Urlop w czasie epidemii a zdrowie

To już kolejne wakacje z pandemią koronawirusa w tle. Obecna sytuacja zdecydowanie zmieniła plany wakacyjne większości z nas i z pewnością ze względu na utrudnienia, jakie mogą nas spotkać podczas wyjazdu za granicę, większość swój urlop spędzi w kraju.

Dowiedz się, czym - według Rzecznika Praw Pacjenta - charakteryzuje się koronawirus, jakich zasad powinniśmy przestrzegać żeby się nie zarazić, jak prawidłowo myć ręce i gdzie się leczyć w czasie epidemii COVID-19. Przypominamy także, co zabrać ze sobą w wakacyjnej apteczce, jak skorzystać z pomocy lekarza poza miejscem zamieszkania oraz w jakich sytuacjach należy korzystać z nocnej i świątecznej pomocy lekarskiej, a w jakich powinniśmy zgłosić się na szpitalny oddział ratunkowy.

Artykuł zawiera również informacje na temat praw pacjenta. Pamiętajmy, że niezależnie, czy jesteśmy na wakacjach, czy nie, jeśli korzystamy ze świadczeń zdrowotnych w przychodni lub szpitalu, prawa pacjenta przysługują nam zawsze i powinniśmy je znać.

Warto, żeby przed wyjazdem zabezpieczyć się w odpowiedną ilość leków, które przyjmujemy na stałe. Dowiedz się też, jak należy postąpić w sytuacji, kiedy nasz lekarz rodzinny przebywa na urlopie.

Pobyt w Polsce

Wakacje to czas beztroski i odpoczynku. Pamiętaj jednak, że w okresie epidemii musisz zachować szczególną ostrożność!

Rezerwując pokój, warto zapytać, czy obiekt posiada certyfikat bezpieczeństwa higienicznego Polskiej Organizacji Turystycznej. Taki certyfikat mogą otrzymać tylko hotele i pensjonaty przestrzegające zaleceń Głównego Inspektoratu Sanitarnego w zakresie m.in. ochrony przed zakażeniem koronawirusem.

Zawsze może pojawić się konieczność skorzystania z pomocy lekarskiej. Dlatego, wyjeżdżając nad morze, jezioro czy w góry, pamiętaj o tym, że system ochrony zdrowia jest do Twojej dyspozycji na terenie całego kraju.

Pamiętaj, jako pacjent maszprawo do:

• świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną i udzielanychz należytą starannością;
• uzyskiwania wszystkich informacji o swoim stanie zdrowia;
• ochrony tajemnicy informacji z Tobą związanych;
• wyrażania zgody na udzielenie świadczeńzdrowotnych;
• poszanowania swojej intymności i godności, w tym do leczenia bólu;
• poszanowania życia prywatnego i rodzinnego;
• dostępu do dokumentacji medycznej;
• zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza;
• zgłaszania działań niepożądanychproduktów leczniczych.

Przebywając w szpitalu lub innym podmiocie leczniczym, w którym korzystasz ze świadczeń zdrowotnych udzielanych w trybie stacjonarnym i całodobowym, masz również prawo do:

• opieki duszpasterskiej;
• bezpłatnego przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie.

W czasie trwania epidemii COVID-19 prawa pacjenta mogą zostać ograniczane. Ze względu na panującą epidemię lub w trosce o bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów kierownik przychodni czy szpitala lub upoważniony przez niego lekarz może ograniczyć korzystanie z praw pacjenta. Ograniczenia muszą być uzasadnione i uwzględniać indywidualną sytuację panującą w danym podmiocie leczniczym.

Pobyt za granicą

Na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych znajdziesz wszelkie niezbędne informacje dla podróżujących, np. te związane z ryzykiem podróży do interesującego nas kraju.

Ponadto na stronie głównej Straży Granicznej: strazgraniczna.pl znajdziecie Państwo najbardziej aktualne informacje związane z podróżowaniem i obostrzeniami obowiązującymi na granicach w związku ze stanem epidemii.

