Pokazy garnków - jak zrezygnować z zakupu?

Wszystko zależy od tego, ile czasu minęło od momentu podpisania umowy ze sprzedającym.

Przede wszystkim, o czym niestety rzadko informują konsultanci na pokazach, w takim wypadku dochodzi do zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwa. W takich sytuacjach wykorzystuje się nieprzygotowanie i często zaskoczenie konsumenta, brak możliwości porównania oferty. W związku z tym konsument na podstawie ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny uzyskał pewne uprawnienia:

Art.2.1. Konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od zawarcia umowy. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.

2.Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie, że konsumentowi wolno odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne).

3.W razie odstąpienia od umowy umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni. Jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty.

Prawo przewiduje też pewne obowiązki informacyjne, które obciążają przedsiębiorcę:

Art. 3.1.Kto zawiera z konsumentem umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, powinien przed jej zawarciem poinformować konsumenta na piśmie o prawie odstąpienia od umowy w terminie, o którym mowa w art. 2 ust. 1, i wręczyć wzór oświadczenia o odstąpieniu, z oznaczeniem swojego imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresem zamieszkania (siedziby); obowiązany jest także wręczyć konsumentowi pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i rodzaj oraz przedmiot świadczenia i cenę.

Art. 4. Jeżeli konsument nie został poinformowany na piśmie o prawie odstąpienia od umowy, bieg terminu, o którym mowa w art. 2 ust. 1, nie rozpoczyna się. W takim wypadku konsument może odstąpić od umowy w terminie dziesięciu dni od uzyskania informacji o prawie odstąpienia. Konsument nie może jednak z tego powodu odstąpić od umowy po upływie trzech miesięcy od jej wykonania.

Zgodnie z przepisem art. 4 u.o.n.p.k., jeżeli jednak konsument nie został poinformowany na piśmie o prawie odstąpienia od umowy, bieg terminu nie rozpoczyna się. W takim wypadku konsument może odstąpić od umowy w terminie dziesięciu dni od uzyskania informacji o prawie odstąpienia. Konsument nie może jednak z tego powodu odstąpić od umowy po upływie trzech miesięcy od jej wykonania.

Podsumowując: w ciągu 10 dni od dnia podpisania umowy należy wysłać listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru (jest to najbezpieczniejsza forma przesłania oświadczenia, dająca dowód na to, że wysłano list i że został on odebrany) oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Termin do wysłania oświadczenia może też wynosić 3 miesiące, jeżeli nie dostaliśmy informacji o możliwości odstąpienia. Zostawmy sobie jedną kopię takiego pisma. Same naczynia można już wysłać wraz z tym pismem, konieczne jest jednak dokładne ich zabezpieczenie. Wszak odstępując od umowy musimy zwrócić sprzedawcy nabyte przedmioty. Nie warto oszczędzać na rodzaju przesyłki – wybierzmy więc taką, która będzie albo ubezpieczona, albo zostanie zadeklarowana jej wartość. Powinno nam zależeć, by naczynia dotarły do sprzedawcy w całości.

Co w sytuacji, gdy od podpisania dokumentów na pokazie minął już dłuższy okres? Wszystko zależy od tego, czy wiedzieliśmy o tym, do czego się zobowiązujemy w podsuniętych dokumentach. Jeżeli mieliśmy świadomość, że kupujemy garnki, nabywamy określony produkt za daną cenę, w zasadzie możemy mieć pretensje jedynie do siebie – świadomie zawarliśmy umowę sprzedaży, zgodziliśmy się na takie, a nie inne jej warunki. Na mocy tej umowy jesteśmy zobowiązani do zapłaty rat, powinniśmy więc swoje zobowiązania wykonywać.

Co innego jednak, gdy nie mieliśmy świadomości, że podpisane dokumenty prowadzą do zawarcia umowy sprzedaży i umowy pośrednictwa kredytowego. Wydawało się nam, że dostaliśmy do wypełnienia tylko ankietę, a po miesiącu bank upomina się o spłatę pierwszej raty. Ewentualnie podpisaliśmy umowę sprzedaży, ale cena miała być zupełnie inna, o wiele niższa, niż wpisana na naszym zamówieniu. W takim wypadku można próbować powołać się na podstęp.

Zgodnie z art. 86 § 1 kodeksu cywilnego jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej. Podstęp polega na celowym, umyślnym działaniu sprawcy skierowanym na wywołanie niezgodnego z prawdą obrazu rzeczywistości u danej osoby, w celu nakłonienia jej do złożenia oświadczenia woli o określonej treści (np. do zawarcia określonej umowy). Milczenie lub zatajenie prawdy również może zostać zakwalifikowane jako podstęp.

Skutkiem spełnienia wskazanych wyżej przesłanek jest możliwość wzruszenia dokonanej pod wpływem podstępu czynności prawnej. Ofiara podstępu może więc uchylić się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli (art. 88 k.c.), doprowadzając w ten sposób do unieważnienia czynności prawnej ze skutkiem wstecznym - od daty dokonania czynności.

Jeśli chodzi o uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, następuje ono przez oświadczenie złożone drugiej stronie na piśmie. Zatem podobnie – należy złożyć takie oświadczenie sprzedawcy. Trzeba pamiętać, że uprawnienie to wygasa z upływem roku od wykrycia błędu, zalecam jednak nie czekanie do ostatniej chwili, a podjęcie jak najszybciej korespondencji z dystrybutorem.

Pamiętajmy, że dopóki nie otrzymamy oficjalnego stanowiska od sprzedającego, wiąże nas umowa kredytowa. Ta jednak ulegnie rozwiązaniu, jeżeli w banku przedstawimy pismo od podmiotu sprzedającego garnki, że umowa została faktycznie anulowana. Wówczas możemy się też domagać zwrotu wpłaconych rat.  

Na zakończenie należy podkreślić raz jeszcze: czytajmy uważnie podpisywane dokumenty. Rzetelny sprzedawca powinien nam pozwolić na zapoznanie się z treścią umowy. Jeżeli naciska, ponagla, znaczy to najpewniej, że chce wykorzystać nieuwagę kupującego. Nieuwagę, która skutkować może potem dla niezamożnych osób koniecznością ponoszenia niepotrzebnych kosztów.

Jeżeli więc dostaliśmy zapewnienie, że wygraliśmy nagrodę lub otrzymaliśmy gratisowy upominek, nie podpisujmy dokumentów, w których musimy podać nasz adres, czy numer dowodu osobistego. Jeśli sprzedawca zapewniał, że jest to niezbędne dla celów statystycznych lub ankietowych, odmówmy. Wszak wielkiej spółce nie stanie się krzywda, jeśli stracą opinię jednej osoby. Dla podpisującego konsumenta zaś jeden taki podpis może spowodować negatywne skutki finansowe.

Apeluję zatem do internautów, by przekazywali swoim starszym krewnym informację o podstępnych działaniach tego typu podmiotów. To, o czym można przeczytać w sieci, nie zawsze dotrze do osób w podeszłym wieku. A to niestety właśnie one najczęściej padną ofiarą praktyk takich firm.  

Katarzyna Tomczak

e-prawnik.pl