Gdy ustanie bezczynność organu, postępowanie przed sądem należy umorzyć

Prezesa NSA złożył wniosek o wyjaśnienie, czy przepis art. 161 § 1 pkt 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej p.p.s.a.) może stanowić podstawę umorzenia postępowania sądowego w sytuacji, gdy po wniesieniu skargi na bezczynność organu, organ ten wyda akt lub dokona czynności, co do których pozostawał w bezczynności. Zgodnie z art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, gdy postępowanie stało się bezprzedmiotowe. Problem ten sprowadza się do tego, czy w przypadku ustania bezczynności organu w toku postępowania sądowego należy je umorzyć na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a., czy też należy skargę oddalić na podstawie art. 151 p.p.s.a. W tej kwestii ujawniły się dwa rozbieżne poglądy w orzecznictwie sądów administracyjnych, a także rozbieżne stanowiska w piśmiennictwie prawniczym. Naczelny Sąd Administracyjny w podjętej uchwale wyjaśnił, że

Porady prawne

Przepis art. 161 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) ma zastosowanie także w przypadku, gdy po wniesieniu skargi na bezczynność organu - w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a tej ustawy - organ wyda akt lub dokona czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, co do których pozostawał w bezczynności.

Inaczej mówiąc - gdy ustanie bezczynność organu, postępowanie przed sądem administracyjnym należy umorzyć. W uzasadnieniu NSA odwołał się do poglądów wyrażanych w literaturze, zgodnie z którymi postępowanie sądowoadministracyjne staje się bezprzedmiotowe, jeżeli w jego toku wystąpią zdarzenia, w następstwie których przestanie istnieć sprawa sądowoadministracyjna, co oznacza, że przed wydaniem wyroku przestanie istnieć przedmiot zaskarżenia. W szczególności, sprawa sądowoadministracyjna przestaje istnieć na skutek uwzględnienia skargi przez organ administracyjny w trybie autokontroli (taką możliwość daje art. 53 § 3 p.p.s.a.). NSA uznał, że skoro stanowisko to nie budzi zastrzeżeń w odniesieniu do postępowań ze skargi na określone działanie (akt lub czynność) organu administracji, to nie ma żadnego powodu, ażeby nie miało ono zastosowania również w postępowaniu zainicjowanym wniesieniem skargi na bezczynność. I już to - zdaniem NSA - jest wystarczającym powodem, dla którego należy umorzyć postępowanie sądowe na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a., gdy w wyniku wniesienia skargi na bezczynność organ wyda żądany akt lub dokona wnioskowanej czynności.

NSA zauważył nadto, iż art. 149 p.p.s.a. nakazuje sądowi, który uwzględnia skargę na bezczynność, zobowiązać organ do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jeśli zatem organ wyda już decyzję lub inny akt, wyłączona jest możliwość uwzględnienia skargi. Jeżeli do daty orzekania przez sąd organ wyda akt lub podejmie czynność, których domagała się strona, to przestaje on tkwić w bezczynności. Postępowanie sadowoadministracyjne w sprawie jego bezczynności staje się więc bezprzedmiotowe również i z tego powodu, i dlatego podlega umorzeniu.

Dalej NSA podniósł, że nie ma w takiej sytuacji podstaw do oddalenia skargi, ponieważ powodem oddalenia skargi jest jej bezzasadność. Nie ma zaś żadnych powodów, które przemawiałyby za stwierdzeniem że podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia prawa jest bezzasadny, skoro w chwili wniesienia skargi bezczynność organu rzeczywiście istniała.

NSA zauważył też, że w razie umorzenia postępowania z przyczyny określonej w art. 54 § 3 p.p.s.a. skarżący ma możność ubiegania się o zasądzenie od organu na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw - art. 201 § 1 p.p.s.a. Natomiast, w przypadku oddalenia skargi skarżący pozbawiony byłby tej możliwości, musiałby ponieść koszty postępowania, przynajmniej w wysokości należnego wpisu. To zaś - zdaniem NSA - kłóci się z przyjętą w postępowaniu przed sądami administracyjnymi zasadą (art. 200), że skarżący nie ponosi kosztów postępowania, jeżeli słusznie domagał się ochrony prawnej od sądu.

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 listopada 2008 roku, sygn. akt I OPS 6/08


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika