24.9.2012
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Kiedy można dokonać umownego podziału majątku wspólnego?
Żaden z obowiązujących przepisów nie zabrania małżonkom (czy byłym małżonkom) dokonania umownego podziału majątku. Jeśli zainteresowani dojdą do porozumienia w sprawie podziału umownego, z pewnością oszczędzą sobie mnóstwo emocji oraz pieniędzy. Podział umowny jest również o wiele szybszy, gdyż unika się długotrwałego postępowania sądowego. Aby jednak uniknąć błędów przy umownym podziale, należy pamiętać o kilku podstawowych sprawach, które omówimy poniżej. Przede wszystkim należy pamiętać, że podział majątku nieruchomego musi się odbyć w formie aktu notarialnego.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że dokonując umownego podziału majątku, strony mogą go ograniczyć jedynie do niektórych wybranych składników, odkładając podział pozostałych na późniejszy czas. W zasadzie jest to niemożliwe przy podziale sądowym.
Podział ruchomości i praw majątkowych
W przypadku umownego podziału majątku najprostszy jest podział ruchomości oraz praw majątkowych. W ich przypadku wystarczająca jest pisemna umowa, w której zainteresowani wymienią przedmioty podlegające podziałowi, określą ich wartość oraz sposób podziału. Jeśli po odpowiednim rozdziale przedmiotów objętych podziałem okaże się, że wartość przydzielonych każdej stronie przedmiotów nie jest równa, wówczas można ustalić odpowiednie dopłaty czy spłaty. Nie ma jednak takiego obowiązku i każda ze stron może otrzymać przedmioty majątkowe o różnej wartości.
Forma aktu notarialnego przy podziale nieruchomości
Przeniesienie własności niektórych przedmiotów wymaga zachowania szczególnej formy.
W tej sytuacji również umowny podział tych przedmiotów musi być dokonany w takiej formie. Chodzi tutaj o podział wszelkich nieruchomości (gruntów, budynków, lokali), jak również umowny podział spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (na temat podziału praw spółdzielczych – zob. również pkt 2.13.). Podział przedmiotów o których mowa, musi być dokonany w formie aktu notarialnego. Obowiązek zachowania formy aktu notarialnego wynika z art. 1037 § 2 kc" w zw. z art. 46 kro. Dokonanie podziału bez zachowania formy aktu notarialnego (np. w zwykłej formie pisemnej) powoduje nieważność umowy.
Wycena składników majątku oraz sposób podziału
Strony mają pełną swobodę przy dokonywaniu wyceny składników majątku przy podziale umownym. Problematyczna jest jednak kwestia dopuszczalności ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. Znawcy zagadnienia spierają się w tej kwestii, niemniej jednak małżonkowie mogą takiego ustalenia dokonać w sposób pośredni, dzieląc nierówno przedmioty majątkowe lub ich wartość (np. nie określą wprost nierównych udziałów, ale żona otrzyma 45 % majątku, a mąż 55 %).
Warto wiedzieć, że zawarcie umowy o podział majątku nie wyłącza możliwości wniesienia powództwa o ustalenie jej nieważności. Prawo do wystąpienia z takim powództwem przysługuje każdemu, kto ma w tym interes prawny. Jedno z małżonków może również powoływać się na nieważność zawartej umowy, występując jednocześnie do sądu z wnioskiem o sądowy podział majątku (np. małżonek składa wniosek o podział majątku twierdząc, że podział umowny jest nieważny, ponieważ dokonano go bez wymaganej formy). Jeśli sąd uzna, że umowa małżonków jest rzeczywiście nieważna, dokona sądowego podziału majątku. W przeciwnym razie, uznając umowę za ważną, sąd oddali wniosek o podział sądowy.
Potrzebujesz porady prawnej?
Sądowe ustalenie udziałów w majątku wspólnym Ogólna zasada, wyrażona w Kodeksie rodzinnym stanowi, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 § 1 kro). Od zasady tej możliwe są jednak odstępstwa. Z ważnych powodów (...)
Stan faktyczny Zamierzam wystąpić o rozwód z orzeczeniem winy żony, na co ona się nie zgadza. Żona od 1,5 roku utrzymuje kontakty z innym mężczyzną (systematyczne spotkania, niekiedy wspólne wyjazdy z noclegami, setki rozmów i SMS-ów miesięcznie, o czym świadczą (...)
Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej obejmuje – jak sama nazwa wskazuje – składniki majątkowe, które stanowią majątek wspólny. Punktem wyjścia przy omawianiu zagadnienia podziału majątku jest ustalenie, co w skład (...)
Podział majątku małżonków a roszczenia wierzycieli - opinia prawna
Stan faktyczny Z małżonkiem mamy rozdzielność majątkową. Nieruchomość, jaką nabyliśmy, była położona na gruncie, który na tamte czasy był w "wieczystej dzierżawie", ale w okresie późniejszym został z mocy ustawy przekształcony we współwłasność. Nieruchomość także figuruje (...)
Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?
Możliwość dokonania podziału, czyli ustanie wspólności majątkowej Powszechnie uważa się, że podział majątku wspólnego może zostać dokonany dopiero po rozwodzie lub separacji. To błędne przekonanie wynika z powszechności wspólności majątkowej jako podstawowego (...)
W jaki sposób sąd dokonuje podziału majątku wspólnego (byłych) małżonków?
Jaki sposób podziału majątku powinien wybrać sąd? Sposób, w jaki dochodzi do podziału majątku wspólnego, jest chyba jednym z najbardziej kluczowych zagadnień tego podziału. Podział majątku wspólnego może nastąpić przez: podział w naturze (fizyczny (...)
Jak zmniejszyć koszty podziału wspólnego majątku - opinia prawna
Stan faktyczny Planujemy złożyć pozew o rozwód bez orzekania o winie stron. W zakresie majątku myślimy o tym, że strony dokonają pomiędzy sobą faktycznego podziału majątku dorobkowego, poza postępowaniem sądowym (chyba, że podział majątku w sądzie przyniesie znaczną minimalizację (...)
Sądowy podział majątku wspólnego małżonków - uwagi ogólne
Na wstępie należy zaznaczyć, że prawo do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie podziału majątku jest uprawnieniem, z którego można skorzystać praktycznie w każdym czasie. Oznacza to, że prawo do wystąpienia z wnioskiem o podział majątku nie ulega przedawnieniu. Ponieważ od (...)
Jak wnieść apelację? Sąd w postępowaniu o podział majątku nie wydaje wyroku, lecz postanowienie, jednak jest to postanowienie merytoryczne, rozstrzygające sprawę co do istoty i różni się od "zwykłych" postanowień, wydawanych w kwestiach formalnych. Postanowienie takie można (...)
Kto oprócz (byłych) małżonków może być uczestnikiem postępowania o podział majątku wspólnego?
Jacy mogą być inni uczestnicy postępowania o podział majątku wspólnego? Wbrew pozorom, uczestnikami postępowania o podział majątku wspólnego mogą być nie tylko małżonkowie (byli małżonkowie), ale również inne osoby. Zgodnie z regułami obowiązującymi (...)
Czy dochód z najmu to mój majątek odrębny, czy wspólny z żoną? – opinia prawna
Stan faktyczny W roku 2002 wykupiłem mieszkanie komunalne, którego byłem głównym najemcą, będąc w związku małżeńskim 50% zapłaciłem gotówką, resztę spłacam w 5 rocznych ratach – zostało mi jeszcze 3 raty. Tak więc na dzisiaj mam „zapłacone” za 70% wartości (...)
Kiedy można dokonać częściowego, a kiedy uzupełniającego podziału majątku wspólnego?
Częściowy podział majątku wspólnegoPodział majątku może odbyć się w sądzie lub poza nim. Istnieje jeszcze jedna ważna różnica między oboma sposobami podziału. Otóż: sądowy podział majątku powinien obejmować cały majątek, a więc nie można poprzestać na podziale (...)
Wykup nieruchomości należącej do spadku przez jednego spadkobiercę - opinia prawna
Stan faktyczny Jestem jednym ze spadkobierców (1/6 udziałów), zajmującym mieszkanie w budynku należącym do spadku, od 4 lat pełnię funkcję administratora nieruchomości. W skład spadku wchodzi również działka o pow. 780 m2. W związku z tym, że jestem osobiście (...)
Jeżeli spadek przypadł więcej niż jednemu spadkobiercy, to od momentu śmierci spadkodawcy jego majątek staje się współwłasnością wszystkich spadkobierców w odpowiednich częściach, które są określone w testamencie lub wynikają z ustawy. Aby każdy z nich mógł (...)
Jak podzielić spółdzielcze prawa do lokalu między (byłych) małżonków?
Jak zmieniały się przepisy dotycząca praw spółdzielczych?Regulacja dotycząca praw spółdzielczych ulegała w ostatnich latach ciągłym zmianom i większość orzecznictwa dotyczy sytuacji otrzymywania takich praw w drodze przydziału, który dzisiaj już nie występuje. Dla (...)
Zniesienie wspólności i podział majątku przed orzeczeniem separacji - opinia prawna
Stan faktyczny Czy jeśli małżonkowie zawarli rozdzielność majątkową z jego podziałem, przed wniesieniem sprawy o separację, to sąd bezwzględnie zastosuje się do tej umowy (zakładając, że nie była ona krzywdząca do żadnej ze stron), czy może jeszcze zmieniać zasady podziału (...)
Jaka część majątku wspólnego nie podlega podziałowi po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej?
W zasadzie majątek wspólny małżonków będzie stanowił przedmiot podziału. Nie podlega natomiast podziałowi majątek osobisty każdego z małżonków. Czy majątek, który stanowi współwłasność małżonków w częściach ułamkowych, podlega podziałowi? Nie (...)
Jak współwłaściciele mogą korzystać ze wspólnej nieruchomości?
Od czego zależy sposób korzystania z rzeczy wspólnej przez współwłaścicieli? Ustawową regulację sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, w tym także ze wspólnej nieruchomości zawiera art. 206 k.c., który stanowi, że „Każdy ze współwłaścicieli (...)
Prawa i obowiązki różnych podmiotów po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków
Podział majątku wspólnego ma na celu definitywne rozliczenie majątkowe małżonków (byłych małżonków), po ustaniu między nimi wspólności majątkowej. Uczestnicy postępowania działowego będą jednak często zmuszeni do dokonania dodatkowych czynności, które (...)
Nakłady z majątku wspólnego na osobisty sąd ustala z urzędu
Wnioskodawczyni wniosła o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między nią a uczestnikiem postępowania i przedstawiła do rozliczenia nakłady, jakie zostały poczynione z majątku wspólnego na nieruchomość wchodzącą w skład majątku osobistego (...)
