Oskarżyciel posiłkowy nie może działać na korzyść oskarżonego
M.P. został skazany przez sąd za kierowanie samochodem w stanie nietrzeźwości i spowodowanie wypadku, w którym poszkodowany został pasażer. Do sprawy jako oskarżyciel posiłkowy wstąpił zakład ubezpieczeń, który ubezpieczał poszkodowanego pasażera. Zakład ubezpieczeń złożył od wyrok apelację - na korzyść oskarżonego. Sąd odwoławczy pozwiął wątpliwość, czy jest to dopuszczalne, i przedstawił pytanie prawne Sądowi Najwyższemu. SN co prawda odpowiedzi odmówił, ale w uzasadnieniu wskazał, że
Oskarżyciel posiłkowy - z braku gravamen - nie ma uprawnienia do zaskarżania rozstrzygnięć na korzyść oskarżonego.
Od razu wyjaśnijmy, że "gravamen" to interes prawny w danym rozstrzygnięciu sprawy, w tym przypadku to uciążliwość, która wynika ze skarżonego rozstrzygnięcia (np. wyroku), a która dotyka skarżącego. Jeśli więc wyrok narusza czyjeś prawa lub szkodzi jego interesom, to ten ktoś ma gravamen.
Jeżeli oskarżony zostanie skazany, to zakład ubezpieczeń będzie zobowiązany do wypłaty odszkodowania pokrzywdzonemu (pasażerowi). Pojawiło się pytanie, czy to jest gravamen. SN przypomniał, ze z samej istoty interesu prawnego oskarżyciela posiłkowego wynika, że może on podejmować czynności procesowe tylko na niekorzyść oskarżonego. Dlatego też nie ma uprawnienia do zaskarżania rozstrzygnięć na korzyść oskarżonego.
Także przystępujący do procesu w charakterze oskarżyciela posiłkowego - pisze SN - zakład ubezpieczeń, realizuje w toku postępowania funkcję ścigania, zatem jego interes procesowy jest sprzeczny z interesem oskarżonego, co wyklucza możliwość działania na korzyść oskarżonego. W przypadku braku woli ścigania oskarżonego, oskarżyciel posiłkowy może natomiast w każdej chwili odstąpić od oskarżenia. Nie może natomiast skarżyć wyroku na korzyść oskarżonego - takie uprawnienie ma jedynie oskarżyciel publiczny, który nie tylko realizuje funkcję ścigania, ale też dąży do sprawiedliwego rozstrzygnięcia. Jemu przepis art. 425 § 4 k.p.k. wyraźnie przyznaje prawo do skarżenia orzeczeń także na korzyść oskarżonego. Brak jest natomiast podobnego przepisu w odniesieniu do oskarżyciela posiłkowego.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2008 roku, sygn. akt I KZP 21/08
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?