Niezależnie, czy planujesz wakacje w Polsce, czy za granicą, należy stosować się do zaleceń Głównego Inspektoratu Sanitarnego i sprawdzać komunikaty Światowej Organizacji Zdrowia oraz Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób.

Przed wyjazdem na wakacje pamiętaj o lekach! Jeżeli przyjmujesz konkretne leki na stałe, sprawdź, czy posiadasz odpowiedni ich zapas. Jeśli to konieczne, przed wyjazdem skontaktuj się z lekarzem w celu wystawienia recept.

Pamiętaj, że osoby kontynuujące leczenie mogą otrzymać receptę w ramach tzw. porady receptowej bez konieczności osobistej wizyty u lekarza. Masz również możliwość uzyskania recepty za pośrednictwem teleporady!

Recepta może zostać przekazana:

• pacjentowi;
• osobie upoważnionej przez pacjenta doodbioru recepty lub przedstawicielowiustawowemu pacjenta;
• osobie trzeciej, jeżeli pacjent oświadczy podmiotowi leczniczemu, z którego usług korzysta, że recepty mogą być odebrane przez osoby trzecie bez szczegółowego określania tych osób.

Elektroniczne usługi medyczne

e-recepta

Od 8 stycznia 2020 r. każdy lekarz ma obowiązek wystawienia e-recepty! Jest to niezwykle istotne - zwłaszcza w okresie epidemii. E-recepta to elektroniczny odpowiednik tradycyjnej papierowej recepty. Aby odebrać leki z apteki, wystarczy podać czterocyfrowy kod otrzymany SMS-em, mailem, podczas teleporady lub przedstawić wydruk informacyjny.

Oprócz kodu, zostaniesz również poproszony o numer PESEL.

e-skierowanie

Od 8 stycznia 2021 roku lekarze wystawiają skierowania w postaci elektronicznej.

E-skierowanie możesz otrzymać w postaci:

• SMS-a z 4 cyfrowym kodem,
• e-maila z plikiem pdf,
• wydruku informacyjnego e-skierowania.

E-skierowanie możesz zarejestrować nie wychodząc z domu – wystarczy, że telefonicznie podasz otrzymany 4-cyfrowy kod i PESEL.

E-skierowanie nie jest wystawiane na:

• leczenie w uzdrowisku lub sanatorium,
• programy lekowe,
• rehabilitację,
• do szpitala psychiatrycznego.

W tych przypadkach dostaniesz skierowanie w postaci papierowej.

e-zwolnienie

Kolejnym elektronicznym dokumentem, który może wystawić lekarz, jest e-zwolnienie.

W sytuacji, gdy podczas badania pacjenta, lekarz stwierdzi, że pacjentowi przysługuje zwolnienie lekarskie, powinien wystawić je w wersji elektronicznej.

Recepta farmaceutyczna

Pilnie potrzebuję leku na receptę, ale nie mogę się skontaktować z lekarzem.Co mogę zrobić? W takiej sytuacji możesz udać się do apteki, w której to farmaceuta może wystawić Ci e-receptę (tzw. recepta farmaceutyczna).

Taką receptę wystawić może jedynie farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu farmaceuty, a nie każda osoba pracująca w aptece.

Receptę farmaceutyczną można wystawić na maksymalnie 180 dni kuracji. Na takiej recepcie nie mogą być przepisane leki zawierające środki odurzające i substancje psychotropowe. Podczas wystawiania e-recepty w aptece, farmaceuta może z tobą przeprowadzić wywiad medyczny, a następnie możesz zostać poproszony o podpisanie oświadczenia o aktualnie zażywanych lekach lub twoim stanie zdrowia. 

Recepta farmaceutyczna dla pacjentów jest realizowana z odpłatnością 100%.

Gdzie się leczyćw czasie epidemii COVID-19?

Wyjeżdżając na wakacje, warto sprawdzić, gdzie w danym rejonie będziesz mógł skorzystać ze świadczeń zdrowotnych. Na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia znajdziesz również wyszukiwarkę „Gdzie się leczyć?”, która pozwala na łatwe uzyskanie informacji o placówkach, w których każdy pacjent może otrzymać pomoc medyczną w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.

W wyszukiwarce „Gdzie się leczyć” znajdziesz informacje dotyczące lokalizacji, numerów telefonów i godzin otwarcia:

• przychodni podstawowej opiekizdrowotnej,
• przychodni specjalistycznych,
• szpitali,
• izb przyjęć i szpitalnych oddziałówratunkowych,
• aptek oraz punktów zaopatrzenia.

Jeśli masz pytania lub wątpliwości możesz również zadzwonić na numer bezpłatnej Telefonicznej Informacji Pacjenta 800 190 590.

Więcej informacji znajduje się pod adresem: https://zip.nfz.gov.pl/GSL/

Dowiesz się również, gdzie możesz wykonać niezbędne badania diagnostyczne, a także odnaleźć placówki, które oferują leczenie w warunkach domowych czy też leczenie stomatologiczne.

Gdy Twój lekarz rodzinny przebywana urlopie…

Podmiot leczniczy ma obowiązek zapewnienia dostępu do leczenia pacjentom zapisanym do przebywającego na urlopie lekarza. Podmiot leczniczy jest także zobowiązany do zagwarantowania pacjentom zastępstwa na okres nieobecności ich lekarza. Informacja o nieobecności lekarza rodzinnego powinna zostać zamieszczonaw widocznym miejscu na terenie placówki medycznej.

Dziecko pod opieką osób bliskich

Gdy dziecko przebywa na wakacjach pod opieką np. dziadka, babci lub krewnych, rodzice przed wyjazdem powinni upoważnić ich do zwrócenia się w razie konieczności o pomoc medyczną dla malucha. Upoważnienie powinno mieć formę pisemną, zawierać dane rodziców i opiekunów, a także dziecka, np. PESEL.

Jeżeli rodzice planują urlop, podczas którego dziecko, pozostające pod opieką np. krewnych, ma zaplanowaną wizytę u lekarza specjalisty, powinni wcześniej złożyć w poradni stosowne upoważnienie dla wyznaczonej osoby.

Upoważnienie zostanie włączone do dokumentacji medycznej dziecka, a wskazana osoba będzie mogła uczestniczyć w konsultacji lekarskiej, badaniach diagnostycznych i wyrażać zgodę na leczenie małego pacjenta.

Korzystanie z pomocy lekarza poza miejscem zamieszkania

Jeżeli w czasie pobytu poza miejscem zamieszkania, np. na urlopie, wyjeździe służbowym czy podczas wizyty u krewnych, nagle zachorujesz lub stan Twojego zdrowia się pogorszy:

• po godzinach pracy przychodni od godz.18.00 do godz. 8.00 rano następnego dnia oraz przez całą dobę w soboty, niedziele, dni świąteczne i inne dni ustawowo wolne od pracy, możesz skorzystać z nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.
• jeżeli jesteś ubezpieczony, możesz udać się do dowolnej przychodni, która ma podpisaną umowę z NFZ. Możesz tam skorzystać z bezpłatnego leczenia w ramach podstawowej opieki zdrowotnej po potwierdzeniu prawa do bezpłatnych usług medycznych.

W sytuacji braku możliwości potwierdzenia uprawnień przez system e-WUŚ lub braku dokumentów potwierdzających prawo do bezpłatnych świadczeń możesz złożyć oświadczenie o posiadanych uprawnieniach. Na podstawie takiego dokumentu zostaną Ci bezpłatnie udzielone pełne świadczenia, obejmujące też możliwość uzyskania recepty refundowanej.

W okresie epidemii COVID-19 konsultacje poza miejscem zamieszkania możesz odbyć również za pośrednictwem teleporady! Skontaktuj się telefonicznie z wybraną placówką i dowiedz się, jak możesz uzyskać pomoc.

Sytuacje nagłe – korzystaniez pomocy szpitalnego oddziału ratunkowego

W sytuacjach nagłych, wymagających natychmiastowej interwencji medycznej – np. złamanie, zwichnięcie, zranienie lub oparzenie, a także, gdy pojawiają się objawy pogarszania stanu zdrowia, których bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub utrata życia – zgłoś się do najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego (SOR) lub szpitalnej izby przyjęć. Pomoc medyczna jest tam udzielana przez całą dobę, bez konieczności posiadania skierowania.

Zarówno SOR, jak i szpitalna izba przyjęć, są to miejsca, do których możesz się zgłosić w stanie nagłego zagrożenia zdrowia lub życia. Będąc w tej sytuacji, możesz także skorzystać z pomocy zespołów ratownictwa medycznego, dzwoniąc pod numer 112 lub 999.

Jeśli twój stan zdrowia na to pozwala, skorzystaj z wizyty lekarskiej np. następnego dnia w podmiocie leczniczym, dzięki temu osoba, która potrzebuje udzielenia nagłej pomocy medycznej, będzie mogła skorzystać z wizyty na szpitalnym oddziale ratunkowym.

Korzystając z pomocy medycznej na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym, masz prawo otrzymać:

• wszystkie niezbędne dokumenty – jeśli Twój stan zdrowia wymaga dalszej diagnostyki lub konsultacji lekarskich powinieneś otrzymać np. receptę, czy też skierowanie do lekarza specjalisty. Skierowanie powinieneś zarejestrować w placówce medycznej, w której chcesz uzyskać dalszą pomoc (miejsce Twojego zamieszkania lub wypoczynku). Na tej podstawie leczenie powinno być kontynuowane.
• zwolnienie lekarskie – lekarz po bezpośrednim zbadaniu i udzieleniu pomocy medycznej, jeśli stan Twojego zdrowia tego wymaga, powinien wystawić orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy. Bezprawne jest odsyłanie pacjenta po zwolnienie lekarskie do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, czy też lekarza specjalisty w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.

W przypadku kontynuacji leczenia dalsze zwolnienia powinien wystawić lekarz stale zajmujący się pacjentem. 

EKUZ dla wyjeżdżających do krajów europejskich

EKUZ, czyli Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, jest dokumentem wydawanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia w postaci plastikowej karty, uprawniającej do korzystania ze świadczeń zdrowotnych podczas pobytu na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub EFTA. Na podstawie EKUZ, w sytuacjach nagłych i niespodziewanych, można korzystaćz opieki medycznej na terenie innego państwa w placówkach działających w ramach powszechnego systemu ochrony zdrowia.

EKUZ gwarantuje takie zasady udzielania świadczeń zdrowotnych, jakie obowiązują ubezpieczonych w kraju, w którym przebywają. Np. jeśli w danym państwie pacjent dopłaca do transportu sanitarnego, pierwszych dni w szpitalu, leków czy wizyty u lekarza, ubezpieczonych obywateli z pozostałych krajów również będzie obowiązywała taka dopłata.

EKUZ nie uprawnia natomiast do bezpłatnego transportu sanitarnego.

W zależności od sytuacji lub statusu pacjenta karta EKUZ jest ważna: 20 lat, 5 lat, 3 lata, 18 miesięcy, 6 miesięcy, 2 miesiące, 90 dni, 42 dni.

Aby otrzymać EKUZ, należy złożyć wniosek w dowolnym oddziale wojewódzkim lub delegaturze Narodowego Funduszu Zdrowia, wraz z odpowiednim dokumentem potwierdzającym ubezpieczenie zdrowotne.

Wypełniony i podpisany wniosek możesz:

• zeskanować i wysłać mailem na dedykowany adres: ekuz@nfz.gov.pl
• wysłać pocztą do właściwego oddziału lub jednej z delegatur NFZ;
• wysłać do właściwego oddziału wojewódzkiego NFZ przy pomocy Elektronicznej Skrzynki Podawczej ePUAP;
• złożyć osobiście w dowolnym oddziale lub w jednej z delegatur NFZ (upewnij się wcześniej, czy wizyta osobista jest możliwa).

Wakacyjna apteczka

Pamiętaj o zabraniu ze sobą na wakacje:

• kremu z filtrem oraz preparatu na oparzenia słoneczne;
• preparatu odstraszającego owady;
• leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych;
• środków opatrunkowych: plastrów różnej wielkości, jałowej gazy, bandaża elastycznego;
• płynu do dezynfekcji ran;
• leków na problemy pokarmowe.

Nie zapomnij o: maseczkach i płynach do dezynfekcji.

Pamiętaj myj ręce - chroń życie!

Brudne ręce są przyczyną licznych chorób, a w niektórych regionach świata nawet śmierci. Wystarczy odruchowo dotknąć nieumytymi rękami okolic oczu, nosa czy ust i jesteśmy narażone na ogromne ryzyko infekcji.

Jak myć ręce? Podstawowe zasady:

• myj ręce ok. 30 sekund,
• rozpocznij od zmoczenia rąk wodą,
• nabierz tyle mydła, aby pokryły całą powierzchnię dłoni,
• dokładnie rozprowadź mydło po powierzchni, pocierając o siebie rozprostowane dłonie,
• pamiętaj o dokładnym umyciu przestrzeni między palcami, grzbietów palców oraz okolic kciuków,
• na koniec dokładnie opłucz ręce wodą i wytrzyj ręce do sucha jednorazowym ręcznikiem.

Myjąc ręce w miejscu publicznym, staraj się nie dotykać umytymi rękoma klamek, drzwi oraz innych elementów wyposażenia, mogą znajdować się na nich liczne bakterie. Wychodząc, możesz posłużyć się papierowym ręcznikiem, który ograniczy kontakt z drobnoustrojami.

Pamiętaj, że koronawirus:

• posiada otoczkę tłuszczową, dlatego niszczą go mydło i detergent,
• może przetrwać do 3 godzin w formie aerozolu, do 24 godzin na kartonie i do 72 godzin na stali nierdzewnej lub plastiku,
• zakaża drogą kropelkową, czyli możesz się zakazić, jeżeli wydzielina z ust lub nosa osoby zakażonej do Ciebie dotrze,
• może zostać przeniesiony w wyniku bezpośredniego kontaktu z zakażonym, na przykład podczas przywitania,
• może zostać przeniesiony poprzez dotknięcie ręką zanieczyszczonej powierzchni i późniejsze dotknięcie ust, oczu, nosa lub np. telefonu, który przyłożysz do twarzy.

Jakich zasad powinieneś przestrzegać?

Zachowaj dystans:

• nie podawaj ręki, nie całuj na powitanie/pożegnanie, nie obejmuj;
• zachowaj 1,5 m odległości od innych ludzi;
• unikaj dużych skupisk ludzkich;
• unikaj bliskiego kontaktu z chorymi, kaszlącymi, kichającymi, gorączkującymi.

Zasłanianie ust i nosa w przestrzeniach zamkniętych - w miejscach publicznych - jest obowiązkowe w całym kraju - TYLKO ZA POMOCĄ MASECZKI.

Hotele wznowiły działalność. Obowiązuje limit gości – maks. 75 proc. obłożenia hotelu. Limit nie dotyczy osób w pełni zaszczepionych przeciw COVID-19 oraz zorganizowanych grupy dzieci i młodzieży poniżej 12 r.ż.

Wznowiono działalność uzdrowiskową. Warunkiem rozpoczęcia stacjonarnej rehabilitacji leczniczej w ośrodku rehabilitacyjnym czy turnusu leczniczo-profilaktycznego będzie negatywny wynik testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2 lub zaszczepienie się przeciw COVID-19. Materiał musi być pobrany w terminie nie wcześniejszym niż 4 dni przed terminem rozpoczęcia turnusu rehabilitacyjnego. Za testy nie trzeba będzie płacić.

Udanych i bezpiecznych wakacji!

Źródło: gov.pl/rpp

A.J.
Zespół e-prawnik.pl