Opodatkowanie zamiany. Prawo do odliczenia. sygn: IBPP1/443-340/12/AW

Opodatkowanie zamiany. Prawo do odliczenia.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012r. poz. 749) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 marca 2012r. (data wpływu 27 marca 2012r.), uzupełnionym pismami z dnia 20 czerwca 2012r. (data wpływu 22 czerwca 2012r.) oraz z dnia 22 czerwca 2012r. (data wpływu 28 czerwca 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:

  1. czy umowa zamiany nieruchomości jest opodatkowana podatkiem VAT, jaką stawką
  2. czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z budową całości budynku

? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 marca 2012r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia: czy umowa zamiany nieruchomości jest opodatkowana podatkiem VAT, jaką stawką oraz czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z budową całości budynku.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 20 czerwca 2012r. (data wpływu 22 czerwca 2012r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 12 czerwca 2012r. zna IBPP1/443-340/12/AW oraz pismem z dnia 22 czerwca 2012r. (data wpływu 28 czerwca 2012r.).

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Gmina jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zarejestrowanym w Urzędzie Skarbowym. W związku z koniecznością usunięcia skutków powodzi, które miały miejsce w 2010r., Gmina podjęła działania inwestycyjne mające na celu zapewnienie poszkodowanym budynku mieszkalnego. W pierwszym etapie zakupiono działkę na której można byłoby wybudować budynek mieszkalny.

Następnie został ogłoszony przetarg w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych, w wyniku którego wybrano wykonawcę, którego zadaniem było wybudowanie budynku mieszkalnego. Gmina i wybrany wykonawca zawarli w tym celu umowę o roboty budowlane. Gmina od samego początku zaistnienia zdarzenia i konieczności wybudowania budynku mieszkalnego dla poszkodowanych była inwestorem tego zadania. Część środków na tę inwestycję Gmina otrzymała od Wojewody w formie dotacji, pozostała część środków stanowiła wkład własny Gminy.

Od początku realizacji inwestycji Gmina była zobowiązana udostępnić część budynku mieszkalnego osobom poszkodowanym w drodze podpisania między Gminą a dwoma rodzinami poszkodowanymi umów najmu lokalu mieszkalnego, a zatem część tego budynku będzie wykorzystywana do wykonywania działalności opodatkowanej, a część tj. jeden z lokali mieszkalnych Gmina przekazała na własność osobie fizycznej. Gmina przeniosła na rzecz tej osoby własność części nieruchomości, a osoba ta przeniosła w zamian za to na rzecz Gminy swoją własność zabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości objętej czynnym osuwiskiem. Przeniesienie własności części nieruchomości przez Gminę na poszkodowanego nastąpiło na podstawie umowy zamiany sporządzonej w formie aktu notarialnego. Wartość rynkowa nieruchomości będąca dotychczas własnością osoby fizycznej wynosi 6.400 zł. Natomiast wartość nieruchomości utworzonej z zabudowanej działki wynosi 120.000 zł. Ponadto należy zaznaczyć, że Rada Gminy wyraziła zgodę na odstąpienie od obowiązku wniesienia dopłaty przez poszkodowanego w wysokości 113.600 zł z tytułu zamiany nieruchomości.

Należy nadmienić, że zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działka nr 1106/25 będąca własnością Gminy znajduje się w terenach:

  • zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (symbol D31 Mn).

Natomiast zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działka nr 252/5 będąca własnością osoby fizycznej znajduje się w terenach:

  • zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (symbol E15MN)
  • użytkowanych rolniczo
  • zieleni nie urządzonej (symbol ZR i ZN)
  • dróg publicznych ? droga zbiorcza (symbol 1KDZ)
  • strefie osuwisk istniejących
  • strefie osuwiskowej a) osuwisk
  • strefie czynno-przyrodniczej
  • strefie potencjalnego ponadnormatywnego oddziaływania terenów komunikacji.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 20 czerwca 2012r. podano, że:

  1. Przedmiotem zamiany będzie nieruchomość stanowiąca działkę ewidencyjną nr 1106/25 o powierzchni 0,0048 ha zabudowana budynkiem mieszkalnym.
  2. Budynek mieszkalny został wybudowany w 2011r.
  3. Na podstawie art. 54 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. ? Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz. 118 ze zm.), Gmina w dniu 16 grudnia 2011r., złożyła do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego zawiadomienie o zakończeniu budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego nie zgłosił sprzeciwu do ww. zawiadomienia, stąd po upływie 21 dni od złożenia ww. zawiadomienia, z dniem 7 stycznia 2012r. Gmina przystąpiła do użytkowania budynku mieszkalnego.
  4. Umowa zamiany oraz akt ustanowienia służebności gruntowej została zawarta 27 stycznia 2012r.
  5. Od momentu wybudowania budynku mieszkalnego do momentu zamiany, Gmina nie wykorzystywała zamienionego budynku mieszkalnego do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT.
  6. Od momentu wybudowania Gmina nie ponosiła wydatków na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, budynku mieszkalnego lub jego części, które były wyższe niż 30% wartości początkowej tego obiektu.
  7. Gmina nie dokonała ulepszeń budynku mieszkalnego w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.
  8. Pierwsze zasiedlenie zgodnie z art. 2 ust. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054), nastąpiło w momencie oddania do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu pierwszemu nabywcy części budynku mieszkalnego po jego wybudowaniu. Ponadto pomiędzy pierwszym zasiedleniem, a wybudowaniem budynku mieszkalnego nie upłynął okres dłuższy niż 2 lata.
  9. Symbol budynku mieszkalnego, określony według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych ( PKOB) wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999r. ( Dz. U. Nr 112 poz. 1316 ze zm.): Dział 11 Grupa 111 Klasyfikacja 1122. Budynek jest trwale związany z gruntem.


W uzupełnieniu wniosku z dnia 22 czerwca 2012r. podano ponadto, że Gmina nie obniżyła kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z budową całości budynku. Gmina rozpoczynała inwestycję z zamiarem przekazania części budynku na podstawie cywilnoprawnej umowy najmu i cywilnoprawnej umowy zamiany. W związku z tym, zamiarem Gminy było wykorzystanie tego budynku do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, natomiast Gmina nie dokonała obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z powodu braku pewności co do przysługiwania takiego prawa.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

  1. Czy umowa zamiany nieruchomości jest opodatkowana podatkiem VAT, jaką stawką?
  2. Czy Gminie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z budową całości budynku? ? pytanie ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 22 czerwca 2012r.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z paragrafem 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów usług, zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Gmina przeniosła na rzecz osoby fizycznej własność części nieruchomości, a osoba ta przeniosła w zamian za to na rzecz Gminy swoją własność zabudowanej nieruchomości. Przeniesienie własności części nieruchomości przez Gminę na poszkodowanego nastąpiło na podstawie umowy zamiany sporządzonej w formie aktu notarialnego. W myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny, przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Natomiast zgodnie z art. 158 ww. ustawy Kodeks cywilny, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Tym samym zamiana nieruchomości zabudowanej będzie stanowiła odpłatną dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, która będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zastosowanie znajdzie stawka podatku VAT właściwa dla nowowybudowanego budynku mieszkalnego, stawką tą będzie również opodatkowany grunt w wysokości 8%. Gmina zapłaci zatem należny podatek VAT od transakcji.

Zgodnie z zasadą wymienioną w art. 86 oraz w art. 88 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony przysługuje wyłącznie czynnym podatnikom podatku od towaru i usług, którzy nabywają towary i usługi wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanej. Z uwagi na fakt, że realizacja zadania będzie związana ze sprzedażą podlegającą opodatkowaniu, przysługuje Gminie prawo do odliczenia podatku naliczonego od ww. inwestycji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zauważyć należy, iż mimo, że we wniosku Wnioskodawca zaznaczył, że sprawa dotyczy 1 stanu faktycznego i 1 zdarzenia przyszłego, to ponieważ z uzupełnienia wniosku wynika, iż umowa zamiany została zawarta w dniu 27 stycznia 2012 oraz budynek, w związku z budową którego Wnioskodawca pyta o prawo do odliczenia podatku naliczonego został już wybudowany, zatem tut. organ przyjął, że sprawa dotyczy dwóch stanów faktycznych.

Ponadto zaznaczyć należy, iż z uwagi na ścisłe powiązanie tych dwóch stanów faktycznych, tut. organ rozstrzygnięcia w tych sprawach ujął w jednej interpretacji indywidualnej.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054) zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 2 pkt 6 powołanej ustawy, towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

  1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
  2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
  3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
  4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
  5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
  6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
  7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Według art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Z treści art. 15 ust. 2 tej ustawy wynika, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przytoczonych przepisów wynika, iż ? co do zasady ? opodatkowaniu podlegają czynności odpłatne, przy czym nie wynika z nich, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową ? zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną ? zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Zgodnie z przedstawionymi przepisami, grunt zabudowany budynkiem spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując zarówno w charakterze dostawcy, jak i w charakterze nabywcy. Przepis art. 604 Kodeksu cywilnego daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży.

Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna.

Zamiana nieruchomości skutkuje przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi nieruchomościami jak właściciel.

Natomiast zgodnie z art. 158 ww. ustawy Kodeks cywilny, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione. Zatem umowa przeniesienia własności nieruchomości (również w drodze zamiany) jest czynnością cywilnoprawną.

Z powyższego wynika, że przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy zamiany stanowi odpłatną dostawę towaru i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca w związku z tą dostawą występuje w charakterze podatnika podatku VAT.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy.

Na mocy art. 146a pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Wszelkie zaś odstępstwa od tej zasady poprzez zastosowanie obniżonej stawki lub zwolnienie z opodatkowania, należy uznać za wyjątek w stosowaniu ww. przepisu.

I tak na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o VAT, dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Na mocy art. 146a pkt 2 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz w tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%.

Stawkę podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2 ustawy o VAT, stosuje się ? w myśl ust. 12 wskazanego artykułu ? do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym ? zgodnie z art. 43 ust. 12a ustawy o VAT ? rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale ex 1264 ? wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, z zastrzeżeniem ust. 12b.

Do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, zgodnie z art. 41 ust. 12b wskazanej ustawy, nie zalicza się:

  1. budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300m2;
  2. lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150m2.

Przepis art. 41 ust. 12c ustawy o VAT stanowi, że w przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej limity określone w ust. 12b stawkę podatku, o której mowa w ust. 2, stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej.

Należy również zwrócić uwagę na brzmienie art. 2 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym, przez obiekty budownictwa mieszkaniowego rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w PKOB w dziale 11.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, ustawa o podatku od towarów i usług, poprzez podanie klasyfikacji, odwołuje się do Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, która stanowi usystematyzowany wykaz obiektów budowlanych. Zatem, dla celów VAT stosuje się przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. Nr 112, poz. 1316 ze zm.), stanowiącego usystematyzowany wykaz obiektów budowlanych.

Zgodnie z ww. rozporządzeniem, w dziale 11 mieszczą się budynki mieszkalne. Dział ten obejmuje grupy budynków: 111 ? mieszkalnych jednorodzinnych, 112 ? o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowych, 113 ? zbiorowego zamieszkania. W dziale 12 usystematyzowano natomiast budynki niemieszkalne.

Ponadto zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392 ze zm.), stawkę podatku wymienioną w art. 41 ust. 1 ustawy obniża się do wysokości 8% dla:

  1. towarów i usług wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
  2. robót konserwacyjnych dotyczących budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym;
  3. robót konserwacyjnych dotyczących:
    • obiektów budownictwa mieszkaniowego, o których mowa w art. 2 pkt 12 ustawy, lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych,
    • lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12
    ? w zakresie, w jakim wymienione roboty nie są objęte tą stawką na podstawie pkt 2.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

  1. dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
  2. pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT wynika natomiast, że ilekroć w jej przepisach mowa jest o pierwszym zasiedleniu ? rozumie się przez to oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

  1. wybudowaniu lub
  2. ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Jak wynika z art. 43 ust. 1 pkt 10a tej ustawy, zwalnia się dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

