Umowa na sprzedaż energii z ceną dynamiczną

11.11.2024

Od 24 sierpnia br. u każdego sprzedawcy energii elektrycznej obsługującego co najmniej 200 tys. odbiorców końcowych pojawił się nowy rodzaj oferty adresowanej do odbiorców indywidualnych: tzw. umowa z ceną dynamiczną. Najwięksi sprzedawcy energii elektrycznej oferują „umowy z ceną dynamiczną”. Taka opcja może pozwolić oszczędzić na rachunkach, bądź też spowodować ich znaczący wzrost. Warto się zastanowić, zanim się cokolwiek podpisze.

Co istotne, zawarcie umowy z ceną dynamiczną oznacza rezygnację z przysługującej odbiorcom indywidualnym do końca 2024 r. ceny maksymalnej za energię elektryczną na poziomie 500 zł/MWh netto.

Z czego wybieramy: oferty na sprzedaż energii dla gospodarstw domowych

Obecnie najbardziej popularną formą umowy na zakup energii elektrycznej zawieranej przez odbiorców indywidualnych jest oferta taryfowana. W umowie tego rodzaju cena energii elektrycznej jest zatwierdzana przez Prezesa URE na podstawie wniosków składanych przez sprzedawców prądu oraz obowiązuje przez okres obowiązywania taryfy.

W tej grupie dominuje jednostrefowa taryfa G11, w której przez całą dobę obowiązuje ta sama cena energii elektrycznej. Dostępne są także taryfy wielostrefowe, takie jak G12 czy G13, które przewidują niższą cenę energii w określonych porach doby, np. w nocy.

Kolejną ofertą dla odbiorców indywidualnych jest umowa wolnorynkowa, w której cena energii wynika wprost z oferty sprzedawcy. W dotąd zawieranych umowach tego typu cena energii zazwyczaj była stała przez cały okres obowiązywania umowy, bądź aktualizowana m.in. co miesiąc. Jednakże w przypadku ofert wolnorynkowych, sprzedawcy - poza standardowymi opłatami - mają prawo naliczenia także tzw. opłaty handlowej, której wysokość nie jest regulowana, zaś sposób jej ustalania i wysokość może być zróżnicowana w zależności od dostawcy.

Nowość: oferta z ceną dynamiczną. Czym są takie nowe umowy?

Od 24 sierpnia 2024 r. u największych sprzedawców energii elektrycznej pojawił się nowy rodzaj oferty adresowanej do odbiorców indywidualnych: tzw. umowa z ceną dynamiczną. Oferta jest skierowana do odbiorców świadomych zasad obowiązujących na rynku energii oraz posiadających liczniki zdalnego odczytu i rozliczających się w cyklu jednomiesięcznym.

Obowiązek oferowania umów z cenami dynamicznymi dla odbiorców indywidualnych wynika z wprowadzonej w 2019 r. dyrektywy w sprawie wspólnych zasad unijnego rynku energii (art. 11 dyrektywy 2019/944) i ma na celu umożliwienie gospodarstwom domowym aktywnego udziału w bilansowaniu systemu poprzez dostosowanie poziomu zużycia energii do jej aktualnej generacji, co ma się przełożyć m.in. na ograniczenie interwencyjnego wyłączania odnawialnych źródeł energii, głównie fotowoltaiki.

Taryfa dynamiczna jest wolnorynkową umową na sprzedaż energii dla odbiorców w gospodarstwach domowych oraz mikroprzedsiębiorców o rocznym zużyciu energii do 100 MWh, w której cena odzwierciedla wahania cen na rynku energii elektrycznej, w szczególności na rynkach dnia następnego i dnia bieżącego, w odstępach równych co najmniej okresowi rozliczania niezbilansowania (obecnie wynoszącemu 15 minut, zgodnie z art. 3 ust. 6d ustawy - Prawo energetyczne).

Cena energii w podstawowym wariancie umów z ceną dynamiczną jest wyliczana na podstawie aktualnych notowań na rynku dnia następnego Towarowej Giełdy Energii. Oznacza to, iż godzinowe ceny energii na dany dzień będą znane konsumentom dzień wcześniej: są publikowane przez TGE w godzinach popołudniowych. Jednakże prawo dopuszcza również wyliczanie ceny energii na podstawie innych instrumentów rynków dnia następnego oraz bieżącego TGE.

Sprzedawcy nie mają obowiązku sztywnego stosowania w taryfach dynamicznych cen z giełdy oraz mogą je dowolnie kształtować, np. nie wliczać cen ujemnych, stosować opłaty handlowe oraz limity cen. Oferta sprzedawcy przedstawiona odbiorcy musi jednakże zawierać precyzyjną formułę cenową.

Obowiązek oferowania od 24 sierpnia br. umów z ceną dynamiczną dotyczy każdego sprzedawcy energii elektrycznej, który dostarcza ją do co najmniej 200 tys. odbiorców końcowych. Aktualnie w Polsce wymóg ten dotyczy sześciu przedsiębiorstw (Enea S.A., E.ON Polska S.A., Energa – Obrót S.A., PGE S.A., Tauron Sprzedaż Sp. z o.o., Tauron Sprzedaż GZE Sp. z o.o.), ale mniejsi uczestnicy rynku również mogą oferować ten typ umów.

Kto i na jakich warunkach może rozważyć zawarcie takiej umowy? Umowa z ceną dynamiczną tylko dla posiadaczy liczników zdalnego odczytu

Od 24 sierpnia br. gospodarstwa domowe mogą zawierać umowy z dynamiczną ceną energii. Podstawowym warunkiem skorzystania z taryfy dynamicznej jest posiadanie przez odbiorcę licznika zdalnego odczytu. Proces instalacji tzw. inteligentnych liczników jest w toku, a do końca 2024 r. urządzenia tego typu powinny zostać zainstalowane u 35% odbiorców w całym kraju. W takie liczniki wyposażeni są natomiast wszyscy prosumenci, tj. osoby produkujące energię elektryczną w przydomowych instalacjach odnawialnych źródeł energii.

Jeżeli odbiorca nie posiada licznika zdalnego odczytu, a będzie chciał skorzystać z oferty z ceną dynamiczną, to musi go zainstalować na własny koszt (ceny różnią się w zależności od operatora i typu licznika). Warto sprawdzić stronę internetową swojego dystrybutora energii lub skontaktować się z biurem obsługi klienta, aby uzyskać szczegółowe informacje na ten temat.

Dlaczego warto uważać na takie umowy? Zastanów się dwa razy, zanim podpiszesz umowę z ceną dynamiczną

Nowa oferta dotyczy konsumentów, którzy – bazując na odpowiednich informacjach - mogą przesuwać swój największy pobór energii na porę dnia, kiedy będzie ona najtańsza, a także ograniczać jej pobór z sieci w momentach najwyższego zużycia, kiedy jest ona najdroższa, m.in. w godzinach 18-21. Wówczas takie gospodarstwo domowe może pozytywnie wpłynąć na wysokość swoich rachunków.

Korzystanie z energii elektrycznej w czasie, kiedy jest ona najdroższa, może odbić się bardzo niekorzystnie na naszej kieszeni oraz rachunkach. Dlatego warto dwa razy się zastanowić, czy taka opcja ma dla nas sens.

Kto może skorzystać na taryfie dynamicznej?

Zmiana sprzedawcy najczęściej podyktowana jest chęcią obniżenia rachunków za energię. Oferta umów z cenami dynamicznymi jest skierowana przede wszystkim do odbiorców, którzy znają zasady funkcjonowania rynku energii i potrafią aktywnie zarządzać własnym zużyciem prądu. Dotyczy to odbiorców, którzy – bazując na odpowiednich informacjach - mogą przesuwać swój największy pobór energii na porę dnia, kiedy będzie ona najtańsza, np. na godziny przedpołudniowe, a także ograniczać jej pobór z sieci w momentach najwyższego zużycia, kiedy jest ona najdroższa.

Odbiorcy korzystający z umów z ceną dynamiczną powinni być też przygotowani do systematycznego monitorowania cen energii na giełdzie. Towarowa Giełda Energii udostępniła na swojej stronie internetowej zakładkę odnoszącą się do umów z cenami dynamicznymi, gdzie można m.in. znaleźć linki do notowań wykorzystywanych przy obliczaniu cen energii.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że zawarcie umowy z ceną dynamiczną oznacza rezygnację z przysługującej odbiorcom indywidualnym do końca 2024 r. ceny maksymalnej za energię elektryczną na poziomie 500 zł/MWh netto, która została wprowadzona ustawą o bonie energetycznym.

Z kolei prosumenci muszą pamiętać, że umowa z ceną dynamiczną nie jest podstawą rozliczania energii wprowadzonej do sieci, a tylko energii pobranej z sieci. Należności za energię oddaną do sieci są rozliczane na innych zasadach. Także rzeczywista cena energii (RCE), będąca podstawą rozliczeń właścicieli fotowoltaiki w net-billingu, nie jest ceną, która może się pojawić w formule cenowej taryf dynamicznych.

Ustawowym obowiązkiem sprzedawców energii elektrycznej jest poinformowanie klientów o korzyściach, a także o ryzyku związanym z wyborem taryfy dynamicznej.

Każdy odbiorca ma prawo zmienić ofertę kupna energii elektrycznej - ale warto wybierać świadomie. Na co zwrócić uwagę?

Zanim podpiszesz korzystnie brzmiącą umowę, upewnij się, że dobrze rozumiesz jej warunki, a na przedstawionych dokumentach, ofertach czy umowach widnieją dane firmy, której przedstawicielem jest sprzedawca.

Od 2007 r. jako klienci mamy możliwość zmiany sprzedawcy prądu. Prawo do zmiany sprzedawcy jest jednym z podstawowych praw konsumenta, a zarazem ważnym elementem wzmacniania konkurencji na rynku. Jednakże wraz z rosnącą liczbą sprzedawców i ofert, pojawiają się podmioty, które stosują nieuczciwe praktyki rynkowe. Dlatego Urząd Regulacji Energetyki przypomina o konieczności uważnego zapoznania się z ofertą oraz umową, zanim złożymy swój podpis pod dokumentami przedłożonymi przez przedsiębiorcę. Poza samą ceną energii należy zwracać uwagę m.in. na następujące warunki umowy:

czy oprócz sprzedaży prądu oferta zawiera dodatkowe usługi i związane z tym opłaty,
na jaki okres zawierany jest kontrakt,
na jakich zasadach będzie odbywać się rozliczenie po upływie okresu obowiązywania oferty,
jakie są warunki wypowiedzenia (czy są przewidziane opłaty za wcześniejsze wypowiedzenie umowy),
na jakich zasadach będzie odbywać się rozliczenie po upływie okresu obowiązywania oferty.

Zanim zawrzesz umowę z nowym sprzedawcą:

zastanów się, czy ta oferta jest dla Ciebie korzystna,
dokładnie przeanalizuj wszystkie dokumenty, w tym umowę, przed ich podpisaniem,
upewnij się, czy na przedstawionych dokumentach, ofertach lub umowach widnieją dane firmy, której przedstawicielem jest sprzedawca,
zainteresuj się, jakie przepisy prawne obowiązują odnośnie taryf.

Szczególną ostrożność zachowaj zawsze, kiedy:

w dokumentach nie podano danych firmy, z którą masz zawrzeć umowę,
nie znasz oraz nie jesteś w stanie zweryfikować firmy, którą reprezentuje przedstawiciel handlowy,
jesteś namawiany do szybkiego podpisania umowy, np. pod pretekstem promocji, której termin niebawem upłynie,
sprzedawca obiecuje Ci niższą stawkę opłaty za energię/gaz, ale nie informuje o innych dodatkowych opłatach, karach i dodatkowo płatnych usługach (np. dodatkowym ubezpieczeniu),
jesteś proszony o pokazanie ostatniego rachunku za energię/gaz (na rachunku można sprawdzić informacje o rodzajach usług i opłatach za te usługi) oraz dano Ci do podpisania kilka bądź kilkanaście dokumentów bez możliwości zapoznania się z nimi.

Od 3 lipca 2021 r. obowiązuje zakaz sprzedaży „door-to-door” wobec odbiorców w gospodarstwach domowych. To oznacza, iż prawdziwy przedstawiciel „elektrowni” bądź „gazowni” nie odwiedzi Cię w domu z ofertą. Możliwe jest jednak zawieranie umów na odległość (np. w rozmowie telefonicznej) lub w punkcie sprzedaży (np. w galerii handlowej).

W razie jakichkolwiek wątpliwości – nie podpisuj umowy i skonsultuj się z zaufaną osobą.

Zgodnie z obowiązującym od 2007 r. prawem (tzw. zasadą TPA: Third Party Access), odbiorcy końcowi mają swobodę wyboru sprzedawcy energii elektrycznej i gazu. Prezes URE prowadzi monitoring zmian sprzedawców energii elektrycznej w 2 grupach odbiorców: klientów indywidualnych (grupy G) i biznesowych (A, B, C).

Informacje oraz statystyki dotyczące zmian sprzedawcy energii są systematycznie zamieszczane na stronie internetowej URE. Dane dotyczące zmian sprzedawcy pochodzą z przeprowadzanej przez URE „Ankiety dotyczącej informacji o odbiorcach, którzy zmienili sprzedawcę oraz postępach prac nad Generalnymi Umowami Dystrybucyjnymi (GUD) oraz Generalnymi Umowami Dystrybucyjnymi dla Usługi Kompleksowej (GUD-K)”.

Grupy A i B stanowią odbiorcy zasilani z sieci wysokiego i średniego napięcia i są to tzw. odbiorcy przemysłowi, zaś do grupy C należą odbiorcy przyłączeni do sieci niskiego napięcia, pobierający energię elektryczną dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, tzw. odbiorcy biznesowi.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne udostępniły aplikację mobilną Energetyczny Kompas, która pomoże w planowaniu używania urządzeń w taki sposób, aby było to najbardziej korzystne dla systemu elektroenergetycznego oraz środowiska. Świadome oraz odpowiedzialne korzystanie z energii elektrycznej pozwoli także na zmniejszenie rachunków za prąd.

Twoje prawa

Nie daj się oszukać – od 3 lipca 2021 r. obowiązuje zakaz sprzedaży „door-to-door” wobec odbiorców w gospodarstwach domowych. Oznacza to, iż przedsiębiorstwa energetyczne i gazowe nie mogą już zawierać umów poza lokalem przedsiębiorstwa z odbiorcami w gospodarstwach domowych (np. podczas wizyty przedstawiciela w domu odbiorcy). Wprowadzanie zakazu zawierania umów sprzedaży gazu i energii elektrycznej poza lokalem przedsiębiorstwa nie ogranicza jednak możliwości zawarcia takiej umowy na odległość (np. telefonicznie) czy w punkcie sprzedawcy umiejscowionym np. w galerii handlowej.

W razie zawierania umowy na odległość sprzedawca powinien poinformować Cię na piśmie o prawie odstąpienia od umowy oraz przekazać Ci wzór tego oświadczenia.

Możesz odstąpić od umowy zawartej na odległość, tzn. np. przez telefon, w terminie 14 dni od jej zawarcia, bez podawania przyczyn oraz bez ponoszenia żadnych kosztów z tego tytułu.

Podstawa prawna:

dyrektywa 2019/944 z 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE;
ustawa z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2024 r., poz. 266, z późn. zm.);
ustawa z 23 maja 2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego (Dz.U. z 2024 r., poz. 859).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl