Zmiany do ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych

Jakie zmiany dotyczą ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych?

Większość przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw wchodzi w życie 15 listopada 2008 r. Nowelizacja dotyczy dostępu przedsiębiorców do danych zbioru PESEL oraz ogólnokrajowej ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych (OEWiUDO) w celu możliwości zweryfikowania danych klientów, które dotyczą informacji adresowych i dowodów osobistych. Nowelizacja zakłada m.in., że każda zmiana stanu cywilnego, zmiana imienia lub nazwiska oraz inne zmiany w aktach stanu cywilnego będą przekazywane przez kierowników urzędów stanu cywilnego nie tylko do organów ewidencji ludności, ale również do organu, który wydał dowód osobisty.

Jakie zmiany wprowadza nowelizacja?

Zmiana przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych umożliwi podmiotom, które, realizując swoje zadania, gromadzą dane osobowe, bieżącą weryfikację tych danych na podstawie zbioru PESEL i ogólnokrajowej ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych, zapewniając w tym obszarze bezpieczeństwo obrotu prawnego. Ponadto nowelizacja ma służyć wyeliminowaniu przepisów budzących wątpliwości interpretacyjne, braku pewnych rozwiązań oraz wprowadzeniu zmian, które wynikają z dotychczasowych doświadczeń. 

Podstawowe zmiany dotyczą: 

• doprecyzowania przepisów regulujących zasady gromadzenia danych w zbiorach informatycznych, 

• wprowadzenia nowych rozwiązań w zakresie udostępniania danych przez stworzenie możliwości udostępniania danych zawartych w zbiorze PESEL oraz ogólnokrajowej ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych (obecnie w ogólnokrajowej ewidencji wydanych i utraconych dowodów osobistych) za pomocą urządzeń teletransmisji danych, w drodze weryfikacji danych, 

• ustalenia zasad unieważniania dowodów osobistych, których brakowało w dotychczasowych przepisach, 

• doprecyzowania zakresu danych gromadzonych w ewidencjach wydanych i unieważnionych (obecnie utraconych) dowodów osobistych. 

Doprecyzowano m.in., że w dowodzie osobistym zamieszcza się wyłącznie adres pobytu osoby w kraju, gdyż tylko takie dane adresowe są gromadzone w zbiorach meldunkowych. W przypadku osób zamieszkałych stale poza granicami kraju informacji o adresie nie zamieszcza się.

Jakie dowody osobiste będą unieważniane z urzędu?

Natomiast z dniem 1 stycznia 2009 r. wchodzą w życie przepisy ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw, na podstawie których będą unieważniane z urzędu dowody osobiste tych osób, które na skutek zmiany danych zamieszczanych w dowodzie osobistym nie dokonały wymiany dokumentu.

W przypadku obywateli polskich zamieszkałych na terenie kraju unieważnienie dowodu osobistego nastąpi po 3 miesiącach od dnia, w którym powstał obowiązek wymiany. Dla obywateli polskich przebywających za granicą termin ten wynosi zaś 4 miesiące. Takie rozwiązanie przewidziano w art. 43 nowelizowanej ustawy.

Zgodnie ze znowelizowaną ustawą obowiązuje dotychczasowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 listopada 2000 r. w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz trybu postępowania w sprawach wydawania dowodów osobistych, ich wymiany, zwrotu lub utraty. Zostanie ono jednak wkrótce zastąpione nowym rozporządzeniem w tej sprawie. Zawiera ono szczegółowe regulacje na temat procedury wymiany dowodu osobistego. Nakazuje złożenie wniosku o wymianę dowodu osobistego w terminie do 14 dni od dnia doręczenia dokumentu stwierdzającego zmianę.

Ponadto, kwestie unieważniania dowodów osobistych szczegółowo regulują przepisy ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Obowiązujące dotychczas przepisy ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych z dnia 10 kwietnia 1974 roku także nakładały na obywatela obowiązek wymiany dokumentu w sytuacji m.in. zmiany danych (np. zmiana imienia lub nazwiska), które zamieszcza się w dowodzie osobistym. Przepisy prawa w zakresie dowodów osobistych odnosiły się do kwestii jego wymiany, zwrotu lub utraty. Natomiast nie było przepisów wprost mówiących o procesie unieważniania dowodów osobistych z urzędu, np. w razie zmiany danych w dowodzie.

Teraz dowód osobisty podlega unieważnieniu w następujących sytuacjach:

• z dniem zawiadomienia o jego utracie, zniszczeniu lub z dniem przekazania przez osobę trzecią znalezionego dowodu osobistego;

• z dniem utraty obywatelstwa polskiego przez jego posiadacza;

• z dniem zgonu jego posiadacza;

• z dniem odbioru dowodu osobistego wydanego w miejsce poprzedniego;

• po upływie 3 miesięcy od zmiany danych w dowodzie osobistym, w przypadku niezłożenia przez posiadacza dowodu osobistego wniosku o jego wymianę (4 miesięcy dla obywateli przebywających poza granicami kraju); 

• z dniem upływu ważności dowodu osobistego.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw  (Dz.U. 2008 r., Nr 195, poz. 1198);

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie terminów i trybu przekazywania przez gminy danych z ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych (Dz. U. 2008 r., Nr 236, poz. 1644);

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 listopada 2000 r. w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz trybu postępowania w sprawach wydawania dowodów osobistych, ich wymiany, zwrotu lub utraty (Dz. U. 2000 r., Nr 112, poz. 1182, ze zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl