Kiedy sąd administracyjny orzeka postanowieniem?

Sądy administracyjne wydają dwa rodzaje orzeczeń: wyroki oraz postanowienia. Wyrok, jest orzeczeniem, które rozstrzyga sprawę merytorycznie, co do samej istoty skargi. Postanowienia wydawane są natomiast w tych kwestiach, w których przepisy nie przewidują wydania wyroku. W szczególności sąd orzeka postanowieniem w kwestiach proceduralnych, formalnych.

Jakie są rodzaje postanowień?

Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje postanowień. Są to:

• postanowienia kończące postępowanie w sprawie,
• postępowania nie kończące postępowania w sprawie.

Pierwsze z nich sąd stosuje w przypadku orzekania o całym postępowaniu w sprawie, we wszystkich wypadkach, w których brak jest przesłanek do wydania wyroku. Należą tu przede wszystkim postanowienia o odrzuceniu skargi kasacyjnej albo zażalenia, postanowienie o umorzeniu postępowania. Natomiast postanowienia niekończące postępowania w sprawie wydawane są przez sąd w związku z przeprowadzeniem danego postępowania, mogą dotyczyć także okoliczności, które pojawiają się w toku postępowania. Należą tu przykładowo postanowienia o zawieszeniu postępowania, podjęciu zawieszonego postępowania, zwolnieniu od kosztów sądowych.

Kiedy sąd ma obowiązek doręczyć stronom postanowienie?

Jeżeli sąd wyda postanowienie na posiedzeniu niejawnym wówczas ma obowiązek z urzędu doręczyć stronom postanowienie. W takiej sytuacji strona nie musi składać wniosku o wydanie jej odpisu postanowienia. Ponadto, jeżeli na takie postanowienie służy środek zaskarżenia (np. zażalenie) sąd ma obowiązek doręczyć postanowienie wraz z uzasadnieniem.
Jeżeli natomiast postanowienie ogłaszane jest na rozprawie, sąd uzasadnia i doręcza je stronom, jeżeli podlega ono zaskarżeniu.

Od jakiej chwili sąd jest związany wydanym przez siebie postanowieniem?

W przypadku postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym wiąże ono od chwili, w której zostało podpisane wraz z uzasadnieniem. Jeżeli natomiast sąd nie uzasadnia postanowienia, wiąże ono od chwili podpisania sentencji. Jeżeli postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym, wiąże ono od chwili ogłoszenia.

Czy zawsze spisywana jest odrębna sentencja postanowienia?

Co do zasady tak. Sąd powinien spisać odrębną sentencję postanowienia. Wyjątek dotyczy rozstrzygnięć zawartych w postanowieniach niekończących postępowania w sprawie, wydanych na posiedzeniach jawnych, jeżeli nie przysługuje na nie zażalenie. Tylko w tej jednej sytuacji sąd nie ma obowiązku spisywania odrębnej sentencji postanowienia. Wówczas rozstrzygnięcie zawarte w postanowieniu wypisywane jest wyłącznie do protokołu posiedzenia.

Kiedy sąd umarza postępowanie sądowe?

Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania:

1. jeżeli skarżący skutecznie cofnął skargę;
2. w razie śmierci strony, jeżeli przedmiot postępowania odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego, chyba że udział w sprawie zgłasza osoba, której interesu prawnego dotyczy wynik tego postępowania;
3. gdy postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe.

Podział postanowień ma postanowienia kończące postępowanie w sprawie i na postanowienia niekończące postępowania w sprawie ma bardzo doniosłe znaczenie. W szczególności w zależności od rodzaju postanowienia, różnie przedstawia się kwestia zaskarżania postanowień, związania sądu wydanym przez siebie postanowieniem. Postanowienia niekończące postępowania w sprawie, mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne.

Jakie inne przykładowe rozstrzygnięcia zapadają w formie postanowień?

Sąd wydaje postanowienia min. w następujących sprawach:

• o wyłączenie sędziego,
• wymierzenia organowi grzywny, jeżeli nie dopełnia on obowiązku dostarczenia sądowi administracyjnemu akt sprawy,
• odrzucenia skargi,
• o przywrócenie terminu na dokonanie czynności procesowej,
• wstrzymania postępowania lub wykonania orzeczenia, jeżeli złożono wniosek o przywrócenie terminu,
• zarządzenia odbycia posiedzenia przy drzwiach zamkniętych,
• wstrzymania wykonania orzeczenia na skutek wniesienia skargi o wznowienie postępowania,
• zawieszenia postępowania, podjęcia zawieszonego postępowania,
• odroczenia ogłoszenia wyroku,
• sprostowania wydanego wyroku,
• wyjaśnienia wątpliwości wydanego wyroku (wykładnia wyroku),
• odrzucenia skargi kasacyjnej,
• zwrotu wpisu.

Pamiętaj, że:

• Postanowienie o umorzeniu postępowania może zostać wydane na posiedzeniu niejawnym,
• Postanowienia, jeżeli ustawa tak stanowi, mogą być zaskarżone zażaleniem,
• Sąd doręczając postanowienie stronie działającej bez adwokata lub radcy prawnego powinien pouczyć ją o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia,
• Uzasadnienie postanowienia sąd sporządza w terminie siedmiu dni od dnia wydania postanowienia,
• Do postanowień mają odpowiednie zastosowanie przepisy o wyrokach.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2002 r., Nr 153, poz. 1270).

Zespół
e-prawnik.pl