Czy rozszerzenie wspólności ustawowej jest nabyciem i czy sprzedając nieruchomość przed upływem (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 25 lutego 2010 r. (data wpływu ? 1 marca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania przychodu ze sprzedaży zabudowanej nieruchomości ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania przychodu ze sprzedaży zabudowanej nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Na podstawie zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 10 czerwca 1975 r. umowy o dożywocie Pana żona nabyła od dziadków dom. Ww. budynek mieszkalny stanowił odrębny od gruntu przedmiot własności, ponieważ jej dziadkowie przekazali ziemię na rzecz Skarbu Państwa, a budynki przekazali Pana żonie. Nadmienia Pan, iż w tym czasie obowiązywały przepisy, które dopuszczały aby budynek posadowiony na gruncie stanowił odrębny od niego przedmiot własności, w związku z czym ziemia pod budynkami nie była własnością dziadków żony, zaś tytuł prawny do gruntu pod domem wynikał z prawa dożywocia. Powyższe wynikało z przepisów ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o przekazaniu gospodarstw rolnych na własność państwa za rentę i spłaty pieniężne.

W 1977 r. zawarliście Państwo związek małżeński.

Po wygaśnięciu prawa dożywocia w dniu 27 czerwca 1985 r. zaistniała możliwość wykupu ww. działki przez Pana i żonę, co też stało się w dniu 9 marca 1989 r. (nabycie nastąpiło na prawach wspólności ustawowej, bowiem nie było innej możliwości aby żona, będąc w związku małżeńskim, uczyniła to sama). W Pana opinii, w momencie nabycia działki siedliskowej stał się Pan współwłaścicielem domu (do chwili obecnej nie wprowadziliście Państwo rozdzielności majątkowej małżeńskiej). Jednocześnie tego samego dnia wnioskował Pan wspólnie z żoną o połączenie gruntu i domu w jedną nieruchomość, lecz biuro notarialne z nieznanych dla Niego powodów nie uczyniło tego.

Z kolei w dniu 2 lipca 2008 r. rozszerzył Pan wraz z żoną wspólność ustawową o cały majątek. Dokonane rozszerzenie wspólności majątkowej podyktowane było faktem istnienia odrębnych dla budynku i gruntu ksiąg wieczystych i jednocześnie miało umożliwić ich ujęcie w jednej księdze wieczystej.

W dniu 17 grudnia 2009 r. sprzedał Pan wspólnie z żoną opisaną we wniosku nieruchomość.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy rozszerzenie wspólności ustawowej jest nabyciem i czy sprzedając nieruchomość przed upływem pięciu lat od rozszerzenia wspólności ustawowej będzie Pan musiał zapłacić podatek; jeśli tak, to od jakiej części...

Pana zdaniem, nie powinien płacić podatku, ponieważ nabycie domu , jaki i działki, nastąpiło w 1975 r. i 1989 r. Natomiast rozszerzenie wspólności ustawowej zostało po to dokonane, by połączyć dwie księgi wieczyste w jedną.

Jednocześnie wyjaśnia Pan, iż od 23 lipca 1977 r. pozostaje w związku małżeńskim, w którym nie ustanowiono rozdzielności majątkowej, wobec czego w przypadku Pana nie można traktować rozszerzenia wspólności ustawowej jako nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tak sformułowane stanowisko znajduje uzasadnienie w wyroku NSA z dnia 9 kwietnia 2002 r. Zatem w świetle powyższego nie można mówić ? w Pana opinii ? o ww. czynności jako źródle przychodów podlegającym opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Pana stanowisko w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, iż możliwość, aby grunt i posadowiony na nim budynek (budynki) stanowiły odrębne przedmioty własności, dopuszczała nieobowiązująca już ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne (Dz. U. Nr 21, poz. 118 ze zm.), która w art. 11 ust. 1 stanowiła, iż rolnik, który przekazał gospodarstwo rolne za rentę, może zatrzymać budynki wchodzące w skład nieruchomości przekazywanych Państwu, przy czym budynki takie stają się odrębnym od gruntu przedmiotem własności z chwilą przejęcia nieruchomości.

Natomiast stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 Nr 9, poz. 59 ze zm.). W myśl art. 31 cytowanej ustawy, istota wspólności ustawowej wyraża się w tym, że: 1) powstaje z mocy samego prawa z chwilą zawarcia małżeństwa (o ile wcześniej przyszli małżonkowie nie zawarli małżeńskiej umowy majątkowej ? intercyzy), 2) obejmuje dorobek małżonków (rozumiany jako przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich). Co więcej, wspólność ustawowa charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania udziały małżonków w majątku wspólnym nie są określone, a zatem jest to typ współwłasności łącznej.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego: 1) małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową, 2) z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności, 3) wspólność ustała z mocy prawa na skutek całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków. Zgodnie z art. 47 § 1 zd. 1 Kodeksu małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), przy czym do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów art. 49-511 (art. 48). Zatem wspólność ustawową strony mogą kształtować, przy utrzymaniu majątku wspólnego, w dwójnasób ? bądź przez jej umowne ograniczenie, bądź przez rozszerzenie, zaś zawarcie omawianej umowy jest czynnością prawną organizacyjną, która reguluje stosunki majątkowe małżonków przez czas trwania ich związku małżeńskiego.

W przypadku tzw. wspólności rozszerzonej obejmuje ona przedmioty (prawa) majątkowe, które według zasad ustroju ustawowej wspólności należą do majątku osobistego, stąd też małżonkowie mogą włączyć do tego rodzaju wspólności przedmioty nabyte przez nich przed zawarciem małżeństwa, a także przedmioty należące z mocy ustawy do majątku osobistego jednego z małżonków, w tym przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (art. 33 pkt 2 Kodeksu rodzinnego). Należy zatem przyjąć, iż prawo dopuszcza ? z wyjątkiem ograniczeń określonych w art. 49 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ? możliwość przesunięcia określonych przedmiotów majątkowych z majątku współmałżonka.

Na gruncie orzecznictwa Sądu Najwyższego wypracowano pogląd, w myśl którego umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską ma charakter czynności prawnej rozporządzającej o charakterze nieodpłatnym, co stanowi w swej istocie darowiznę dokonaną w ramach małżeńskiej umowy majątkowej. Wspólność małżeńską, która jest współwłasnością łączną cechuje bezudziałowy charakter. Oznacza to, że w przypadku sprzedaży nieruchomości, każdy z małżonków zbywa całą nieruchomość a nie udziały w tej nieruchomości, a cały przychód ze sprzedaży wchodzi niepodzielnie do majątku wspólnego.

Rozważając kwestie podatkowe, należy wskazać treść art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.), wedle którego opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle wyżej poczynionych ustaleń włączenie do majątku wspólnego małżonków ? w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową ? budynku mieszkalnego, stanowiącego uprzednio majątek odrębny żony nie jest nabyciem tej nieruchomości przez Pana, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe oznacza, że za datę nabycia domu, który stanowił wcześniej majątek odrębny Pana żony należy przyjąć dzień, w którym go nabyła, tj. 10 czerwca 1975 r.

Zatem stwierdzić należy, iż zbycie nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym nie stanowi źródła przychodu z uwagi na upływ określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych terminu pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, tj. 1975 r. w przypadku domu oraz w 1989 r. ? działki.

Odnosząc się natomiast do Pana argumentacji opartej na treści wskazanego we wniosku wyroku NSA należy stwierdzić, iż orzeczenia sądowe co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego; tym samym nie stanowią podstawy prawnej wydanej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.