Nowe zasady udzielania ochrony świadkom koronnym

Kto może być objęty ochroną?

Nowe rozporządzenie określa szczegółowe warunki, zakres, sposób udzielania, wykonywania, cofania oraz zakończenia ochrony osobistej i pomocy osobom chronionym, którymi w rozumieniu rozporządzenia są: 

1. świadek koronny i osoby dla niego najbliższe, jeżeli na podstawie postanowienia prokuratora zostali objęci ochroną osobistą lub pomocą; Świadkiem koronnym jest podejrzany, który został dopuszczony do składania zeznań w charakterze świadka, na zasadach i w trybie określonych ustawą o świadku koronnym;
2. podejrzany, który spełnił łącznie warunki, że:
• do chwili wniesienia aktu oskarżenia do sądu jako podejrzany w swoich wyjaśnieniach: przekazał organowi prowadzącemu postępowanie informacje, które mogą przyczynić się do ujawnienia okoliczności przestępstwa, wykrycia pozostałych sprawców, ujawnienia dalszych przestępstw lub zapobieżenia im, oraz ujawnił majątek swój oraz znany mu majątek ww. pozostałych sprawców przestępstwa lub przestępstwa skarbowego, 
• zobowiązał się do złożenia przed sądem wyczerpujących zeznań dotyczących osób uczestniczących w przestępstwie lub przestępstwie skarbowym oraz pozostałych ww. okoliczności, popełnienia przestępstwa lub przestępstwa skarbowego. 

oraz osoby dla niego najbliższe, jeżeli na podstawie postanowienia prokuratora zostali objęci ochroną lub pomocą. 

Jak złożyć

wniosek o udzielenie

ochrony lub

pomocy?

W przedmiocie zastosowania ochrony lub pomocy, o których mowa w ww. pkt 1-3 prokurator wydaje postanowienie na wniosek świadka koronnego, podejrzanego, który spełnił warunki wymienione na początku, lub osoby dla nich najbliższej w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego. W przedmiocie zaś ochrony osobistej, na wniosek świadka koronnego lub osoby dla niego najbliższej w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, odbywających karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanych, przebywających w zakładach karnych lub aresztach śledczych, prokurator wydaje postanowienie o udzieleniu ochrony osobistej, które wykonuje Dyrektor Generalny Służby Więziennej.

Taki wniosek o udzielenie ochrony lub pomocy, składa się w formie pisemnej lub ustnie do protokołu. W takim wniosku o udzielenie ochrony lub pomocy wskazuje się okoliczności uprawdopodobniające zagrożenie życia lub zdrowia każdej osoby, która ma być chroniona. 

Kiedy ochrona może być udzielona?

Przed udzieleniem ochrony lub pomocy oraz w trakcie udzielania można przeprowadzać badania psychofizjologiczne i psychologiczne osób obejmowanych ochroną lub pomocą, za ich pisemną zgodą.

Ochrona może być udzielona, jeżeli zaistniały okoliczności wskazujące na prawdopodobieństwo powstania sytuacji powodującej konieczność bezpośredniego przeciwdziałania zagrożeniu życia lub zdrowia osoby chronionej. 

Na czym polega ochrona osobista?

Ochrona polega na: 

• stałej obecności policjantów w pobliżu osoby chronionej albo dostosowaniu przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej warunków tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności do wymogów zapewniających osobie chronionej osobiste bezpieczeństwo w areszcie śledczym lub zakładzie karnym; 
• czasowej obecności policjanta lub policjantów w pobliżu osoby chronionej; 
• czasowej obserwacji osoby chronionej i otoczenia, w którym przebywa; 
• wskazywaniu osobie chronionej bezpiecznego miejsca przebywania oraz czasu i sposobu przemieszczania się; 
• określaniu zakresu, warunków i sposobu kontaktowania się osoby chronionej z innymi osobami. 

W jakich przypadkach może być udzielona pomoc w poszczególnych formach?

Pomoc w zakresie zmiany miejsca pobytu może być udzielona przede wszystkim w przypadkach konieczności zapewnienia długotrwałej ochrony lub stwierdzenia, że ochrona osobista nie wystarczy do skutecznego przeciwdziałania zagrożeniu życia lub zdrowia osoby chronionej. 

Pomocy finansowej na pokrycie kosztów uzyskania świadczeń opieki zdrowotnej udziela się, jeśli ze względu na warunki wykonywania ochrony osobistej lub brak ubezpieczenia zdrowotnego osoba chroniona nie może korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej według procedur ustalonych w ramach finansowania tych świadczeń ze środków publicznych.

Jak stanowi nowe rozporządzenie, pomoc w zakresie zmiany miejsca zatrudnienia może być udzielona: 

1. jeżeli zagrożenie życia lub zdrowia osoby chronionej jest związane z dotychczasowym miejscem zatrudnienia; 
2. w razie konieczności zapewnienia źródła utrzymania osobie chronionej, która zmieniła miejsce pobytu. 

Osobie chronionej można wydać dokumenty umożliwiające używanie innych niż własne danych osobowych w przypadku szczególnego zagrożenia jej życia lub zdrowia, a także w przypadkach: 

1. jeżeli inne formy ochrony lub pomocy nie są wystarczające do zapewnienia bezpieczeństwa osoby chronionej; 
2. gdy ochrona lub pomoc będą miały charakter długotrwały. 

W tych przypadkach osobie chronionej można wydać także dokumenty umożliwiające używanie innych niż własne danych osobowych, uprawniające do przekroczenia granicy państwowej, jeżeli: 

• ze względu na rodzaj zagrożenia opuszczenie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osobę chronioną jest niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony; 
• wyjazd osoby chronionej za granicę jest uzasadniony jej ważnymi sprawami osobistymi, nie powoduje wzrostu zagrożenia życia lub zdrowia i nie narusza interesu wymiaru sprawiedliwości; 
• względy bezpieczeństwa wymagają posługiwania się takimi dokumentami w kraju. 

W razie udzielenia pomocy w zakresie zmiany miejsca pobytu lub wydania dokumentów umożliwiających używanie innych niż własne danych osobowych, Komendant Główny Policji zapewnia osobie chronionej odbieranie przesyłek, których osoba chroniona jest adresatem, przez policjanta posiadającego upoważnienie osoby chronionej lub Komendanta Głównego Policji: 

1. pod adresem wskazanym na przesyłce lub w umowie o świadczenie usług pocztowych;
2. w placówce operatora pocztowego;
3. pod adresem wskazanym operatorowi pocztowemu przez Komendanta Głównego Policji. 

W przypadku udzielenia pomocy w zakresie zmiany miejsca pobytu wysyłanie przesyłek przez osobę chronioną następuje, w razie potrzeby, za pośrednictwem policjanta upoważnionego przez Komendanta Głównego Policji.

Pomoc finansowa może być przyznana osobie chronionej, która nie posiada źródeł utrzymania i nie może podjąć pracy z powodu: 

1. zagrożenia jej życia lub zdrowia związanego z podjęciem pracy; 
2. braku możliwości zatrudnienia. 

Pomoc polegająca na przeprowadzeniu zabiegu chirurgicznego usuwającego charakterystyczne elementy wyglądu lub operacji plastycznej może być udzielona, jeżeli jest niezbędna do zapewnienia bezpieczeństwa osobie chronionej i pozwoli na istotną zmianę wyglądu tej osoby. Udzielenie takiej  pomocy polega na zorganizowaniu i sfinansowaniu przeprowadzenia zabiegu lub operacji w zakładzie opieki zdrowotnej. 

Jakie jeszcze zasady dotyczą ochrony osobistej i pomocy?

Wnioski, protokoły, postanowienia, a także inne dokumenty i materiały, dotyczące okoliczności ochrony lub pomocy, wyłącza się z akt postępowania.

Komendant Główny Policji przekazuje prokuratorowi zarządzenia wydane w przedmiocie ochrony lub pomocy. Komendant Główny Policji współdziała z innymi organami oraz instytucjami państwowymi i samorządowymi, w tym szkołami i uczelniami, w celu zapewnienia bezpieczeństwa osobie chronionej. 

Więcej na ten temat można przeczytać w poradzie: Na jaką ochronę mogą liczyć świadkowie koronni?

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 października 2006 r. w sprawie udzielania ochrony i pomocy świadkom koronnym i innym uprawnionym osobom (Dz. U. 2006 r., Nr 201, poz. 1480);
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym (Dz. U. 1997 r., Nr 114, poz. 738, ze zm.);
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2004 r., Nr 210, poz. 2135, ze zm.);
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2004 r., Nr 39, poz. 353, ze zm.)