W którym momencie trzeba dać zadatek?

Strona powodowa zobowiązała się nabyć prawo użytkowania wieczystego od pozwanych pod warunkiem, że będą oni prawomocnie wpisani do ksiąg wieczystych jako użytkownicy wieczyści. Była to umowa przedwstępna, w której strony ustaliły, iż powodowa spółka wpłaci powodom na określony rachunek bankowy pewną kwotę tytułem zadatku. Rzecz jednak w tym, że wspomniana kwota została - zgodnie z umową - przekazana kontrahentowi w uzgodnionym terminie już po zawarciu umowy. Dlatego pozwani argumentowali, iż nie jest to w rzeczywistości zadatek. Sprawa na skutek kasacji trafiła do Sądu Najwyższego, który orzekł, iż

Porady prawne

Zadatek może być dany także po zawarciu umowy, w terminie uzgodnionym przez strony.

Warto zwrócić uwagę na trzy kwestie poruszone w uzasadnieniu wyroku. Po pierwsze, jak stwierdził SN, jeżeli postanowienia umowy są sformułowane jednoznacznie, to inne ich rozumienie niż wynika to z reguł językowych dopuścić można tylko wyjątkowo, gdy przemawiają za tym ważne względy wynikające z okoliczności towarzyszących zawarciu i ewentualnie wykonaniu umowy. A w niniejszej sprawie strony w sposób jednoznaczny ustaliły, iż powodowa spółka wpłaci powodom na określony rachunek bankowy pewną kwotę tytułem zadatku, natomiast wyjątkowych okoliczności brak.

Odnośnie zaś samej instytucji zadatku SN przypomniał, że zgodnie z art. 394 § 1 k.c. zadatek powinien być dany przy zawarciu umowy, dlatego co do zasady więc trafne jest stanowisko, że kwota wręczona kontrahentowi po zawarciu umowy nie może być uznana za zadatek (tak już SN orzekł w wyroku z dnia 7 października 1999 roku, sygn. akt I CKN 262/98, OSNC 2000/4 poz. 71). Ale należy pamiętać, że przepis ten ma charakter dyspozytywny i strony mogą ustalić w umowie, iż kwota mająca stanowić zadatek zostanie przekazana kontrahentowi w uzgodnionym terminie już po zawarciu umowy (np. przez przelew bankowy).

Zgodnie z art. 394 § 1 i 3 k.c., możliwość żądania podwójnej kwoty zadatku powstaje wówczas, gdy strona umowy zabezpieczonej zadatkiem nie wykonuje jej z powodu okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność. W takiej sytuacji strona, która dała zadatek, może, bez wyznaczania dodatkowego terminu, od umowy odstąpić i żądać sumy dwukrotnie wyższej. SN zwrócił jednak uwagę, takie uregulowanie wchodzi w grę dopiero wtedy, gdy umowa w sprawie zadatku nie stanowi inaczej, co wyraźnie podkreśla art. 394 § 1 k.c. Dlatego możliwe jest - i tak było w niniejszej sprawie - że umowa stron przyzna stronie uprawnienie do żądania zadatku w podwójnej wysokości bez konieczności wypowiadania umowy.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2009 roku, sygn. akt I CSK 328/2007, OSNC 2009/4 poz. 60


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika