Podstawowe wymagania dotyczące znakowania żywności

17.4.2020

Podawanie informacji na temat żywności na etykiecie czy opakowaniu służy ochronie zdrowia konsumentów i umożliwia konsumentom dokonywanie świadomych wyborów spośród szerokiego asortymentu produktów znajdujących się na rynku.

Podstawowe wymagania dotyczące znakowania żywności

Podstawowe wymagania dotyczące znakowania żywności znajdują się w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. Urz. UE L 304 z 21.11.2011, str. 18). Rozporządzenie powyższe obowiązuje w całej Unii Europejskiej.

Ponadto, w Polsce, wymagania dotyczące znakowania żywności określa ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 i 149), ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2212) oraz rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r. poz. 29, z późn. zm.).

Żywność produkowana i wprowadzana do obrotu na terytorium Polski musi być oznakowana w języku polskim. Dodatkowo może być oznakowana również w innych językach. Wymóg znakowania w języku polskim nie dotyczy żywności wywożonej poza terytorium Polski.

Rozporządzenie UE nr 1169/2011 określa, że w oznakowaniu żywności – na etykietach, opakowaniach – obowiązkowe jest podanie m.in. takich informacji jak nazwa żywności, wykaz składników, ilość żywności netto, data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia, wartość odżywcza, nazwa lub firma i adres podmiotu, który wprowadza produkt do obrotu.

Obowiązkowe jest również podanie informacji o wszelkich substancjach lub produktach powodujących alergie lub reakcje nietolerancji, które zostały użyte przy wytworzeniu lub przygotowywaniu żywności i nadal są obecne w produkcie gotowym (nawet w zmienionej formie). Wykaz substancji lub produktów powodujących alergie lub reakcje nietolerancji znajduje się w załączniku nr II do rozporządzenia UE nr 1169/2011. Składniki alergenne należy wyróżnić w wykazie składników (za pomocą czcionki, stylu czy też podświetlenia tła) np. „mleko”. Jeżeli nazwa składnika składa się z kilku oddzielnych słów, należy podkreślić tylko substancję lub produkt, które powodują alergie lub reakcje nietolerancji – np. „mleko w proszku”.

Większość środków spożywczych jest objęta obowiązkiem podawania informacji o wartości odżywczej, która obejmuje następujące elementy:

wartość energetyczna,
ilość tłuszczu,
kwasów tłuszczowych nasyconych,
węglowodanów,
cukrów,
białka,
soli.

Obowiązkowe informacje można uzupełnić o informacje nt. ilości jednego lub większej liczby z następujących składników: kwasy tłuszczowe jednonienasycone, kwasy tłuszczowe wielonienasycone, alkohole wielowodorotlenowe, skrobia, błonnik, witaminy lub składniki mineralne.

Etykieta źródłem informacji

Wszystkie produkty spożywcze opakowane dostępne w sprzedaży muszą być oznakowane. Jest to źródło informacji, które pozwala konsumentowi dokonywać świadomego wyboru produktów.

Do podstawowych informacji, jakie znajdziemy na etykiecie należą:

nazwa produktu,
wykaz składników,
termin przydatności do spożycia lub data minimalnej trwałości,
dane identyfikujące producenta,
masa netto lub liczba sztuk w opakowaniu,
warunki przechowywania.

Ważną informacją dla osób cierpiących na alergie lub nietolerancje jest wyszczególnienie obecności alergenów w wykazie składników. Takie informacje są uwidocznione pogrubionąlub powiększoną czcionką.

Szczególnie cenne są informacje o wartości odżywczej produktów. Obejmują one wartość energetyczną oraz zawartość tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białka oraz soli. Informacje te podawane są w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml produktu.

Znakowanie RWS

Uzupełnieniem informacji o wartości odżywczej na opakowaniach produktów żywnościowych jest oznakowanie produktów informacjami RWS (Referencyjnymi Wartościami Spożycia).

System znakowania produktów spożywczych informacjami o RWS pozwala na szybkie i łatwe zapoznanie się wartością energetyczną porcji produktu oraz z zawartością wybranych składników żywieniowych, takich jak tłuszcze (w tym tłuszcze nasycone), cukry, sól w odniesieniu do Referencyjnych Wartości Spożycia.

Przykładowo, jeżeli na etykiecie produktu oznakowanego systemem RWS, widnieje informacja, że dostarcza on w jednej porcji 586 kJ/140 kcal energii, co stanowi 7% Referencyjnej Wartości Spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej, to należy traktować tę informację, jako wskazówkę, że pozostałe produkty żywnościowe nie powinny dostarczyć więcej niż 7814 kJ/1860 kcal, czyli 93% wskazanego dziennego spożycia.

Dobierając produkty w swojej codziennej diecie, wartości RWS dla cukrów, tłuszczów, kwasów tłuszczowych nasyconych i soli należy traktować, jako wskazówkę „NIE WIĘCEJ NIŻ”, a nie wartości docelowe, które należy codziennie spożyć. W obliczeniach uwzględnić należy również składniki zawarte w potrawach przygotowywanych w domu, np. w słodzonej herbacie, cieście lub innej przekąsce.

Źródło: gis.gov.pl