29.11.2020
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
2 lata ustawy o zarządzie sukcesyjnym – blisko 2 tys. działających zarządców sukcesyjnych
19,1 tys. powołanych zarządców sukcesyjnych, z czego 1914 prowadzi obecnie przedsiębiorstwa. Zdecydowaną większość stanowią przypadki, w których przedsiębiorcy sami ustanawiają zarządców sukcesyjnych. Po śmierci przedsiębiorcy powołano 1260 zarządców – taki jest dotychczasowy bilans ustawy o zarządzie sukcesyjnym, która weszła w życie 2 lata temu – 25 listopada 2018 roku.
Co roku najwięcej zarządców ustanawianych jest w styczniu, a w drugiej kolejności – w marcu. MRPiT pracuje nad kolejnym rozwiązaniem z dziedziny sukcesji firm – fundacją rodzinną.
Mijają dwa lata od wejścia w życie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw. Do czasu wprowadzenia tych przepisów kontynuacja jednoosobowej działalności, gdy właściciel odchodził, stwarzała poważne problemy. Wygasały numery NIP i REGON, koncesje, zezwolenia czy umowy o pracę. Nowe przepisy są bardzo korzystne dla spadkobierców. Pozwalają zachować firmę, w tym miejsca pracy. A niespokrewnionych spadkobierców, którzy prowadzą firmę przez dwa lata, zwalniają z podatku od spadku – powiedział wiceminister rozwoju, pracy i technologii Marek Niedużak. I podkreślił: – Zachęcamy przedsiębiorców, którzy prowadzą jednoosobowe działalności, do ustanawiania zarządców sukcesyjnych. Warto dać swojej firmie – która często jest dorobkiem całego naszego życia – szansę na rozwój w rękach następnego pokolenia. – W perspektywie 10-20 lat problem przekazania biznesu będzie dotyczył coraz większej liczby polskich firm. Przed wejściem w życie przepisów o zarządzie sukcesyjnym co miesiąc, z powodu śmierci przedsiębiorcy, z CEIDG wykreślano ok. 800 firm. Z dnia na dzień przestawały one istnieć. Według szacunków, ponad 230 tys. przedsiębiorców, którzy zarejestrowani są w CEIDG ukończyło 65 lat – dodał Marek Niedużak. Jak wskazał – Kontynuujemy prace nad kolejnymi rozwiązaniami, które ułatwią sukcesję w polskich przedsiębiorstwach. Taki będzie cel ustawy o fundacji rodzinnej. Ma ona również wspierać akumulację rodzimego kapitału.
Jak można ustanowić zarządcę sukcesyjnego?
Zarządcę sukcesyjnego może ustanowić każdy przedsiębiorca zarejestrowany w CEIDG. Wymaga to złożenia stosownego oświadczenia o powołaniu zarządcy i uzyskania - na piśmie – jego zgody na pełnienie funkcji. Następnie należy złożyć wniosek o wpis zarządcy do CEIDG. Można zrobić to online, jak również w urzędzie gminy.
Zmiany w CEIDG można dokonać bezpłatnie i bez zbędnych formalności. Wystarczy wypełnić formularz, wpisując dane zarządcy, a następnie wysłać wniosek.
Zarządcę sukcesyjnego mogą też powołać spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy - w terminie dwóch miesięcy od jego zgonu. Potrzeba do tego jednak zgody spadkobierców, którzy posiadają 85% udziałów w spadku. Zarządcę powołuje się przed notariuszem. W takim przypadku to notariusz zgłasza zarządcę sukcesyjnego do CEIDG.
Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym?
Aby zostać zarządcą sukcesyjnym, nie trzeba mieć szczególnych kwalifikacji i być np. przedsiębiorcą.
Może nim być:
- osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnej i nie wydano wobec niej zakazu prowadzenia działalności gospodarczej; także jeden ze spadkobierców przedsiębiorcy,
- dotychczasowy prokurent, jeśli przedsiębiorca zastrzegł, że po jego śmierci stanie się zarządcą sukcesyjnym.
Zarządcą sukcesyjnym nie może być natomiast osoba prawna (np. spółka).
Funkcję zarządcy sukcesyjnego w jednym czasie może pełnić tylko jedna osoba.
Przedsiębiorca może wyznaczyć zarządcę „rezerwowego”. Może być to pomocne, na wypadek, gdyby powołany w pierwszej kolejności zarządca sukcesyjny zrezygnował z funkcji lub nie mógł jej pełnić, z powodu np. ograniczenia lub utraty zdolności do czynności prawnych, uprawomocnienia się orzeczenia o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej lub odwołania go przez przedsiębiorcę.
Zarząd sukcesyjny – najważniejsze rozwiązania
Zarząd sukcesyjny jest jednym ze sposobów na przetrwanie przedsiębiorstwa – ocalenie majątku, zachowanie kontraktów i miejsc pracy – po śmierci właściciela.
Powołując zarządców sukcesyjnych, jednoosobowi przedsiębiorcy i wspólnicy spółek cywilnych, wpisani do CEIDG, mogą dać swoim firmom szansę na zmianę pokoleniową.
Dzięki ustawie możliwa jest płynna kontynuacja biznesu przez spadkobierców, co ma nie tylko pozytywny efekt gospodarczy, ale także rozwiązuje wiele problemów rodzinnych i społecznych. Zarządca sukcesyjny tymczasowo poprowadzi sprawy przedsiębiorstwa do czasu załatwienia formalności spadkowych i podjęcia przez następców prawnych decyzji, co do dalszych losów firmy, nie dłużej jednak niż przez 2 lata, a w wyjątkowych przypadkach 5 lat od śmierci przedsiębiorcy.
Zarządca sukcesyjny niejako „działa w zastępstwie zmarłego przedsiębiorcy” i przysługują mu szerokie uprawnienia, takie jak:
- posługiwanie się firmą zmarłego przedsiębiorcy z dodatkowym oznaczeniem „w spadku” i NIP-em zmarłego przedsiębiorcy,
- zarządzanie bieżącymi sprawami przedsiębiorstwa (zarządca samodzielnie dokonuje wszystkich czynności zwykłego zarządu, a czynności przekraczających zwykły zarząd – za zgodą spadkobierców; wyjątkowo jego uprawnienia może ograniczyć sąd opiekuńczy, jeśli istniałaby groźba utraty przez małoletniego spadkobiercę majątku),
- wykonywanie praw i obowiązków pracodawcy,
- zawieranie i wykonywanie umów cywilnoprawnych dotyczących działalności przedsiębiorstwa,
- wykonywanie decyzji administracyjnych związanych z przedsiębiorstwem, np. koncesji, licencji i zezwoleń,
- korzystanie z firmowego konta przedsiębiorcy,
- rozliczanie podatków na takich zasadach, jak robił to przedsiębiorca (dla uproszczenia w przepisach podatkowych wprowadzono pojęcie „przedsiębiorstwa w spadku”, które jest podatnikiem),
- uczestniczenie w postępowaniach sądowych i administracyjnych.
Co do zasady, zarząd sukcesyjny wygasa wraz z momentem przejęcia przedsiębiorstwa przez jednego następcę prawnego albo podziału – między spadkobierców – majątku pozostawionego przez zmarłego właściciela.
Sukcesja i VAT
Interpretacja ogólna MF z 4 czerwca 2020 r. (PT3.8101.1.2020), wskazuje, że:
- przepisy wprowadzone ustawą o zarządzie sukcesyjnym nie naruszają ogólnej zasady podatku VAT, tj. zasady neutralności,
- podatnik nie może dwukrotnie ponosić ciężaru ekonomicznego podatku od tych samych towarów, gdy kontynuuje działalność gospodarczą po zmarłym przedsiębiorcy.
- jeśli następcy prawni przedsiębiorcy kontynuują działalność gospodarczą, nawet jeśli wcześniej nie powołali zarządcy sukcesyjnego, mają prawo do odliczenia podatku VAT.
Zob. też:
- Sukcesja firm jednoosobowych
- Dziedziczenie działalności gospodarczej - Firma nie „umrze” ze śmiercią jej właściciela...
- Konsultacje nt. fundacji rodzinnej
- Wchodzi w życie ustawa o sukcesji firm
- Zmiana pokoleniowa w firmach będzie łatwiejsza
- Rady dla zarządcy sukcesyjnego
- Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej
- Jak zgłosić zarządcę sukcesyjnego w CEIDG?
- Czy należy się VAT od towarów po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego?
- Zarząd sukcesyjny a umowy z pracownikami
Potrzebujesz porady prawnej?
Co przewiduje ustawa o zarządzie sukcesyjnym w firmach jednoosobowych? Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła (...)
Jeżeli chcesz, ażeby twoi spadkobiercy mogli płynnie kontynuować działalność firmy, dowiedz się, jak wyznaczyć i zgłosić w CEIDG zarządcę sukcesyjnego - tj. osobę, która będzie prowadzić sprawy firmy do czasu załatwienia formalności spadkowych. ##baner## Na czym polega sukcesja (...)
Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej
Prezydent podpisał ustawę z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Czemu mają służyć nowe przepisy? Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Ustawa (...)
Zmiana pokoleniowa w firmach będzie łatwiejsza
O jaką ustawę chodzi? Tylko na podpis prezydenta oczekuje już ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Wcześniej parlament zakończył prace nad nią. Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną (...)
Śmierć posiadacza rachunku bankowego
Czy śmierć posiadacza rachunku bankowego powoduje rozwiązanie umowy o prowadzenie rachunku? Zgodnie z treścią art. 59a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (dalej: „ustawa – prawo bankowe) umowa prowadzenia rachunku bankowego co do zasady ulega (...)
Zmiana pokoleniowa w firmach rodzinnych będzie łatwiejsza
Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Nowe przepisy mają zagwarantować, że w przypadku śmierci właściciela firmy, w mocy zostaną utrzymane kontrakty, (...)
Wchodzi w życie ustawa o sukcesji firm
Jeśli firma wpisana do CEIDG będzie miała zarządcę sukcesyjnego, to po śmierci jej właściciela w mocy pozostaną umowy o pracę, kontrakty, zezwolenia, pozwolenia czy koncesje związane z jego przedsiębiorstwem; przez okres sprawowania zarządu sukcesyjnego będzie można też posługiwać (...)
3 lata ustawy o zarządzie sukcesyjnym
Blisko 30 tys. wyznaczonych zarządców sukcesyjnych Od 3 lat przedsiębiorcy wpisani do CEIDG i ich spadkobiercy mogą powołać zarządcę sukcesyjnego, aby zapewnić ciągłość działania swojej firmy i płynnie ją kontynuować. Procedura jest prosta i nie wymaga wielu formalności. Dotychczas (...)
Czy należy się VAT od towarów po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego?
Minister Finansów wydał interpretację ogólną (nr PT3.8101.1.2020), z której wynika brak opodatkowania podatkiem od towarów i usług towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, w przypadku wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia (...)
Zarząd sukcesyjny a umowy z pracownikami
Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej 25 listopada 2018 wejdzie w życie ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz. U. poz. 1629). Jak zmieni się sytuacja pracownika w razie śmierci takiego pracodawcy? Ustawa powyższa (...)
Sukcesja jednoosobowej działalności gospodarczej
Do listopada 2018 roku w przypadku śmierci osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, przedsiębiorca podlegał z urzędu wykreśleniu z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Obecnie obowiązujące przepisy umożliwiają kontynuację prowadzenia (...)
Jak zakończyć umowę pracodawcy z pracownikiem?
Przeczytaj, w jaki sposób może zakończyć się współpraca z pracownikiem i co wziąć pod uwagę, ustalając tryb rozwiązania umowy o pracę. Sprawdź, kiedy pracownik może odwołać się do sądu, a kiedy to pracodawca może mieć roszczenia względem pracownika. ##baner## Jak można (...)
Zwolnienie z podatku od dziedziczonego przedsiębiorstwa
25 listopada 2018 r. zacznie obowiązywać nowe zwolnienie z podatku od spadków i darowizn. Dotyczy ono nabycia własności przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub udziału w nim w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego. Kto skorzysta ze zwolnienia z podatku dla spadkobierców (...)
Zaniechanie powołania zarządu na kolejną kadencję - opinia prawna
Stan faktycznyW umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie ma zapisu dotyczącego okresu, na jaki powoływany jest zarząd. Jedynym zapisem dotyczącym terminu kadencji bądź mandatu w umowie spółki jest § 19 ust. 6: „Mandaty członków Zarządu (...)
Formy opodatkowania podatkiem dochodowym działalności gospodarczej
Dostępne formy opodatkowania podatkiem dochodowym W zależności od tego, czy rejestruje się działalność w CEIDG (jednoosobowa działalność albo spółka cywilna), czy w KRS (spółka, fundacja, spółdzielnia), opodatkowanie podatkiem dochodowym może się znacząco różnić. Osoby (...)
Ograniczenia wysokości wynagrodzeń w Narodowym Banku Polskim
Zgodnie z nowelizacją przepisów, zarobki w NBP nie będą mogły przekraczać 60 proc. wysokości całkowitego wynagrodzenia prezesa Banku. Do składania oświadczeń majątkowych zobowiązani zostaną członkowie zarządu NBP i osoby zajmujące stanowiska dyrektorskie. Wynagrodzenia prezesa (...)
Nabycie niektórych rodzajów usług i praw a koszty
Koszty uzyskania przychodów związanych z nabyciem niektórych rodzajów usług i praw Poniższe wyjaśnienie dotyczy nowych przepisów art. 15e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, które weszły w życie 1 stycznia 2018 (...)
Skutkiem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów jest to, że 2,5 mln użytkowników wieczystych stało się właścicielami. 1 stycznia 2019 r. użytkownicy wieczyści gruntów zabudowanych (...)
Odliczenie podatku potrąconego przy wypłacie dywidendy
Odliczenie w 2006 r. Do końca 2006 r. obowiązywało odliczenie od podatku, który uprzednio został potrącony przy wypłacie dywidendy (odliczenie było określone w uchylonym z dniem 1.01.2007 r. art. 23 ustawy o CIT). Zgodnie ze „starymi” przepisami, podatnik podatku (...)
Podatek dochodowy od osób prawnych
Opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych reguluje ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, zwana dalej „ustawą". Jakie są wyłączenia z opodatkowania? Przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie (...)
