1. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym usługa, w ramach której dojdzie do cesji nań części wierzytelności (...)

1. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym usługa, w ramach której dojdzie do cesji nań części wierzytelności wynikających z udzielonego bezpośrednio wcześniej przez Bank Inicjujący kredytu, na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług? W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, Spółka zwraca się z następującymi pytaniami dodatkowymi: 2. Jaką stawką VAT opodatkowana będzie usługa świadczona przez X na rzecz Banku Inicjującego, w ramach której dojdzie do cesji wierzytelności, mając na względzie ich niewymagalny charakter? 3. Jaką wartość będzie miała podstawa opodatkowania w przypadku cesji wierzytelności niewymagalnej za cenę równą wartości nominalnej tej wierzytelności?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 2.10.2012r. (data wpływu 4.10.2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie podlegania opodatkowaniu świadczonych usług cesji wierzytelności, stawki podatku dla cesji niewymagalnych wierzytelności oraz podstawy opodatkowania w przypadku cesji wierzytelności niewymagalnej za cenę równą wartości nominalnej tej wierzytelności ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 4.10.2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie podlegania opodatkowaniu świadczonych usług cesji wierzytelności, stawki podatku dla cesji niewymagalnych wierzytelności oraz podstawy opodatkowania w przypadku cesji wierzytelności niewymagalnej za cenę równą wartości nominalnej tej wierzytelności.


W przedmiotowym wniosku zostały przedstawione następujące zdarzenia przyszłe:


Spółka S.A. (dalej: ?X.? lub ?Wnioskodawca?) zamierza podjąć, na zasadach konsorcjum, współpracę z innym podmiotem bankowym z grupy kapitałowej (dalej: ?Bank Inicjujący? lub ?Bank Powiązany?) w celu wspólnego udzielania finansowania na rzecz klientów. Rozważany obecnie model współpracy zakłada, iż w pierwszej kolejności Bank Inicjujący, działający w charakterze lidera występującego wobec klientów, zawrze umowę kredytową z klientem, w ramach której ustalone zostaną szczegółowe warunki udzielenia finansowania (m. in. kwota kredytu, czas spłaty i oprocentowanie). Bank ten dokona też faktycznej wypłaty środków kredytobiorcy.

Następnie, zgodnie z ustaleniami między stronami konsorcjum, o czym klient byłby informowany w momencie udzielania finansowania, do umowy kredytu przystępowałby X. W tym celu Wnioskodawca zawarłby z Bankiem Inicjującym umowę cesji części wierzytelności wynikających z kredytu udzielonego na rzecz klienta, dokonywaną na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego. Oznacza to, iż wraz z wierzytelnością na Wnioskodawcę przeszłyby wszelkie związane z nią prawa, w szczególności prawo do uzyskania odsetek od finansowania udzielonego na rzecz klienta w części przejętej przez X. W związku z przeniesieniem części wierzytelności Wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz Banku Inicjującego kwoty odpowiadającej wartości rynkowej przejętej części wierzytelności. Oznacza to, iż cena za cedowaną wierzytelność będzie odpowiadała jej wartości nominalnej. W konsekwencji osiągnięty zostanie zakładany przez strony transakcji efekt, tj. Bank Powiązany dokona przeniesienia części ryzyk gospodarczych wynikających z zawartej umowy kredytowej na X.. Z uwagi na fakt, iż intencją X. jest dalsze współfinansowanie dłużnika, korzyści ekonomiczne Wnioskodawcy będą wynikały z odsetek z tytułu udzielonego finansowania, jakie w przyszłości uiszczał będzie klient.


W związku z powyższym zadano następujące pytania:


  1. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym usługa X., w ramach której dojdzie do cesji nań części wierzytelności wynikających z udzielonego bezpośrednio wcześniej przez Bank Inicjujący kredytu, na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług?

    W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, Spółka zwraca się z następującymi pytaniami dodatkowymi:
  2. Jaką stawką VAT opodatkowana będzie usługa świadczona przez X. na rzecz Banku Inicjującego, w ramach której dojdzie do cesji wierzytelności, mając na względzie ich niewymagalny charakter?
  3. Jaką wartość będzie miała podstawa opodatkowania w przypadku cesji wierzytelności niewymagalnej za cenę równą wartości nominalnej tej wierzytelności?

Zdaniem Wnioskodawcy,


W zakresie pytania 1.


W ocenie Wnioskodawcy należy uznać, iż usługa X. świadczona na rzecz Banku Inicjującego, w ramach której dochodzi do cesji wierzytelności na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego będzie podlegała opodatkowaniu VAT.


W zakresie pytania 2.


Zdaniem Wnioskodawcy należy uznać, iż do usługi świadczonej przez X. na rzecz Banku Inicjującego, w ramach której dojdzie do cesji wierzytelności kredytowych niewymagalnych za cenę równą wartości nominalnej przenoszonego prawa majątkowego, zastosowanie znajdzie zwolnienie przewidziane dla usług związanych z długami, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, bądź wprost w pkt 38 tego artykułu, jako usługi udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych.


W zakresie pytania 3.


Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż podstawę opodatkowania stanowić będzie dyskonto, rozumiane jako różnica między wartością nominalną wierzytelnością a ceną należną od X., ustalone z Bankiem Powiązanym.


Uzasadnienie Stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania 1.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2011 nr 177, poz. 1054, dalej ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej (pkt 1).

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi. Aby natomiast uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, na podstawie której za wykonanie usługi należy się świadczącemu wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz odbierającego usługę.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm., dalej: ?kc?). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 kc, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Według art. 509 § 2 kc, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa.

Przeniesienie wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 kc - na podstawie umowy np. sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie.

W ocenie Wnioskodawcy nabycie wierzytelności niewymagalnej za cenę równą jej wartości nominalnej, w celu przeniesienia części ryzyk gospodarczych z nią związanych na nabywcę należy kwalifikować do kategorii usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Powyższa czynność polegająca na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych wypełnia bowiem dyspozycję przywołanej regulacji, a w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu tej ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy w przypadku cesji wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Przeniesienie wierzytelności w formie cesji wierzytelności (przelewu wierzytelności) na osobę trzecią w celu przeniesienia ryzyk związanych z udzielonym finansowaniem z punktu widzenia pierwotnego wierzyciela, nie jest sprzedażą towarów ani świadczeniem usług, lecz jednym ze sposobów ograniczenia ewentualnych strat z tytułu udzielenia finansowania na rzecz Klienta. Czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych po stronie zbywcy nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy o VAT; nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu.

Jednocześnie, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza - na mocy art. 15 ust. 2 ustawy o VAT obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych.

Zgodnie z powyższym należy zatem uznać, iż to nabywca wierzytelności (tu: X.) działając w charakterze podatnika świadczy na rzecz jej zbywcy (tu; Bank Inicjujący) usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od potencjalnych ryzyk gospodarczych, jakie mogą wystąpić w przyszłości, tj. gdy w dacie wymagalności wierzytelności nie nastąpi ich spłata. W zamian za przejęcie tych ryzyk Wnioskodawca nabywa prawo do odsetek, jakie narosną na kwocie kredytu udzielonego przez Bank Inicjujący na rzecz Klienta, a który częściowo zostanie sfinansowany także przez X. poprzez zapłatę ceny za wierzytelność.

Intencją stron nie jest zatem dokonywanie czynności przeniesienia wierzytelności pod tytułem darmym, lecz wyłącznie odpłatnie, czego dowodem są ustalenia stron w zakresie ceny przedmiotu transakcji. Co prawda umowa cesji wierzytelności nie przewiduje wynagrodzenia w postaci dyskonta, które powszechnie przyjmuje się w takich przypadkach za cenę usługi, niemniej jednak X. w wykonaniu umowy cesji wierzytelności upatruje korzyści ekonomicznych. Wystąpią one jednak w przyszłości. Powyższe dotyczy przede wszystkim płatności odsetkowych, jakie Klient będzie zobowiązany uiszczać na podstawie zawartej umowy kredytowej, a które w związku z cesją wierzytelności będą w odpowiedniej części przysługiwały Wnioskodawcy.

Wnioskodawca pragnie jednocześnie zaznaczyć, iż ustawodawca dopuszcza sytuacje, w których wynagrodzenie w danej transakcji nie wynika z umowy, co nie oznacza automatycznie, że do czynności polegającej opodatkowaniu jako odpłatnej nie dochodzi. Powyższe można wywieść przykładowo z art. 29 ust. 9 ustawy o VAT, w którym wskazano, iż w przypadku czynności, dla których nie została określona cena, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku. Zatem w przedmiotowym stanie faktycznym nieuzasadnionym byłoby twierdzenie, iż z uwagi na sam brak określenia ceny w transakcji nie może ona podlegać opodatkowaniu VAT.

W ocenie Wnioskodawcy w analizowanym stanie faktycznym zastosowania nie znajdą również konkluzje wyroku ETS w sprawie C-93/10 GFKL oraz wyroku NSA w składzie 7 sędziów z 19 marca 2012 r. W przywołanym wyroku ETS rozpatrywał sytuację, w której spółka GFKL na własne ryzyko nabywała trudne wierzytelności (wierzytelności wymagalne, co do których istniała poważna wątpliwość, czy zostaną zaspokojone) po cenie niższej od ich wartości nominalnej.

W opinii Wnioskodawcy, wyrok ETS zapadł na tle ściśle określonych okoliczności, które w istotny sposób odróżniają charakter nabycia wierzytelności dokonanego przez spółkę GFKL od transakcji nabycia wierzytelności kredytowych rozważanej przez X.. Wyrok ETS dotyczył bowiem nabycia wierzytelności wymagalnych, których stan zaległości w zapłacie czynił wątpliwą perspektywę ich spłaty, podczas gdy wierzytelności nabywane od Banku Inicjującego są niewymagalne (przedmiotem cesji są wierzytelności przyszłe, które staną się wymagalne dopiero w przyszłości). Co więcej, nabycie wierzytelności przez X. następuje jedynie w przypadku gdy Wnioskodawca uzna, że sytuacja finansowo-ekonomiczna Klienta jest satysfakcjonująca i ryzyko związane z wykupem wierzytelności jest na akceptowalnym dla X. poziomie. Powyższe powoduje w ocenie X., iż w przypadku wykupu wierzytelności od Banku Inicjującego nie dochodzi do czynności zbliżonej do rozpatrywanej przez ETS w sprawie GFKL.


Powyższe dotyczy także wyroku NSA z 19 marca 2012 r. sygn. I FPS 5/11, w którym Sąd (w składzie 7 sędziów) zaprezentował, co do zasady, stanowisko zgodne z wyrokiem GFKL, opierając się na zawartej w nim argumentacji. NSA stwierdził bowiem, iż:

?(...) nabycie wierzytelności pieniężnej, co wymaga podkreślenia, na własne ryzyko, w celu windykacji w swoim imieniu i na swoją rzecz, nie jest odpłatną usługą w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, tym samym art. 8 ust. 1 u.p.t.u., jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży(...)

(?) żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.


Mając na uwadze powyższe, w opinii Wnioskodawcy do transakcji nabywania przez X. od Banku Powiązanego wierzytelności niewymagalnych po cenie nominalnej nie będą miały zastosowania wnioski płynące z wyroku GFKL oraz wyroku NSA z 19 marca 2012 r.


Jak również wynika z dostępnych interpretacji indywidualnych wydanych po wyroku GFKL same organy podatkowe zawężają zakres zastosowania wyroku ETS, zwracając uwagę na szczególne okoliczności, w jakich został on wydany. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z 19 marca 2012 r. (sygn. IBPP2/443-1290/11/WN) argumentował następująco:

?Odnosząc się z kolei do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku TSUE C-93/10 należy zauważyć, że orzeczenie to dotyczy trudnych wierzytelności?. Z okoliczności sprawy wynika, iż odzyskanie wierzytelności zajmie około trzech lat, zaś udzielenie sprzedającemu przez nabywcę kredytu spowoduje, że po odliczeniu odsetek wartość umowna wierzytelności będzie znacznie niższa od wartości nominalnej. Zatem wskazane zostały dodatkowe okoliczności. Natomiast w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca jak już wcześniej wyjaśniono oprócz pojawiających się wątpliwości co do ich zaspokojenia nie wskazał dodatkowych okoliczności, z których wynikałoby, że są to ?wierzytelności trudne?, Tym samym rozstrzygnięcie wynikające z powołanego orzeczenia C-93/10 nie wpływa na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie.?


Analogicznie wnioski wynikają z analizy interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 1 marca 2012 r. (sygn. ILPP2/443-1634/11-2/EN).


Mając na względzie powyższe w ocenie Wnioskodawcy należy uznać, iż czynności przewidziane umową cesji wierzytelności, jaka zawierana będzie pomiędzy X. a Bankiem Inicjującym, wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, dotyczą one bowiem przeniesienia prawa majątkowego do wymagalnych w przyszłości wierzytelności. Za odpłatnością, wyrażoną w cenie nabywanych wierzytelności - po wartości nominalnej tj. uwzględniającej przyszłe, dodatkowe zyski z cedowanych wierzytelności w postaci m. in. odsetek. W związku z tym stanowią świadczenie usług w rozumieniu tej ustawy. W konsekwencji, cesja wierzytelności niewymagalnych w ramach umowy zawieranej z Bankiem Inicjującym, dokonana na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT.


Uzasadnienie Stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania 2.


Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednocześnie zaznacza się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy o VAT stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.


W przypadku usług finansowych, zgodnie m. in. z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy o VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

  • czynności ściągania długów, w tym factoringu;
  • usług doradztwa;
  • usług w zakresie leasingu.

Należy zauważyć, iż wskazane wyżej wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. Stosownie bowiem do ww. przepisu Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom, transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i factoringu.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135(1) (d) Dyrektywy 2006/11 2/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych. z wyłączeniem windykacji należności.

Pojęcia ?czynności ściągania długów? i ?factoring? nie zostały w ustawie zdefiniowane, w związku z czym powstaje wątpliwość, czy obejmują one również obrót wierzytelnościami. Usługi ściągania długów i factoringu należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W kontekście powyższych definicji, w ocenie Wnioskodawcy należy zwrócić uwagę na literalne brzmienie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, który wyłącza możliwość zastosowania zwolnienia z VAT w zakresie czynności ściągania długów, w tym factoringu. Przede wszystkim należy zaznaczyć, iż poprzez użycie sformułowania w tym factoringu ustawodawca uznaje, iż przedmiotowe usługi mieszczą się w sformułowaniu ?czynności ściągania długów?. Oznacza to zatem, iż opodatkowanie VAT przewidziano jedynie dla zdarzeń, z którymi wiąże się podejmowanie czynności mających na celu ściągnięcie długu.

W analizowanym stanie faktycznym cesja wierzytelności kredytowych służy innemu celowi, tj. przeniesieniu części przyszłych ryzyk i pożytków wynikających z umowy kredytowej na Wnioskodawcę. Zamiarem stron nie jest zatem transfer ciężarów związanych z windykacją należności (ściąganiem długów) z Banku Inicjującego na X., o czym świadczy m. in. fakt, iż przedmiotowe prawa majątkowe nie są wymagalne w dacie ich przeniesienia. Oznacza to, iż na dzień zawarcia umowy cesji żadna ze stron nie musi podejmować czynności windykacyjnych względem Klienta. Co więcej, na ten dzień nie istnieją także żadne obiektywne przesłanki, które uprawniałyby do twierdzenia, iż konieczność prowadzenia działań windykacyjnych wystąpi w przyszłości.

Jednocześnie, cesji wierzytelności na warunkach ustalonych między X. a Bankiem Powiązanym nie należy kwalifikować do usług faktoringu. W ich ramach bowiem faktor dokonując nabycia wierzytelności zobowiązuje się do świadczenia na rzecz faktoranta różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników, windykację należności, finansowanie przez dyskonto czy udzielanie pożyczek. Tym samym usługa faktoringu polegałaby na ?wyręczaniu? cedenta z czynności zmierzających do odzyskania długu.

Tymczasem cesja wierzytelności w ramach umowy zawieranej między X. a Bankiem Inicjującym nie obejmuje dodatkowych czynności wykonywanych przez nabywcę na rzecz zbywcy. Współpraca stron analizowanej transakcji jest oparta bowiem na modelu kredytu konsorcjalnego, w ramach którego bank lub banki finansujące w pierwszej kolejności zawierają bezpośrednio umowy kredytowe z klientami, a następnie do umów tych w drodze cesji części wierzytelności przystępują pozostali uczestnicy konsorcjum. W ramach konsorcjum wszystkie banki określają maksymalne kwoty, jakie są gotowe przeznaczyć na finansowanie projektu inwestycyjnego. Celem, dla jakiego zawiązywane jest konsorcjum, jest przyznanie kredytu/kredytów przy jednoczesnym podziale ryzyk gospodarczych z nim związanych między jego uczestników. W ramach modelu konsorcjalnego finansowane są przede wszystkim inwestycje długoterminowe i kapitałochłonne, które przekraczają możliwości jednego kredytodawcy.

W konsekwencji zdaniem Wnioskodawcy należy uznać, iż w przypadku gdy w ramach realizacji umowy konsorcjalnej X. zawrze z Bankiem Inicjującym umowę cesji części wierzytelności kredytowych niewymagalnych za cenę równą wartości nominalnej przenoszonego prawa majątkowego, zastosowanie znajdzie zwolnienie przewidziane dla usług związanych z długami, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, bądź wprost w pkt 38 tego artykułu, jako usługi udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych.


Uzasadnienie Stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania 3.


W ocenie Wnioskodawcy w analizowanym stanie podstawę opodatkowania należy uznawać dyskonto, rozumiane jako różnica między wartością nominalną wierzytelności a ceną należną od nabywcy (tu: X.), ustalone z Bankiem Powiązanym. Bez wpływu na powyższe stanowisko X. pozostaje fakt, iż tak rozumiana podstawa opodatkowania może wynieść 0zł.

Zdaniem Wnioskodawcy regulacje art. 8 ust. 1 ustawy o VAT wymagają jedynie, aby świadczenie usług odbywało się odpłatnie, a nie w taki sposób, aby podstawa opodatkowania była wyższa od ?0?. Tymczasem w niniejszym przypadku, w zamian za przejęcie wierzytelności niewymagalnych, X. uzyska możliwość czerpania korzyści ekonomicznych z należności odsetkowych, jakie w przyszłości będzie zobowiązany uiścić Klient z tytułu umowy kredytowej. Kwota przyszłych przychodów odpowiada przy tym, co do zasady, ryzykom jakie przyjmuje na siebie X. w związku z przejęciem wierzytelności, skalkulowanym/wycenionym przez Bank Inicjujący w chwili udzielania kredytu w formie adekwatnej do tego ryzyka wysokości odsetek, Z tego względu cena rynkowa wierzytelności odpowiadać będzie na moment cesji ich wartości nominalnej, a tym samym strony transakcji nie ustalą dyskonta od nominalnej wartości wierzytelności.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdza m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 1 grudnia 2011 r. (sygn. ILPP2/443-1274/11-3/AD), w której wskazano, iż ?jeśli Wnioskodawca zakupi przedmiotową wierzytelność po cenie nominalnej, wówczas podstawa opodatkowania wyniesie ?0?. (?). Analogiczne stanowisko prezentuje także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 14 stycznia 2010 r. (sygn. IPPP1-443-1059/09-2/JB).

Jednocześnie Wnioskodawca pragnie zauważyć, iż odmienne ukształtowanie ceny za przejęcie wierzytelności mogłoby prowadzić do sformułowania przez organy skarbowe zarzutu o nierynkowym charakterze transakcji przeprowadzanych między X. a Bankiem Powiązanym. W efekcie, na podstawie przepisów art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, organy skarbowe mogłyby dokonać szacowania dochodów po stronie Banku Inicjującego z tytułu wykazania dochodów w niższej wysokości niż należałoby oczekiwać, gdyby stronami zawierającymi transakcję były podmioty niepowiązane. Zgodnie bowiem z praktyką rynkową cesja wierzytelności niewymagalnych w ramach wykonania umowy konsorcjalnej odbywa się za wynagrodzeniem równym cenie nominalnej wierzytelności. Stanowi ona bowiem bieżącą wartość rynkową zbywanego prawa majątkowego. Jakiekolwiek obniżenie wartości ceny uiszczanej za przedmiotowe wierzytelności skutkowałoby zaniżeniem dochodu po stronie Banku Inicjującego, co nie znajduje uzasadnienia w praktykach rynkowych podmiotów niepowiązanych zawierających analogiczne transakcje na rynku.

Na gruncie ustawy o VAT odpowiednik ww. przepisu stanowi art. 32, zgodnie z którym w wymienionych w tym przepisie okolicznościach, gdy między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usług istnieje związek w postaci powiązań rodzinnych, kapitałowych, majątkowych czy z tytułu pełnionych funkcji a ustalone wynagrodzenie jest niższe lub wyższe od wartości rynkowej, organ podatkowy uprawniony jest określić wysokość obrotu na podstawie wartości rynkowej, jeżeli okaże się, że ww. związek miał wpływ na ustalenie wynagrodzenia za dostarczane towary lub usługi.

Mając na względzie powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż podstawę opodatkowania stanowić będzie dyskonto, rozumiane jako różnica między wartością nominalną wierzytelnością a ceną należną od X., ustalone z Bankiem Powiązanym.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanych zdarzeń przyszłych uznaje się za prawidłowe.


Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.


Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych przedstawionych przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? tj. Dz. U. z 2012r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika