Nowe systemy rozliczeń prosumentów

Nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii weszła w życie 27 grudnia 2024 r. Wprowadza ona znaczące zmiany w systemie rozliczeń prosumentów net-billing, mające na celu zwiększenie opłacalności inwestycji w mikroinstalacje odnawialnych źródeł energii.

 Korzystne rozwiązania

Efektywne zarządzanie energią nie tylko zwiększa opłacalność inwestycji w odnawialne źródła energii, ale też przyczynia się do odciążenia sieci energetycznej. Prosumenci mogą w ten sposób obniżyć swoje rachunki za prąd, jednocześnie wspierając stabilność systemu energetycznego i ochronę środowiska.

27 grudnia 2024 r. weszły w życie korzystne dla prosumentów zmiany. To nowe zasady rozliczeń prosumentów w systemie net-billing, które mają zwiększyć opłacalność inwestycji w mikroinstalacje odnawialnych źródeł energii.

Najważniejsze zmiany od dnia 27 grudnia 2024 r.

• Możliwość powrotu do systemu rozliczeń opartego na średniej miesięcznej cenie energii elektrycznej (RCEm), dla prosumentów, którzy zaczęli wytwarzać energię przed 1 lipca 2024 roku.
• Możliwość przejścia ww. prosumentów na rozliczenie w oparciu o rynkową godzinową cenę energii elektrycznej (RCE).
• Zwiększenie wartości depozytu prosumenckiego w danym miesiącu kalendarzowym o 23% i jej przyporządkowanie do konta prosumenckiego w kolejnym miesiącu kalendarzowym.
• 30% zwrotu nadpłaty za niewykorzystaną wartość energii elektrycznej zapisaną  na depozycie przy przejściu z rozliczeń  w oparciu o RCEm na RCE.

Jakie są nowe systemy rozliczeń prosumentów?

Najważniejszym założeniem ustawy z 27 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw jest powrót do systemu rozliczeń opartego na średniej miesięcznej cenie energii elektrycznej (RCEm) - dla prosumentów, którzy zaczęli wytwarzać energię przed 1 lipca 2024 roku. Ten mechanizm chroni ich przed niższymi, godzinowymi cenami za energię elektryczną wprowadzaną do sieci.

W ramach nowych przepisów wprowadzono możliwość przejścia ww. prosumentów na rozliczenie w oparciu o rynkową godzinową cenę energii elektrycznej (RCE), w którym ceny energii elektrycznej są uzależnione od rzeczywistej jej wartości rynkowej w danej godzinie. To rozwiązanie szczególnie opłacalne dla aktywnych prosumentów, których instalacje potrafią dostosować się do aktualnego zapotrzebowania na energię elektryczną na rynku energii. Żeby skorzystać z tej formy rozliczeń, wystarczy złożyć odpowiednie oświadczenie do swojego sprzedawcy energii elektrycznej. 

Jednym z kluczowych elementów nowelizacji jest modyfikacja zasad rozliczania prosumentów. Od 1 lipca br. prosumenci rozliczający się w ramach net-billingu robią to w systemie RCE, tj. rynkowej ceny energii. Korekty tej dokonuje się co godzinę, więc cena
ta zyskała sobie miano godzinowej. Wcześniej prosument rozliczał się według RCEm, a więc średniej ceny energii ustalanej na podstawie cen rynkowych z danego miesiąca.

Wprowadzona regulacja ma pozwolić prosumentowi wybrać między RCE a RCEm. Istotne jest to, że po wyborze rozliczania godzinowego ponowne przejście na system miesięczny nie będzie możliwe. Poza tym ustawodawca zachęca do przyjęcie systemu RCE, bowiem wartość zwrotu nadpłaty dla osób rozliczających się w ten sposób będzie wynosić 30%, a nie jak dotąd 20%.

Wartość całej energii oddawanej do sieci na zasadzie net-billingu ma być zwiększona o współczynnik 1,23.

Rozliczenie w ramach net-billingu:

Ostatnie zmiany dotyczą ponad 400 tysięcy gospodarstw domowych, korzystających z małych instalacji odnawialnych źródeł energii. W tym samym czasie prosumenci mogą ubiegać się o wsparcie z unijnych programów dotacji na domowe magazyny energii, które dodatkowo pomogą w obniżaniu kosztów.

Wzrost Depozytu Prosumenckiego

Przewidziane zostało także zwiększenie wartości depozytu prosumenckiego w danym miesiącu kalendarzowym o 23% oraz jej przyporządkowanie do konta prosumenckiego w kolejnym miesiącu kalendarzowym. Depozyt ten to środki finansowe, które prosument otrzymuje za energię elektryczną wprowadzoną do sieci elektroenergetycznej, którą może wykorzystać na zakup energii elektrycznej od sprzedawcy. Ponadto prosumenci, którzy złożą oświadczenie do sprzedawcy o przejściu z rozliczeń w oparciu o RCEm na RCE, otrzymają do 30% zwrotu nadpłaty za niewykorzystaną wartość energii elektrycznej zapisaną na depozycie, co stanowi istotny wzrost w porównaniu do wcześniejszego poziomu wynoszącego maksymalnie 20%.

Autokonsumpcja oraz zarządzanie energią zwiększają opłacalność inwestycji!

Zmiany wprowadzone w nowelizacji ustawy znacząco zwiększają korzyści prosumentów rozliczających się w systemie net-billing. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaznacza także, iż największą opłacalność prosumenci mogą osiągnąć poprzez efektywne zarządzanie wytworzoną energią elektryczną. Kluczową rolę odgrywa tutaj autokonsumpcja, tj. wykorzystanie energii wytworzonej przez instalację na potrzeby własnego gospodarstwa domowego. Jest to rozwiązanie, które znacząco obniża koszty zakupu energii od sprzedawcy, a także zwiększa niezależność energetyczną prosumenta.

Jak można zwiększyć autokonsumpcję?  

• Warto rozważyć instalację magazynu energii, który pozwala przechowywać nadwyżki wyprodukowanej energii, zamiast wprowadzać ją do sieci elektroenergetycznej - NFOŚiGW uruchomił programy pozwalające na dofinansowanie inwestycji w magazyn.  
• Gromadzenie energii w magazynie w godzinach od 11:00 do 13:00, kiedy rynkowe ceny energii elektrycznej są najniższe. Zmagazynowaną energię można wykorzystać w godzinach wieczornych bądź nocnych, kiedy mikroinstalacja PV jej nie wytwarza, zaś zapotrzebowanie na nią w gospodarstwie domowym jest największe.
• Alternatywą dla tradycyjnych baterii mogą być zbiorniki na ciepłą wodę użytkową. Nadwyżki energii elektrycznej można wykorzystać do ogrzania wody, która jest przechowywana przez wiele godzin oraz gotowa do użycia w dowolnym momencie.  
• Dzięki planowaniu pracy energochłonnych urządzeń, takich jak pralka, zmywarka ub ładowarka samochodu elektrycznego, na godziny największej produkcji energii z instalacji PV.
• Inteligentne systemy zarządzania energią mogą automatycznie optymalizować działanie urządzeń, żeby maksymalnie wykorzystywać darmową energię.

Jak zostać prosumentem?

Jeżeli myślisz o produkcji własnej, zielonej energii oraz zostaniu prosumentem, to warto zapoznać się z poradami specjalistów resortu klimatu.

Przed rozpoczęciem procesu warto zastanowić się nad kilkoma aspektami planowanej inwestycji:

• Jakie są moje potrzeby energetyczne? Sprawdź swoje roczne zużycie energii na rachunkach, żeby dopasować moc instalacji.
• Czy mam odpowiednie warunki techniczne? Zbadaj możliwość instalacji paneli fotowoltaicznych, oceniając: dostępną powierzchnię dachu, jego nasłonecznienie i stan konstrukcji oraz pokrycia dachowego, w razie planowanego montażu mikroelektrowni wiatrowej – średnią roczną sumę energii wiatrowej.

• Czy chcę zwiększyć autokonsumpcję? Rozważ, czy warto zainwestować w dodatkowe urządzenia, takie jak magazyn energii lub systemy zarządzania energią.

Skorzystaj z pomocy specjalistów, żeby odpowiednio zaprojektować instalację. Firmy instalacyjne często oferują doradztwo, projekt oraz wsparcie techniczne. Upewnij się, iż wybrana firma: wykonuje wizję lokalną oraz ocenę techniczną, a także dobiera instalację pod kątem potrzeb i warunków oraz przygotowuje niezbędną dokumentację techniczną. Wykonać instalację może osoba posiadająca certyfikat uprawniający do montażu takich instalacji.

Żeby podłączyć mikroinstalację do sieci elektroenergetycznej, należy skontaktować się z Operatorem Systemu Dystrybucyjnego (OSD):

1. Złożenie zgłoszenia. Zgłoś przyłączenie mikroinstalacji do sieci bądź zawrzyj umowę o przyłączenie, najpóźniej na 30 dni przed planowanym uruchomieniem instalacji. Formularze zgłoszeniowe są na stronie swojego OSD.

2. Oczekiwanie na potwierdzenie. OSD potwierdzi przyjęcie zgłoszenia oraz odnotuje datę jego złożenia. OSD ma obowiązek przyłączyć instalację w terminie do 30 dni.

Po przyłączeniu mikroinstalacji przez OSD konieczne jest podpisanie umowy kompleksowej bądź odrębnych umów na sprzedaż i dystrybucję energii. OSD ma obowiązek zawrzeć umowę dystrybucji energii lub zmienić istniejącą w terminie 21 dni od dnia złożenia wniosku.

W niektórych przypadkach sprzedawca energii może wymagać aktualizacji umowy sprzedaży, żeby umożliwić rozliczenia.

O czym warto pamiętać?

Z kim się kontaktować?

Podstawa prawna:

• ustawa z 27 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1847).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl