Czas pracy kierowców - zakres pojęcia czasu pracy
Artykuł dotyczy zdefiniowania pojęcia czasu pracy na gruncie Ustawy o czasie pracy kierowców (Dz.U. 2004.92.879 ze zm.). Jest to kolejny z serii artykułów traktujących o czasie pracy kieorwców.
Przepisy Ustawy o czasie pracy kierowców, u.c.p.k., ( Dz.U. Nr 92, poz. 879) określają co należy rozumieć pod pojęciem „czas pracy kierowcy". Regulacje te zastosowanie będą miały do kierowców objętych tą ustawą, a więc m.in. do zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Definicję czasu pracy zawiera art. 6 u.c.p.k. W myśl ust. 1 tego artykułu czasem pracy kierowców jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy i obejmuje on wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego. W przeciwieństwie do regulacji Kodeksu pracy, który definiuje czas pracy jako okres, w którym pracownik świadczy pracę, u.c.p.k. opiera się na czasie, w którym kierowa pozostaje w dyspozycji, nawet jeżeli faktycznie nie świadczy pracy. Wobec tego na czas pracy kierowcy składa się:
1) czas kierowania pojazdem, który jest podstawowym elementem czasu pracy,
2) czas wykonywania innej pracy,
3) czas nieświadczenia pracy wliczany do czasu pracy.
W art. 6 u.c.p.k., ustawodawca wymienia czynności, które, poza prowadzeniem pojazdu zalicza się do czasu pracy, o której mówi powyższy pkt 2 :
1) załadunek i rozładunek pojazdu oraz nadzór nad załadowaniem i rozładowaniem,
2) nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym,
3) czynności spedycyjne,
4) obsługę codzienną pojazdów i przyczep,
5) inne prace podejmowane w celu wykonywania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy,
6) niezbędne czynności administracyjne,
7) utrzymanie pojazdu w czystości.
Czasem nieświadczenia pracy, wliczanym do czasu pracy są:
1) piętnastominutowa przerwa, do której jest uprawniony kierowca, jeżeli dobowy wymiar jego czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin,
2) usprawiedliwione postoje,
3) okresy pozostawania do dyspozycji kierowcy zatrudnionego w zadaniowym czasie pracy, gdy nie wypracował on dobowego ośmiogodzinnego wymiaru czasu pracy, wlicza się do czasu pracy okresy pozostawania do dyspozycji pracodawcy - w wymiarze do 8 godzin.
Art. 7 u.c.p.k. natomiast wymienia okresy nieświadczenia pracy, których nie wlicza się do czasu pracy. Są to:
1) czas dyżuru, jeżeli podczas dyżuru kierowca nie wykonywał pracy,
2) nieusprawiedliwione postoje w czasie prowadzenia pojazdu.
Ustawa różnicuje dyżur właściwy oraz okresy zaliczane do dyżuru. Dyżur właściwy to czas, w którym kierowca pozostaje poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (art. 9 ust. 1 u.c.p.k.). Do dyżuru zalicza się :
1) przerwy przeznaczone na odpoczynek, poza 15 - minutową przerwą wliczana do czasu pracy,
2) czas nieprzeznaczony przez kierowcę na kierowanie pojazdem, jeżeli pojazd jest prowadzony przez więcej niż jednego kierowcę ( art. 9 ust. 1 u.cp.k.),
3) okresy pozostawania do dyspozycji pracodawcy, podczas których kierowca nie jest obowiązany pozostawać na stanowisku pracy, będąc jednocześnie w gotowości do pracy ( art. 10 u.c.p.k.).
Zgodnie z art. 14 ust. 1 u.c.p.k. w każdej dobie kierowcy przysługuje prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. W związku z tym łączny czas pracy i czas dyżuru sensu largo, a więc nie tylko dyżuru właściwego, lecz także okresy zaliczane do dyżuru, nie może przekraczać 13 godzin na dobę. Jako dyżur nie mogą być traktowane okresy odpoczynku przewidziane w art. 8 rozporządzenia 561 oraz w art. 8 umowy AETR, czyli okresy dobowego, tygodniowego i dziennego odpoczynku od prowadzenia pojazdu, które z reguły pokrywają się z okresami dobowego, tygodniowego i dziennego okresu odpoczynku przewidzianymi w omawianej ustawie.
Podobnie jak to jest uregulowane w kodeksie pracy zasadą wynikającą z art. 9 ust. 5 u.c.p.k. jest przyznanie kierowcy w zamian za dyżur w pierwszej kolejności czasu wolnego od pracy w wymiarze równoważnym okresowi dyżuru, a dopiero gdy to nie jest możliwe wypłacanie wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. Powyższe regulacje dotyczą jednak tylko dyżuru właściwego. Co do reszty okresu, uznanego za dyżur sensu largo, rekompensatą jest wynagrodzenie w wysokości określonej w unormowaniach płacowych obowiązujących u danego pracodawcy, nie niższe jednak niż w wysokości połowy wynagrodzenia określonego na mocy ust. 5.
Podstawa prawna
1. Ustawa o czasie pracy kierowców (Dz.U. 2004.92.879 ze zm.),
Inne artykuły z serii :
1. Czas pracy kierowców - definicje używane w regulacjach czasu pracy kierowców,
2. Czas pracy kierowców - akty prawne regulujące czas rpacy kierowców,
3. Czas pracy kierowców - okresy odpoczynku w czasie pracy kierowców,
4. zas pracy kierowców - wymiar czasu pracy kierowców.
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?