  1. w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
  2. dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Treść art. 43 ust. 7a powyższej ustawy wskazuje, że warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10a lit. b, nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

Jak stanowi art. 29 ust. 5 ustawy o VAT, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Gmina jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zarejestrowanym w Urzędzie Skarbowym. W związku z koniecznością usunięcia skutków powodzi, które miały miejsce w 2010r., Gmina podjęła działania inwestycyjne mające na celu zapewnienie poszkodowanym budynku mieszkalnego. Od początku realizacji inwestycji Gmina była zobowiązana udostępnić część budynku mieszkalnego osobom poszkodowanym w drodze podpisania między Gminą a dwoma rodzinami poszkodowanymi umów najmu lokalu mieszkalnego, a zatem część tego budynku będzie wykorzystywana do wykonywania działalności opodatkowanej, a część tj. jeden z lokali mieszkalnych Gmina przekazała na własność osobie fizycznej. Gmina przeniosła na rzecz tej osoby własność części nieruchomości, a osoba ta przeniosła w zamian za to na rzecz Gminy swoją własność zabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości objętej czynnym osuwiskiem. Przeniesienie własności części nieruchomości przez Gminę na poszkodowanego nastąpiło na podstawie umowy zamiany sporządzonej w formie aktu notarialnego.

Zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działka nr 1106/25 będąca własnością Gminy znajduje się w terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (symbol D31 Mn).

Przedmiotem zamiany będzie nieruchomość stanowiąca działkę ewidencyjną nr 1106/25 o powierzchni 0,0048 ha zabudowana budynkiem mieszkalnym, który został wybudowany w 2011r. i z dniem 7 stycznia 2012r. Gmina przystąpiła do użytkowania budynku mieszkalnego.

Umowa zamiany oraz akt ustanowienia służebności gruntowej została zawarta 27 stycznia 2012r. Od momentu wybudowania budynku mieszkalnego do momentu zamiany, Gmina nie wykorzystywała zamienionego budynku mieszkalnego do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT, nie ponosiła także wydatków na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, budynku mieszkalnego lub jego części, które były wyższe niż 30% wartości początkowej tego obiektu. Symbol budynku mieszkalnego, określony według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych to: Dział 11 Grupa 111 Klasyfikacja 1122.

Gmina rozpoczynała inwestycję z zamiarem przekazania części budynku na podstawie cywilnoprawnej umowy najmu i cywilnoprawnej umowy zamiany. W związku z tym, zamiarem Gminy było wykorzystanie tego budynku do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Przenosząc zatem opisany przez Wnioskodawcę stan faktyczny na grunt ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że dostawa części przedmiotowego budynku mieszkalnego w drodze zamiany została dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o VAT, bowiem ? jak wynika z wniosku ? od momentu wybudowania budynku mieszkalnego do momentu zamiany, Gmina nie wykorzystywała zamienionego budynku mieszkalnego do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT. Oznacza to, że oddanie do użytkowania w wykonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu pierwszemu nabywcy miało miejsce dopiero w momencie dokonania dostawy części budynku w ramach umowy zamiany.

Wobec powyższego, w przypadku opisanej dostawy, nie znajduje zastosowania zwolnienie od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

W niniejszej sprawie nie wystąpią także przesłanki do zastosowania zwolnienia dla opisanej dostawy wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT. Aby dostawa (zamiana) mogła korzystać ze zwolnienia z ww. przepisu muszą być spełnione oba warunki określone tym przepisem łącznie.

Z wniosku wynika, że w momencie budowy budynku mieszkalnego Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, bowiem Gmina rozpoczynała inwestycję z zamiarem przekazania części budynku na podstawie cywilnoprawnej umowy najmu i cywilnoprawnej umowy zamiany. W związku z tym, zamiarem Gminy było wykorzystanie tego budynku do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Tak więc nie został spełniony warunek określony w art. 43 ust. 1 pkt 10a lit. a ustawy o VAT odnośnie braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w stosunku do całości budynku przy jego budowie.

W świetle powyższego zamiana dotycząca części budynku mieszkalnego stanowi odpłatną dostawę w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stosownej stawki podatku.

W przedmiotowej sprawie przedmiotem dostawy (zamiany) był lokal mieszkalny znajdujący się w budynku mieszkalnym sklasyfikowanym według PKOB pod symbolem 1122, tj. Budynki o trzech i więcej mieszkaniach.

Uwzględniając zatem wymienione wyżej uregulowania w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego wskazać należy, iż dostawa (zamiana) tego lokalu mieszkalnego sklasyfikowanego pod symbolem PKOB 1122, spełniającego definicję budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, podlegała opodatkowaniu według 8% stawki podatku od towarów i usług, na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o VAT w związku z art. 146a pkt 2 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 29 ust. 5 ustawy o VAT, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. A zatem grunty zabudowane ? co do zasady ? podlegają opodatkowaniu według stawki właściwej dla budynku lub budowli, które się na nim znajdują.

W świetle tego przepisu przy dostawie budynków, budowli lub ich części, grunt, z którym są one związane, dzieli byt prawny budynków, budowli lub ich części w zakresie stawki podatku obowiązującej przy jego dostawie.

Tym samym również do zamiany części gruntu związanej z zamienianą częścią budynku zastosować należy stawkę podatku VAT w wysokości 8%.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy w tej części należało uznać za prawidłowe.

Kwestię prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego reguluje art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług ? art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy.

Treść tego przepisu wskazuje, iż:

  • prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikom podatku od towarów i usług,
  • prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi ?w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych?.

Z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, iż dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością.

Zatem odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza jednocześnie możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Ponadto z powyższego wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części (w takim zakresie), w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony, są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku, w jakiej te towary i usługi nie są do nich wykorzystywane.

Biorąc pod uwagę, że prawo do odliczenia powinno być realizowane natychmiast po powstaniu podatku naliczonego, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia będzie miał zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Jeśli podatnik zamierza przeznaczyć dane towary lub usługi na cele działalności opodatkowanej, to jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów i usług (choćby przed zrealizowaniem prawa do odliczenia, towary bądź usługi nie zostały jeszcze spożytkowane na cele działalności opodatkowanej).

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia ? jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas ? po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych ? odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Wystarczającym zatem jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towaru lub usługi, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej oraz planowanej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakup ten dokonany został w celu jego wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej. Ta warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy, prawa obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego jakim jest wykorzystanie towaru lub usługi do realizacji czynności opodatkowanej podatnika, np. gdy okaże się, że zmieniono przeznaczenie towaru (usługi) i został on ostatecznie wykorzystany do czynności zwolnionych od VAT lub niepodlegających VAT ? spowoduje konieczność weryfikacji uprzedniego odliczenia podatku naliczonego.

Jednocześnie należy mieć na uwadze wyłączenia w zakresie obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego określone w art. 88 ust. 1 ustawy o VAT.

Jak wynika z wniosku, Gmina rozpoczynała opisaną wyżej inwestycję z zamiarem przekazania części budynku na podstawie cywilnoprawnej umowy najmu i cywilnoprawnej umowy zamiany. W związku z tym, zamiarem Gminy było wykorzystanie tego budynku do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Mając na uwadze art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz przedstawiony stan faktyczny, należy stwierdzić, iż Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z budową całości budynku, przeznaczonego do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem VAT, pod warunkiem iż nie wystąpiły żadne przesłanki negatywne, o których mowa w powołanym wyżej art. 88 ustawy o VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w tej części należało uznać za prawidłowe.

Niniejszą interpretację wydano przy założeniu, że zamieniany lokal mieszkalny jest zaliczany do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, czyli że powierzchnia użytkowa tego lokalu nie przekracza 150m2. Jeżeli natomiast powierzchnia zamienianego lokalu mieszkalnego przekraczała powierzchnię 150m2, wówczas zgodnie z art. 42 ust. 12c ustawy o VAT, stawka podatku VAT w wysokości 8% miała zastosowanie tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej tego lokalu. W tej sytuacji również grunt tylko częściowo, w odpowiedniej proporcji, podlegał opodatkowaniu 8% stawką podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika