Prawo do mieszkania z zasobów WAM po śmierci głównego lokatora - opinia prawna

19.1.2006

Stan faktyczny

Od ok. 1990 roku mieszkam (bez zameldowania) z moją mamą w lokalu mieszczącym się w budynku należącym do Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (WAM) w Warszawie. Na 160 lokali ok. 60 %, zostało już wykupionych przez lokatorów, którzy założyli wspólnotę mieszkaniową. WAM przydzielił mojej mamie, osobie cywilnej, lokal ok. 35 lat temu, po rozwodzie z moim ojcem, oficerem LWP. Mieszkanie nie ma charakteru kwatery wojskowej. Mama, jedyny i główny lokator tego lokalu, zmarła w 2002 roku i przed śmiercią nie zdążyła go wykupić. Po śmierci mamy czynsz jest przeze mnie regularnie opłacany. O śmierci mamy nie poinformowałem WAM i mieszkam nadal w tym samym lokalu. Fakt zamieszkania mogą potwierdzić sąsiedzi. Zameldowany jestem pod innym adresem w Warszawie w lokalu o nieuregulowanym statusie własnościowym. Według WAM muszę opuścić lokal, w którym mieszkałem razem z mamą, gdyż w przeciwnym razie grozi mi sprawa sądowa i w konsekwencji eksmisja. Uważam, że zdanie WAM jest niezgodne z: Ustawami o ochronie lokatorów (tej "cywilnej" i tej "wojskowej") i Ustawą o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, bo jestem jedynym zstępnym po śmierci mamy, do chwili śmierci mieszkałem z mamą w tym samym lokalu (podobno liczy się faktyczne zamieszkiwanie, a nie zameldowanie), podobno po śmierci głównego najemcy wstępuje się w najem automatycznie bez konieczności załatwiania żadnych szczególnych formalności, podobno, mimo że jest się zameldowanym pod innym adresem, najemcą można zostać pod warunkiem zamieszkiwania w tym lokalu. W świetle powyższych faktów i obowiązujących przepisów, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów wojskowych oczekiwałbym od Państwa opinii, czy moje prawo jako najemcy do tego lokalu jest oczywiste i jednoznaczne i ukierunkowania dalszego postępowania. Dopiero wtedy mógłbym formalnie i oficjalnie wystąpić do WAM o przedłużenie najmu lokalu po śmierci mojej mamy.

Opinia prawna

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych:

Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami),
Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r., Nr 31, poz. 266 ze zmianami),
Ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r., Nr 41, poz. 398 ze zmianami).

Ochrona lokatorów

W odniesieniu do pierwszej części Pana zapytania informujemy, iż kwestię stosowania przepisów ustawy o ochronie lokatorów rozstrzyga przepis artykułu 1a tej ustawy. Stanowi on: “Przepisów ustawy nie stosuje się do lokali będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej”. Oznacza to, że przepisy tej ustawy nie mogą znaleźć zastosowania w Pana przypadku.

Podkreślenia wymaga, iż nie mamy jasności na jakiej podstawie Pana mama zajmowała przedmiotowy lokal. Wydaje się, że istnieją dwie zasadnicze możliwości - cywilnoprawna umowa najmu lub swoisty kwaterunek na podstawie przepisów o zakwaterowaniu wojskowych. Poniżej rozważymy po kolei obie te możliwości.

Zakwaterowanie Wojskowych

W opisanym przypadku Pana mama mogła otrzymać lokal w wyniku zastosowania artykułu 18 ustawy obecnie już nieobowiązującej, a mianowicie ustawy z dnia 20 maja 1976 r. o zakwaterowaniu sił zbrojnych (tekst jednolity: Dz. U. 1992 r., Nr 5, poz. 19 ze zmianami). Stanowił on: „W razie orzeczenia rozwodu żołnierza zawodowego zajmującego osobną kwaterę stałą, rozwiedzeni małżonkowie zachowują prawo do zamieszkiwania w dotychczasowej kwaterze do czasu przekwaterowania. Na wniosek rozwiedzionych małżonków wojskowy organ kwaterunkowy dokonuje zamiany zajmowanej przez nich kwatery na dwa odrębne lokale mieszkalne, w granicach powierzchni mieszkalnej zbliżonej do dotychczas zajmowanej, przez przydzielenie

żołnierzowi - osobnej kwatery stałej,
rozwiedzionemu małżonkowi - zamiennego lokalu mieszkalnego”.

Zgodnie z ustawą o zakwaterowaniu sił zbrojnych RP przez zamieszkiwanie należy rozumieć przebywanie i korzystanie z lokalu mieszkalnego na podstawie tytułu prawnego lub prawa zamieszkiwania. Jeżeli Pana mama korzystała z lokalu na podstawie wspomnianego „przydziału”, obecnie Pan nie posiada tytułu prawnego do tego lokalu i zgodnie z artykułem 37a ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych „osoby zajmujące lokal mieszkalny bez tytułu prawnego są obowiązane do jego opróżnienia, uiszczenia opłaty za używanie lokalu i opłat pośrednich oraz zapłaty odszkodowania w wysokości 200 % wartości należnych opłat za używanie lokalu za każdy rozpoczęty miesiąc jego zajmowania. W takim przypadku dyrektor oddziału regionalnego Agencji wydaje decyzję w sprawie opróżnienia lokalu mieszkalnego oraz wysokości należnych opłat i odszkodowań”.