Ochrona odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu

9.3.2022

Co przewiduje ustawa z dnia 26 stycznia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu?

Jaki mechanizm ochronny dla odbiorców gazu wprowadza ustawa?

Ustawa wprowadza mechanizm cen maksymalnych dla określonego w ustawie katalogu odbiorców taryfowych. Ceny paliw gazowych zostają zamrożone do poziomu cen zawartych w taryfie zatwierdzonej przez Urząd Regulacji Energetyki dla sprzedawcy z urzędu. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. cena maksymalna ustalona jest na poziomie 200,17 zł/MWh.

Które podmioty objęte są ochroną taryfową?

Gospodarstwa domowe, wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe, inne podmioty zbiorowe zaopatrujące w paliwa gazowe lokale mieszkalne, a także wskazana w ustawie grupa tzw. odbiorców wrażliwych.

Do tzw. odbiorców wrażliwych ustawa zalicza:

podmioty udzielające świadczeń opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby udzielania tych świadczeń,
jednostki organizacyjne pomocy społecznej w rozumieniu art. 6 pkt 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2268 i 2270 oraz z 2022 r. poz. 1 i 66), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby świadczenia pomocy społecznej,
noclegownie i ogrzewalnie, o których mowa w art. 48a ust. 3 i 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w rozumieniu art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 821 oraz z 2021 r. poz. 159, 1006, 1981, 2270 i 2328), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
podmioty systemu oświaty, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1–7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r. poz. 478, 619, 1630, 2141 i 2232), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
podmioty prowadzące żłobki i kluby dziecięce, a także dzienni opiekunowie, o których mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2021 r. poz. 75, 952, 1901 i 2270), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
kościoły i inne związki wyznaniowe, o których mowa w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. z 2017 r. poz. 1153), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby działalności niegospodarczej,
podmioty prowadzące działalność kulturalną w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2020 r. poz. 194), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby tej działalności,
podmioty prowadzące działalność archiwalną, o której mowa w art. 22 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2020 r. poz. 164), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby tej działalności,
ochotnicze straży pożarne w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz. U. poz. 2490), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby realizacji zadań określonych w tej ustawie,
placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o których mowa w art. 67 i art. 69 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
rodzinne domy pomocy, o których mowa w art. 52 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, oraz mieszkania chronione, o których mowa w art. 53 tej ustawy, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
centra integracji społecznej, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 176), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
kluby integracji społecznej, o których mowa w art. 18 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
warsztaty terapii zajęciowej, o których mowa w art. 10a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 573 i 1981), oraz zakłady aktywności zawodowej, o których mowa w art. 29 ust. 1 tej ustawy, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności,
organizacje pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057 oraz z 2021 r. poz. 1038, 1243, 1535 i 2490) oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 tej ustawy, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby działalności pożytku publicznego,
spółdzielnie socjalne, o których mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 2085), w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby podstawowej działalności.

Na czym polega ochrona przewidziana dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych?

Wszystkie wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe są automatycznie objęte ochroną taryfową. Dotyczy to także przypadków, gdy spółdzielnia lub wspólnota nie wystąpiła o objęcie ich taką ochroną przed wejściem w życie ustawy poprzez złożenie stosownego oświadczenia.

Czy wszystkie wspólnoty i spółdzielnie są objęte ochroną taryfową?

Tak, z mocy prawa od 1 stycznia 2022 r. wszystkie wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe są objęte ochroną taryfową, nawet w przypadku niezłożenia oświadczenia.

Czy wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe muszą składać oświadczenia?

Tak, ale mieszkańcy nie ponoszą negatywnych konsekwencji w przypadku niezłożenia oświadczenia. Obowiązek ten spoczywa na zarządcach. Niedochowanie obowiązku złożenia oświadczenia nie będzie miało negatywnych konsekwencji dla mieszkańców, a jedynie dla osób odpowiedzialnych za zaniechanie wykonania tego obowiązku.

Co w przypadku kiedy wspólnota lub spółdzielnia mieszkaniowa nie złoży oświadczenia?

Wszystkie wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe są automatycznie objęte ochroną taryfową niezależnie od faktu złożenia oświadczenia.

Co jeżeli zarządca wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej nie złoży oświadczenia?

Mieszkańcy mimo to będą mogli skorzystać z ochrony taryfowej, jednakże zarządca będzie ponosił konsekwencje określone w ustawie.

Co z lokalami należącymi do tych podmiotów, które są wykorzystywane na cele działalności gospodarczej/innej niż mieszkaniowy?

Ochroną taryfowa są objęte lokale mieszkalne, które zużywają paliwo gazowe na potrzeby zużycia przez gospodarstwa domowe, a także lokale tzw. odbiorców wrażliwych określonych w ustawie i w zakresie przewidzianym ustawą. Pozostali odbiorcy nieuwzględnieni w ustawie są rozliczani na podstawie umów zawieranych z dostawcami gazu.

Czy TBS są objęte ochroną taryfową? Jakie inne podmioty wielolokalowe inne niż wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe są uprawnione do ochrony taryfowej?

Tak, TBS są objęte ochroną taryfową. Taryfą objęte są podmioty, które z mocy ustawy, umowy lub innego tytułu prawnego są uprawnione lub zobowiązane do zapewnienia paliwa gazowego w lokalach mieszkalnych na potrzeby zużycia przez gospodarstwa domowe, a także w lokalach tzw. odbiorców wrażliwych wskazanych w ustawie, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby wskazane w ustawie lub do lokalnej produkcji ciepła zużywanego w gospodarstwach domowych znajdujących się w budynkach wielolokalowych lub lokalach tzw. odbiorców wrażliwych. W tych przypadkach ochrona taryfowa jest uzależniona od złożenia oświadczenia.

Czy ochrona obejmuje podmioty, które czerpią ciepło z ciepłowni?

Przez lokalną produkcję ciepła nie należy rozumieć wytwarzania ciepła w ciepłowniach i elektrociepłowniach na potrzeby sieci ciepłowniczej, jak również w ramach niezależnie prowadzonej działalności gospodarczej.

Jak wygląda procedura objęcia podmiotu ochroną taryfową?

Gospodarstwa domowe, wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe są automatycznie objęte ochroną taryfową. Pozostałe podmioty wskazane w ustawie w celu skorzystania z ochrony, muszą złożyć stosowne oświadczenie. Oświadczenie służy zapewnieniu sprzedawcy gazu właściwej informacji, co do części paliwa gazowego, które powinno zostać objęte taryfą.

Gdzie znajdę oświadczenie, które należy wypełnić?

Wzór oświadczenia określony został w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 28 stycznia 2022 r. w sprawie wzorów oświadczeń składanych przez odbiorców paliw gazowych o przeznaczeniu paliwa gazowego w celu skorzystania ze szczególnych rozwiązań w związku z sytuacją na rynku gazu (Dz. U. z 2022 r. poz. 212).

Wzór oświadczenia

Do kiedy należy wypełnić oświadczenie, by zostać objętym ochroną?

Aby uzyskać ochronę od 1 stycznia 2022 r., oświadczenie należy wypełnić w ciągu 45 dni od wejścia w życie ustawy (15 marca 2022 r.). Złożenie oświadczenia po tym terminie powoduje, że skutek ochrony taryfowej następuje dopiero od dnia następującego po złożeniu oświadczenia.

Co jeśli spóźnię się ze złożeniem oświadczenia?

Złożenie oświadczenia po upływie wyznaczonego terminu, czyli 45 dni od wejścia w życie ustawy powoduje, że skutek ochrony taryfowej następuje dopiero od dnia następującego po złożeniu oświadczenia.

Czy gospodarstwa domowe muszą składać oświadczenia?

Nie, gospodarstwa domowe nie muszą składać oświadczeń.

Kto musi złożyć oświadczenia o przeznaczeniu wykorzystywanego paliwa gazowego?

Wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe,
podmioty, które z mocy ustawy, umowy lub innego tytułu prawnego są uprawnione lub zobowiązane do zapewnienia paliwa gazowego w lokalach mieszkalnych na potrzeby zużycia przez gospodarstwa domowe, a także w lokalach tzw. odbiorców wrażliwych wskazanych w ustawie, w zakresie, w jakim zużywają paliwo gazowe na potrzeby określone w ustawie lub do lokalnej produkcji ciepła zużywanego w gospodarstwach domowych znajdujących się w budynkach wielolokalowych lub lokalach tzw. odbiorców wrażliwych, jeżeli wyrażą wolę bycia objętym ochroną taryfową,
tzw. odbiorcy wrażliwi wskazani w ustawie, jeżeli wyrażą wolę bycia objętym ochroną taryfową.

Od kiedy obowiązuje ochrona taryfowa?

Ochrona taryfowa obowiązuje od 1 stycznia 2022 r.

Do kiedy obowiązuje ochrona taryfowa?

Ustawa przewiduje ochronę taryfową do 31 grudnia 2023 r.

Jak wygląda procedura składania oświadczenia w przypadku umów zawieranych ze sprzedawcą paliw gazowych już po wejściu w życie ustawy?

W takich przypadkach oświadczenie należy złożyć przy zawieraniu umowy.

Co jeśli moja dotychczasowa umowa przewiduje cenę niższą niż taryfa sprzedawcy z urzędu?

Korzystniejsza cena będzie obowiązywała do momentu kiedy umowa lub taryfa z korzystniejszą ceną się zakończy. Po tym okresie odbiorca będzie mógł skorzystać z rozwiązań wprowadzonych w ustawie.

Co w przypadku, gdy otrzymałem fakturę bez uwzględnienia ochrony taryfowej?

Po objęciu ochroną taryfową nadpłata zostanie zaliczona na poczet przyszłych płatności.

Powyższe informacje nie stanowią wykładni ustawy.

Źródło: gov.pl/web/aktywa-panstwowe

A.J.
Zespół e-prawnik.pl