opodatkowanie otrzymywanych kwot zadatków związanych z rezerwacją miejsc

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2007r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymywanych zadatków związanych z rezerwacją miejsc hotelowych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Zasadniczym przedmiotem działalności Spółki są usługi hotelarskie. Przy hotelu Spółka prowadzi również instytut kosmetyczny oraz restaurację. Na żądanie klientów Spółka dokonuje rezerwacji miejsc hotelowych oraz rezerwacji terminów zabiegów kosmetycznych wykonywanych na rzecz gości hotelowych.

Spółka pobiera od klientów określone kwoty związane z rezerwacją miejsc hotelowych, rezygnacją z zarezerwowanego uprzednio zabiegu kosmetycznego czy ze zmniejszeniem przez klienta pierwotnej wartości zamówienia o poziom uzgodniony przy dokonywaniu rezerwacji. Spółka podjęła działania skierowane na ujednolicenie zasad, na jakich od klientów pobierane są ww. kwoty. Stąd, jakkolwiek opisane niżej płatności, obok innych rozwiązań, mogą być stosowane przez Spółkę już obecnie, wniosek dotyczy przyszłego stanu faktycznego, tj. po ujednoliceniu zasad pobierania przedmiotowych kwot.

W przypadku rezerwacji miejsc hotelowych, zarówno indywidualnych jak i dla grup zorganizowanych, Spółka będzie żądała zadatku w wysokości uzgodnionej z klientem. Przy dokonywaniu rezerwacji zostanie określona kwota zadatku oraz termin na jego wypłatę. W przypadku, gdy kwota zadatku nie zostanie wpłacona w terminie, rezerwacja zostanie anulowana, a klient nie będzie zobowiązany do ponoszenia żadnych opłat z tego tytułu.Jeśli kwota zadatku zostanie wpłacona na rzecz Spółki, mogą zaistnieć następujące sytuacje:

1. klient wpłaci zadatek, a następnie zrezygnuje z pobytu w hotelu Spółki (niewykonanie umowy przez klienta) wówczas Spółka zatrzymuje kwotę pobranego zadatku;
2. dojdzie do niewykonania umowy przez Spółkę - w tej sytuacji pobrany przez Spółkę zadatek podlega zwrotowi na rzecz klienta w podwójnej wysokości;
3. usługa zostanie wykonana zgodnie z umową - kwota pobranego przez Spółkę zadatku zostanie zaliczona na poczet wynagrodzenia za wykonane usługi.
   
   

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Na podstawie powyżej opisanego stanu faktycznego Spółka zwraca się z prośbą o wydanie interpretacji dotyczącej prawidłowego traktowania ww. zadatków i opłat pobieranych przez Spółkę w zakresie podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

1. Pobierane przez Spółkę przy rezerwacji pobytu zadatki będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT wyłącznie w przypadku, gdy finalnie zostaną zaliczone na poczet wynagrodzenia z tytułu wykonanych przez Spółkę usług (przypadek c), a obowiązek podatkowy w odniesieniu do kwoty zadatku powstawać będzie w tym samym momencie, jak dla usług, na poczet których zadatek został zaliczony.
2. W pozostałych przypadkach a) i b) pobranie przez Spółkę zadatku nie będzie się wiązało z żadnymi konsekwencjami w zakresie podatku VAT, w szczególności również wówczas, gdy wskutek niewykonania umowy przez klienta kwota pobranego zadatku zostanie przez Spółkę zatrzymana.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jak należy rozumieć pojęcie ?zadatek?. Według Słownika Języka polskiego PWN określenie ?zadatek? to część należności wpłacana z góry jako gwarancja dotrzymania umowy.

Kwestia zadatku została uregulowana w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 394 § 1 - 3 Kodeksu cywilnego ? ?W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała, jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony?.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego Wnioskodawca przeniósł powyżej zacytowane unormowania z Kodeksu cywilnego w zakresie postępowania w przypadku otrzymywania zadatku.
W przypadku, gdy klient wpłaci zadatek, a następnie zrezygnuje z pobytu w hotelu Spółki (niewykonanie umowy przez klienta) wówczas Spółka zatrzymuje kwotę pobranego zadatku. Z kolei, gdy dojdzie do niewykonania umowy przez Spółkę, pobrany przez Spółkę zadatek podlega zwrotowi na rzecz klienta w podwójnej wysokości.
Jeśli natomiast usługa zostanie wykonana zgodnie z umową - kwota pobranego przez Spółkę zadatku zostanie zaliczona na poczet wynagrodzenia za wykonane usługi.

W odniesieniu do powyżej przedstawionego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że w każdym ww. przypadku Wnioskodawca zobowiązany jest do zastosowania przepisu art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług, który stanowi, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.

W myśl art. 106 ust. 1 w związku z ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży oraz otrzymanie należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, to zgodnie z § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 ze zm.) fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2.

Z powołanego powyżej stanu prawnego jasno wynika, że otrzymanie zadatku na poczet rezerwacji miejsc hotelowych rodzi obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług. Zadatek nie jest wpłacany na poczet nieokreślonej usługi, lecz jest związany ze ściśle określoną konkretną usługą objętą umową.

Dalszej analizy wymagają jednak sytuacje, kiedy kwota zadatku zostaje zatrzymana przez Wnioskodawcę, bądź zwracana jest w podwójnej wysokości klientowi przez Wnioskodawcę, w przypadku niewykonania usługi. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Celem zadatków funkcjonujących w sektorze hotelarskim jest nakłonienie do wykonania umowy oraz ewentualne odszkodowanie ryczałtowe. Takie odszkodowanie wówczas nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie ani części podstawy opodatkowania VAT. Nie zmienia tego fakt, że wartość szkody nie jest równa kwocie zadatku. Jest to bowiem normalna konsekwencja ustalenia odszkodowania w formie zryczałtowanej.

Z wniosku wynika, że zadatek zostaje zatrzymany lub zwrócony klientowi w momencie kiedy nie dochodzi do wykonania usługi, czyli w momencie, w którym jasne będzie, że zarezerwowane świadczenie nie zostało i nie będzie wykonane. Wówczas zadatek nie jest ekwiwalentem za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę i nie dochodzi do świadczenia usługi przez Podatnika. Zatrzymany zadatek przez Wnioskodawcę nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę, lecz pełni funkcje odszkodowawczą. W konsekwencji, w przypadku gdy usługa nie zostaje wyświadczona Wnioskodawcy winien skorygować swoje rozliczenia w zakresie wcześniej pobranych i opodatkowanych zadatków.

Stanowisko takie potwierdza również orzecznictwo ETS. I tak w sprawie o syg. C-16/93 pomiędzy R.J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia) ETS stwierdził, że; ?świadczenie usług realizowane jest za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 (1) VI Dyrektywy i stąd podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy?.

W innej sprawie ETS stwierdził, że: ?Artykuły 2 ust. 1 i 6 ust. 1 VI dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych ? wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu? (sprawa o syg. C 277/05 Société thermale d?Eugénie-les-Bains przeciwko Minist#232;re de l?Économie, des Finances et de l?Industrie - Francja).

W świetle powyższego należy stwierdzić, że z tytułu pobieranych zadatków Wnioskodawca zobowiązany jest zastosować przepis art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług i wystawić fakturę na otrzymanie zadatku, nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część należności od nabywcy. Otrzymanie zadatku powoduje powstanie obowiązku podatkowego do wysokości otrzymanej kwoty wg stawki właściwej dla świadczonej usługi. Natomiast w przypadku, gdy na wskutek niewykonania umowy kwota pobranego zadatku zostanie zwrócona klientowi lub zatrzymana przez Wnioskodawcę, pobrany zadatek nie będzie ekwiwalentem za świadczoną usługę. Pobrany przez Wnioskodawcę zadatek nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę, lecz pełni funkcje odszkodowawczą. Wówczas Wnioskodawca winien skorygować swoje rozliczenia w zakresie wcześniej pobranych i opodatkowanych zadatków.

Biorąc powyższe pod uwagę stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Referencje

IBPP2/443-118/10/WN, interpretacja indywidualna