24.9.2012

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Jak przeprowadzić umowny podział majątku wspólnego (byłych) małżonków?

Kiedy można dokonać umownego podziału majątku wspólnego?

Żaden z obowiązujących przepisów nie zabrania małżonkom (czy byłym małżonkom) dokonania umownego podziału majątku. Jeśli zainteresowani dojdą do porozumienia w sprawie podziału umownego, z pewnością oszczędzą sobie mnóstwo emocji oraz pieniędzy. Podział umowny jest również o wiele szybszy, gdyż unika się długotrwałego postępowania sądowego. Aby jednak uniknąć błędów przy umownym podziale, należy pamiętać o kilku podstawowych sprawach, które omówimy poniżej. Przede wszystkim należy pamiętać, że podział majątku nieruchomego musi się odbyć w formie aktu notarialnego.

Porady prawne

Warto również zwrócić uwagę na fakt, że dokonując umownego podziału majątku, strony mogą go ograniczyć jedynie do niektórych wybranych składników, odkładając podział pozostałych na późniejszy czas. W zasadzie jest to niemożliwe przy podziale sądowym.

Podział ruchomości i praw majątkowych

 

W przypadku umownego podziału majątku najprostszy jest podział ruchomości oraz praw majątkowych. W ich przypadku wystarczająca jest pisemna umowa, w której zainteresowani wymienią przedmioty podlegające podziałowi, określą ich wartość oraz sposób podziału. Jeśli po odpowiednim rozdziale przedmiotów objętych podziałem okaże się, że wartość przydzielonych każdej stronie przedmiotów nie jest równa, wówczas można ustalić odpowiednie dopłaty czy spłaty. Nie ma jednak takiego obowiązku i każda ze stron może otrzymać przedmioty majątkowe o różnej wartości.

Forma aktu notarialnego przy podziale nieruchomości

 

Przeniesienie własności niektórych przedmiotów wymaga zachowania szczególnej formy.

W tej sytuacji również umowny podział tych przedmiotów musi być dokonany w takiej formie. Chodzi tutaj o podział wszelkich nieruchomości (gruntów, budynków, lokali), jak również umowny podział spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (na temat podziału praw spółdzielczych – zob. również pkt 2.13.). Podział przedmiotów o których mowa, musi być dokonany w formie aktu notarialnego. Obowiązek zachowania formy aktu notarialnego wynika z art. 1037 § 2 kc" w zw. z art. 46 kro. Dokonanie podziału bez zachowania formy aktu notarialnego (np. w zwykłej formie pisemnej) powoduje nieważność umowy.

Wycena składników majątku oraz sposób podziału

Strony mają pełną swobodę przy dokonywaniu wyceny składników majątku przy podziale umownym. Problematyczna jest jednak kwestia dopuszczalności ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. Znawcy zagadnienia spierają się w tej kwestii, niemniej jednak małżonkowie mogą takiego ustalenia dokonać w sposób pośredni, dzieląc nierówno przedmioty majątkowe lub ich wartość (np. nie określą wprost nierównych udziałów, ale żona otrzyma 45 % majątku, a mąż 55 %). 

Warto wiedzieć, że zawarcie umowy o podział majątku nie wyłącza możliwości wniesienia powództwa o ustalenie jej nieważności. Prawo do wystąpienia z takim powództwem przysługuje każdemu, kto ma w tym interes prawny. Jedno z małżonków może również powoływać się na nieważność zawartej umowy, występując jednocześnie do sądu z wnioskiem o sądowy podział majątku (np. małżonek składa wniosek o podział majątku twierdząc, że podział umowny jest nieważny, ponieważ dokonano go bez wymaganej formy). Jeśli sąd uzna, że umowa małżonków jest rzeczywiście nieważna, dokona sądowego podziału majątku. W przeciwnym razie, uznając umowę za ważną, sąd oddali wniosek o podział sądowy.

Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Jak w postępowaniu działowym sąd ustala udziały w majątku wspólnym i jak rozliczane są wydatki i nakłady małżonków?

Jak w postępowaniu działowym sąd ustala udziały w majątku wspólnym i jak rozliczane są wydatki i nakłady małżonków?

  Sądowe ustalenie udziałów w majątku wspólnym Ogólna zasada, wyrażona w Kodeksie rodzinnym stanowi, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 § 1 kro). Od zasady tej możliwe są jednak odstępstwa. Z ważnych powodów (...)

Czy orzeczenie rozwodu bez mojej winy uchroni mnie przed obowiązkiem płacenia alimentów – opinia prawna

Czy orzeczenie rozwodu bez mojej winy uchroni mnie przed obowiązkiem płacenia alimentów – opinia prawna

Stan faktyczny Zamierzam wystąpić o rozwód z orzeczeniem winy żony, na co ona się nie zgadza. Żona od 1,5 roku  utrzymuje kontakty z innym mężczyzną  (systematyczne spotkania, niekiedy wspólne wyjazdy z noclegami, setki rozmów i SMS-ów miesięcznie, o czym świadczą (...)

Majątek wspólny małżonków

Majątek wspólny małżonków

Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej obejmuje – jak sama nazwa wskazuje – składniki majątkowe, które stanowią majątek wspólny. Punktem wyjścia przy omawianiu zagadnienia podziału majątku jest ustalenie, co w skład (...)

Podział majątku małżonków a roszczenia wierzycieli - opinia prawna

Podział majątku małżonków a roszczenia wierzycieli - opinia prawna

Stan faktyczny Z małżonkiem mamy rozdzielność majątkową. Nieruchomość, jaką nabyliśmy, była położona na gruncie, który na tamte czasy był w "wieczystej dzierżawie", ale w okresie późniejszym został z mocy ustawy przekształcony we współwłasność. Nieruchomość także figuruje (...)

Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?

Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?

Możliwość dokonania podziału, czyli ustanie wspólności majątkowej  Powszechnie uważa się, że podział majątku wspólnego może zostać dokonany dopiero po rozwodzie lub separacji. To błędne przekonanie wynika z powszechności wspólności majątkowej jako podstawowego (...)

W jaki sposób sąd dokonuje podziału majątku wspólnego (byłych) małżonków?

W jaki sposób sąd dokonuje podziału majątku wspólnego (byłych) małżonków?

  Jaki sposób podziału majątku powinien wybrać sąd? Sposób, w jaki dochodzi do podziału majątku wspólnego, jest chyba jednym z najbardziej kluczowych zagadnień tego podziału. Podział majątku wspólnego może nastąpić przez: podział w naturze (fizyczny (...)

Jak zmniejszyć koszty podziału wspólnego majątku - opinia prawna

Jak zmniejszyć koszty podziału wspólnego majątku - opinia prawna

Stan faktyczny  Planujemy złożyć pozew o rozwód bez orzekania o winie stron. W zakresie majątku myślimy o tym, że strony dokonają pomiędzy sobą faktycznego podziału majątku dorobkowego, poza postępowaniem sądowym (chyba, że podział majątku w sądzie przyniesie znaczną minimalizację (...)

Sądowy podział majątku wspólnego małżonków - uwagi ogólne

Sądowy podział majątku wspólnego małżonków - uwagi ogólne

  Na wstępie należy zaznaczyć, że prawo do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie podziału majątku jest uprawnieniem, z którego można skorzystać praktycznie w każdym czasie. Oznacza to, że prawo do wystąpienia z wnioskiem o podział majątku nie ulega przedawnieniu. Ponieważ od (...)

Postępowanie apelacyjne i kasacyjne, czyli zaskarżenie niekorzystnego rozstrzygnięcia w sprawie podziału majątku wspólnego (byłych) małżonków

Postępowanie apelacyjne i kasacyjne, czyli zaskarżenie niekorzystnego rozstrzygnięcia w sprawie podziału majątku wspólnego (byłych) małżonków

  Jak wnieść apelację? Sąd w postępowaniu o podział majątku nie wydaje wyroku, lecz postanowienie, jednak jest to postanowienie merytoryczne, rozstrzygające sprawę co do istoty i różni się od "zwykłych" postanowień, wydawanych w kwestiach formalnych. Postanowienie takie można (...)

Kto oprócz (byłych) małżonków może być uczestnikiem postępowania o podział majątku wspólnego?

Kto oprócz (byłych) małżonków może być uczestnikiem postępowania o podział majątku wspólnego?

  Jacy mogą być inni uczestnicy postępowania o podział majątku wspólnego? Wbrew pozorom, uczestnikami postępowania o podział majątku wspólnego mogą być nie tylko małżonkowie (byli małżonkowie), ale również inne osoby. Zgodnie z regułami obowiązującymi (...)

Czy dochód z najmu to mój majątek odrębny, czy wspólny z żoną? – opinia prawna

Czy dochód z najmu to mój majątek odrębny, czy wspólny z żoną? – opinia prawna

Stan faktyczny   W roku 2002 wykupiłem mieszkanie komunalne, którego byłem głównym najemcą, będąc w związku małżeńskim 50% zapłaciłem gotówką, resztę spłacam w 5 rocznych ratach – zostało mi jeszcze 3 raty. Tak więc na dzisiaj mam „zapłacone” za 70% wartości (...)

Kiedy można dokonać częściowego, a kiedy uzupełniającego podziału majątku wspólnego?

Kiedy można dokonać częściowego, a kiedy uzupełniającego podziału majątku wspólnego?

Częściowy podział majątku wspólnegoPodział majątku może odbyć się w sądzie lub poza nim. Istnieje jeszcze jedna ważna różnica między oboma sposobami podziału. Otóż: sądowy podział majątku powinien obejmować cały majątek, a więc nie można poprzestać na podziale (...)

Wykup nieruchomości należącej do spadku przez jednego spadkobiercę - opinia prawna

Wykup nieruchomości należącej do spadku przez jednego spadkobiercę - opinia prawna

  Stan faktyczny Jestem jednym ze spadkobierców (1/6 udziałów), zajmującym mieszkanie w budynku należącym do spadku, od 4 lat pełnię funkcję administratora nieruchomości. W skład spadku wchodzi również działka o pow. 780 m2. W związku z tym, że jestem osobiście (...)

Umowny dział spadku

Umowny dział spadku

Jeżeli spadek przypadł więcej niż jednemu spadkobiercy, to od momentu śmierci spadkodawcy jego majątek staje się współwłasnością wszystkich spadkobierców w odpowiednich częściach, które są określone w testamencie lub wynikają z ustawy. Aby każdy z nich mógł (...)

Jak podzielić spółdzielcze prawa do lokalu między (byłych) małżonków?

Jak podzielić spółdzielcze prawa do lokalu między (byłych) małżonków?

Jak zmieniały się przepisy dotycząca praw spółdzielczych?Regulacja dotycząca praw spółdzielczych ulegała w ostatnich latach ciągłym zmianom i większość orzecznictwa dotyczy sytuacji otrzymywania takich praw w drodze przydziału, który dzisiaj już nie występuje. Dla (...)

Zniesienie wspólności i podział majątku przed orzeczeniem separacji - opinia prawna

Zniesienie wspólności i podział majątku przed orzeczeniem separacji - opinia prawna

  Stan faktyczny  Czy jeśli małżonkowie zawarli rozdzielność majątkową z jego podziałem, przed wniesieniem sprawy o separację, to sąd bezwzględnie zastosuje się do tej umowy (zakładając, że nie była ona krzywdząca do żadnej ze stron), czy może jeszcze zmieniać zasady podziału (...)

Jaka część majątku wspólnego nie podlega podziałowi po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej?

Jaka część majątku wspólnego nie podlega podziałowi po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej?

W zasadzie majątek wspólny małżonków będzie stanowił przedmiot podziału. Nie podlega natomiast podziałowi majątek osobisty każdego z małżonków. Czy majątek, który stanowi współwłasność małżonków w częściach ułamkowych, podlega podziałowi? Nie (...)

Jak współwłaściciele mogą korzystać ze wspólnej nieruchomości?

