projekt przewiduje ponadto zmiany w innych istawach: w Kodeksie postępowania administracyjnego, Ordynacji podatkowej i Prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. M.in. organy administracji publicznej będą zobowiązane, w przypadku istnienia kilku możliwych wykładni tego samego przepisu, do stosowania takiej, która najpełniej będzie realizowała konstytucyjne prawa i wolności obywatelskie. Ponadto, w toku postępowania organy administracji publicznej mają stać na straży praworządności, mając na względzie interes obywatela i słuszny interes społeczny.

Podstawa prawna:

• Poselski projekt ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za naruszenie prawa (sejmowy druk nr 504);

• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r., Nr 98, poz. 1071, ze zm.);

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296, ze zm.);

• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2002 r., Nr 153, poz. 1270, ze zm.);

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. 2005 r., Nr 8, poz. 60, ze zm.);  

• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2004 r., Nr 39, poz. 353, ze zm.);