Skazanie burmistrza prawomocnym wyrokiem a sprawowanie mandatu - opinia prawna

Stan faktyczny

Burmistrz w styczniu 2005 r. prawomocnym wyrokiem sądu został skazany za przestępstwo umyślne - proszę o określenie konsekwencji tego wyroku jeżeli chodzi o wygaśnięcie jego mandatu:

Opinia prawna

Niniejsza opinia sporządzona na podstawie:

• Ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz. U. 2002 r., Nr 113, poz. 984 ze zmianami).

  

Podobnie jak w samej ustawie tak i w niniejszej opinii prawnej ilekroć mowa jest tutaj o wójcie, należy przez to rozumieć także burmistrza.

W obecnym stanie prawnym przytoczony w pytaniu przepis brzmi następująco: „wygaśnięcie mandatu wójta następuje wskutek:

1. odmowy złożenia ślubowania, 

2. pisemnego zrzeczenia się mandatu, 

3. utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów, 

4. naruszenia ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej, określonych w odrębnych przepisach, 

5. skreślony

6. orzeczenia trwałej niezdolności do pracy w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, 

7. śmierci, 

8. odwołania w drodze referendum, 

9. odwołania wójta w trybie art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 oraz z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558 i Nr 113, poz. 984), 

10. zmian w podziale terytorialnym, o których mowa w art. 197 ust. 1 pkt 4 ustawy, o której mowa w art. 2 ust. 2.

Powoływany przez Pana przepis w obecnym kształcie nie posiada już punktu 5, który został uchylony ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r.

o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2004 r., Nr 102, poz. 1055). Akt ten wszedł w życie z dniem przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, jednak przepis wprowadzający powyższą zmianę ma zastosowanie do kadencji następujących po kadencji, w czasie której ustawa weszła w życie.

Także w obecnym stanie prawnym obowiązuje przepis przytoczonego artykułu w poniższej wersji. Ustęp 2 stanowi, iż wygaśnięcie mandatu w przypadkach określonych w ust, 1 pkt 1- 7 stwierdza rada gminy, w drodze uchwały, najpóźniej po upływie miesiąca od dnia wystąpienia przesłanek wygaśnięcia mandatu. Przed podjęciem uchwały o wygaśnięciu mandatu z przyczyn, o których mowa w ust. 1 pkt 1- 5, należy umożliwić wójtowi złożenie wyjaśnień. 

Kolejne ustępy stanowią, iż uchwałę o wygaśnięciu mandatu wójta w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-7, przewodniczący rady gminy niezwłocznie przesyła wojewodzie i komisarzowi wyborczemu. Jeżeli wójt przed dniem wyboru wykonywał funkcję lub prowadził działalność gospodarczą, o których mowa w ust. 1 pkt 4, obowiązany jest do zrzeczenia się funkcji lub zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania. W przypadku niezrzeczenia się funkcji lub niezaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej przez wójta w powyższym terminie, rada gminy stwierdza wygaśnięcie mandatu wójta, w drodze uchwały, najpóźniej po upływie miesiąca od upływu tego terminu.

W momencie wejścia w życie ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta ustęp 1 artykułu 26 brzmiał następująco:

„Wygaśnięcie mandatu wójta następuje wskutek: 

1. odmowy złożenia ślubowania, 

2. pisemnego zrzeczenia się mandatu, 

3. utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów, 

4. naruszenia ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej, określonych w odrębnych przepisach, 

5. prawomocnego skazującego wyroku sądu, orzeczonego za przestępstwo umyślne, 

6. orzeczenia trwałej niezdolności do pracy w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, 

7. śmierci, 

8. odwołania w drodze referendum, 

9. odwołania wójta w trybie art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 oraz z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558 i Nr 113, poz. 984), 

10. zmian w podziale terytorialnym, o których mowa w art. 197 ust. 1 pkt 4 ustawy, o której mowa w art. 2 ust. 2. 

Jak zatem wynika wprost z zacytowanego przepisu w chwili wejścia w życie tego aktu prawomocny skazujący wyrok orzeczony za przestępstwo umyślne było bezpośrednią przyczyną wygaśnięcia mandatu wójta. W chwili obecnej, skoro punkt ten został uchylony, nie jest i nie może być to przyczyna wygaśnięcia mandatu z jednym jednak zastrzeżeniem. Przepis w brzmieniu na dzień dzisiejszy, czyli z uchylonym punktem 5 ustępu 1 ma zastosowanie do kadencji następujących po kadencji, w czasie której ustawa zmieniająca weszła w życie.