Jak współwłaściciele mogą korzystać ze wspólnej nieruchomości?

Od czego zależy sposób korzystania z rzeczy wspólnej przez współwłaścicieli? Ustawową regulację sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, w tym także ze wspólnej nieruchomości zawiera art. 206 k.c., który stanowi, że „Każdy ze współwłaścicieli (...)

Prawa i obowiązki różnych podmiotów po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków

Prawa i obowiązki różnych podmiotów po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków

  Podział majątku wspólnego ma na celu definitywne rozliczenie majątkowe małżonków (byłych małżonków), po ustaniu między nimi wspólności majątkowej. Uczestnicy postępowania działowego będą jednak często zmuszeni do dokonania dodatkowych czynności, które (...)

Nakłady z majątku wspólnego na osobisty sąd ustala z urzędu

Nakłady z majątku wspólnego na osobisty sąd ustala z urzędu

Wnioskodawczyni wniosła o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między nią a uczestnikiem postępowania i przedstawiła do rozliczenia nakłady, jakie zostały poczynione z majątku wspólnego na nieruchomość wchodzącą w skład majątku osobistego (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Rozwód a podział majątku wspólnego małżonków

Rozwód a podział majątku wspólnego małżonków

Jestem przed pierwszą rozprawą rozwodową i chciałabym do tego czasu uregulować kwestie finansowe z moim mężem, ponieważ obawiam się, że po podpisaniu zgody na rozwód mogę nigdy należnych mi pieniędzy nie otrzymać. Przez 20 lat mój mąż gromadził środki na swoim koncie i po rozwodzie (...)

Wpływ intercyzy na podział majątku

Wpływ intercyzy na podział majątku

Czy wnosząc pozew o rozwód najpierw powinnam wnieść sprawę o podział majątku, czy dopiero po rozwodzie? Czy otrzymanie rozwodu wiąże sie z późniejszym podziałem majątku? Rozwód dostanę dosyć szybko, ponieważ oboje tego chcemy i stąd moje pytanie, ponieważ sprawa o podział na pewno (...)

Podział majątku małżonków

Podział majątku małżonków

Chcę ubiegać się o rozwód z winy żony (żona przyznała się do zdrady). Przez wszystkie lata małżeństwa tylko ja pracowałem i utrzymywałem rodzinę. Żona nie pracuje obecnie i nie ma innych środków utrzymania. Jak może wyglądać podział majątku, czyli wyposażenia mieszkania i innych (...)

Podzielenie majątku po zawarciu intercyzy

Podzielenie majątku po zawarciu intercyzy

Mam podpisaną z mężem intercyzę. Teraz mamy zamiar dokonać podziału majątku. Mąż obiecał mi, że inwestycja jaką teraz prowadzi po podpisaniu ze mną intercyzy będzie moją własnością i w ten sposób mnie spłaci z majątku. Jak się zabezpieczyć przed ewentualnym oszustwem z jego strony? (...)

Umowny podział majątku z zastrzeżeniem

Umowny podział majątku z zastrzeżeniem

Żona chce wnieść pozew o rozwód. Mówi, że nie będzie rościć żadnych roszczeń fnansowych. Czy możliwe jest sporządzenie umowy mówiącej o dokonaniu (faktycznym) podziału majątku ruchomego z zastrzeżeniem, że umowa będzie obowiązywać od momentu ogłoszenie rozwodu? W ten sposób żona (...)

Częściowy podział majątku małżonków

Częściowy podział majątku małżonków

Czy można dokonać podziału majątku wspólnego małżonków w ten sposób, że umowny podział dotyczyć będzie tylko części majątku (np. jednej działki a drugiej nie) a reszta pozostanie w stanie współwłasności? Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, do podziału majątku wspólnego (...)

Nieważność umowy o podział majątku

Nieważność umowy o podział majątku

Małżeństwo zawiera umowę o rozdzielności majątkowej, a następnie umowę w formie aktu notarialnego o podziale majątku. Przedmiotem podziału są dwa mieszkania różnej wielkości, ale wycenione przez małżonków, co jest zapisane w akcie na taką samą wartość. Każde z małżonków skutkiem (...)

Podział majątku a kredyt

Podział majątku a kredyt

Jestem w trakcie rozwodu. O podział majątku chcę wystąpić w odrębnej sprawie. Oboje jesteśmy właścicielami mieszkania, na które wzięliśmy wspólny kredyt. Jak będzie wyglądał podział majątku po rozwodzie w sytuacji, gdy wspólne mieszkanie jest w całości w kredycie tzn. obciążone (...)

Podział majątku małżonków po rozwodzie

Podział majątku małżonków po rozwodzie

Czy po zniesieniu wspólności majątkowej na wniosek mojej żony, mogę teraz wystąpić o podział majątku (żona nie wyraża zgody). Prowadzę działalność gospodarczą i swobodne dysponowanie swoją częścią jest mi niezbędne np. do zaciągnięcia kredytu, co w normalnej sytuacji bez podpisu (...)

Rozwód a działalność gospodarcza jednego małżonka

Rozwód a działalność gospodarcza jednego małżonka

Kilka lat temu założyliśmy z żoną firmę (sklep obuwniczy) z naszych wspólnych dochodów. Firma otwarta imiennie na żonę. Po pewnym czasie podzieliliśmy obowiązki, ponieważ znalazłem dobrze płatną pracę w administracji. Podział polegał na tym, że żona dużo więcej niż ja, z uwagi (...)

rozdzielność majątkowa przed rozwodem.

rozdzielność majątkowa przed rozwodem.

Mąż alkoholik wynosi z domu. Obawiam się, aby nie odpowiadać za jego długi. Planuje rozwód, ale on będzie trwał co najmniej rok. Są przesłanki, abym przy podziale majątku po rozwodzie otrzymała więcej, a nie wiem czy rozdzielność majątkowa sprawi, że majątek będzie oddzielony równo. (...)

Podział majątku dorobkowego małżonków

Podział majątku dorobkowego małżonków

Wobec małżonków prawomocnym wyrokiem został orzeczony rozwód. Żona złożyła do sądu wniosek o podział majątku wyszczególniając jego składniki. Oprócz podziału ruchomości zaproponowała licytację nieruchomości (dom w stanie surowym na 47-arowej działce, którą można podzielić). (...)

Przedawnienie roszczeń o nakłady

Przedawnienie roszczeń o nakłady

18.04.2007 r. wniosłem przeciwko mojej byłej współmałżonce pozew o zwrot poniesionych koniecznych nakładów na majątek wspólny, w tym kosztów związanych z utrzymaniem najmu lokalu. We wrześniu 2001 r. małżonka sama się wyprowadziła z dziećmi i wymeldowała ze wspólnie zajmowanego lokalu (...)

Rozwód i podział majątku wspólnego

Rozwód i podział majątku wspólnego

Jesteśmy małżeństwem od dwudziestu paru lat. Mąż zdradził mnie po raz pierwszy kilkanaście lat temu. Mąż zakochał się, jak twierdził, i chciał układać sobie życie na nowo z żoną naszego wspólnego kolegi. Kiedy to zakończyło się niepowodzeniem wrócił do domu. Udało mi się wybaczyć (...)

Jak uregulowany został podział majątku wspólnego małżonków?

Jak uregulowany został podział majątku wspólnego małżonków?

Jak uregulowany został podział majątku wspólnego małżonków? Każdy ze współspadkobierców (odpowiednio w dalszej treści odpowiedzi- każdy z byłych małżonków) może swobodnie rozporządzać swoim udziałem spadkowym (art. 1051 k.c.). Dopóki jednak trwa wspólność (...)

Podział majątku małżonków

Podział majątku małżonków

Jaki rodzaj majątku wspólnego małżonków podlega podziałowi w trakcie rozwodu? Jeżeli małżonkowie nie mieszkają razem od 1,5 roku to czy można domagać się podziału wynagrodzenia za ten okres? Czy wcześniejsze oszczędności, lokaty, obligacje, które zostały przez jednego z małżonków (...)