Uznawanie orzeczeń sądów zagranicznych - rozwód orzeczony za granicą

Zasadą jest, że orzeczenia wydawane przez sądy w sprawach cywilnych wywierają skutki prawne jedynie na terytorium tego państwa, w którym zostały wydane. Oczywiście od tej zasady przepisy prawne poszczególnych państw przewidują wyjątki. Zgodnie z prawem polskim skuteczność na obszarze Polski nie nadających się do wykonania w drodze egzekucji orzeczeń sądów zagranicznych w sprawach cywilnych, które należą w Polsce do drogi sądowej, zależy od uznania ich przez sąd polski. Oznacza to, że wyrok nie uznany nie wywołuje żadnych skutków i nie nadaje się do wykonania w drodze egzekucji.

Kiedy orzeczenie podlega uznaniu?

Orzeczenia podlegają uznaniu pod warunkiem wzajemności (oznacza to, że sądy polskie uznają wyroki sądów tych państw, których sądy uznają wyroki sądów polskich) jeżeli:

1. orzeczenie jest prawomocne w państwie, w którym zostało wydane;
2. sprawa nie należy, według polskiego prawa lub umowy międzynarodowej, do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich lub sądów państwa trzeciego;
3. strona nie była pozbawiona możności obrony, a w razie nieposiadania zdolności procesowej (np. małoletni, osoba ubezwłasnowolniona) - należytego przedstawicielstwa;
4. sprawa nie została już prawomocnie osądzona przed sądem polskim albo nie wszczęto jej przed sądem polskim powołanym do jej rozstrzygnięcia, zanim orzeczenie sądu zagranicznego stało się prawomocne;
5. orzeczenie nie jest sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Polski (np. nie będą podlegały uznaniu orzeczenia dotyczące kolejnego ślubu w ustawodawstwach dopuszczających wielożeństwo);
6. przy wydaniu orzeczenia w sprawie, w której należało zastosować prawo polskie (o zastosowaniu prawa polskiego lub prawa obcego decydują reguły zawarte w ustawie Prawo prywatne międzynarodowe), prawo to zostało zastosowane, chyba że zastosowanie w sprawie obce prawo nie różni się w sposób istotny od prawa polskiego.

Przestrzeganie warunków wskazanych w powyższym pkt. 4 i 6 oraz warunku wzajemności nie jest wymagane, gdy orzeczenie sądu państwa obcego stwierdza - zgodnie z przepisami tego państwa o właściwości jego sądów i zgodnie z prawem tego państwa - nabycie przez osobę mieszkającą w Polsce mienia spadkowego, które w chwili śmierci spadkodawcy znajdowało się na obszarze tego państwa obcego.

Przestrzeganie warunku wzajemności nie jest wymagane w sprawach należących według prawa polskiego do wyłącznej jurysdykcji państwa, skąd pochodzi orzeczenie.

Kto może wystąpić z wnioskiem o uznanie orzeczenia?

Z wnioskiem o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego może wystąpić każdy, kto ma w tym interes prawny. Jednak domagać się uznania zagranicznego wyroku rozwodowego oraz przeciwstawiać się temu uznaniu mogą tylko małżonkowie, którzy byli stronami procesu o rozwód.

Co zrobić, żeby złożyć wniosek o uznanie orzeczenia?

Do wniosku o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego wnioskodawca powinien dołączyć oprócz urzędowego odpisu wyroku, uwierzytelniony przekład tegoż na język polski oraz stwierdzenie, że orzeczenie jest prawomocne; gdy zaś wyrok jest zaoczny, nadto zaświadczenie, że wezwanie zostało pozwanemu należycie doręczone.

O uznaniu orzeka w składzie trzech sędziów zawodowych sąd okręgowy, który byłby miejscowo właściwy do rozpoznania sprawy (chodzi o sąd, który byłby właściwy, gdyby dana sprawa była rozstrzygana na terenie Polski) lub w którego okręgu znajduje się miejscowo właściwy sąd rejonowy, a w braku tej podstawy - sąd właściwy dla miasta st. Warszawy.

Od postanowienia sądu okręgowego przysługuje apelacja, a od postanowienia sądu apelacyjnego - kasacja; można także żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym postanowieniem.

Sąd, który orzeka o uznaniu wyroku sądu zagranicznego, nie bada natomiast merytorycznej zasadności tego orzeczenia

Pamiętaj, że:

• Sądy polskie nie mają kompetencji do prostowania w orzeczeniach zagranicznych niedokładności lub omyłek,
• Orzeczenia sądów zagranicznych w sprawach o alimenty podlegają wykonaniu pod warunkiem wzajemności,
• Nie uznany przez sąd polski wyrok sądu zagranicznego nie wywołuje w kraju żadnych skutków prawnych i nie podlega egzekucji,
• Jeśli sąd polski wyda prawomocne postanowienie o uznaniu zagranicznego wyroku orzekającego rozwód to wówczas nie będzie można złożyć wniosku o przywrócenia terminu do złożenia środka odwoławczego, oraz wnieść skargi o wznowienie postępowania, od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa lub rozwód albo ustalającego nieistnienie małżeństwa, jeżeli jedna ze stron zawarła po uprawomocnieniu się wyroku nowy związek małżeński.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.