Akademie praktyczne

Projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, przedłożony przez ministra edukacji i nauki.

W grupie uczelni zawodowych (publicznych i niepublicznych) pojawi się nowa kategoria – „akademie praktyczne”. Możliwość wyróżnienia uczelni zawodowych przez wprowadzenie do ich nazw wyrazów „akademia praktyczna” wzmocni ich pozycję na rynku edukacyjnym i przyczyni się do pozytywnego odbioru w otoczeniu społeczno-gospodarczym. Dodatkowo, uczelnie te będą miały także możliwość usamodzielnienia się w prowadzeniu studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela.

Najważniejsze rozwiązania

• funkcjonuje co najmniej 10 lat;
• liczba studentów kształcących się w uczelni wynosi co najmniej 250, z czego co najmniej 100 studentów kształci się na studiach stacjonarnych;
• co najmniej 50% nauczycieli akademickich jest zatrudnionych w tej uczelni, jako podstawowym miejscu pracy;
• prowadzi studia pierwszego lub drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie na co najmniej 5 kierunkach studiów;
• prowadzi kształcenie na co najmniej jednym kierunku studiów przygotowujących do wykonywania zawodów, w szczególności na studiach przygotowujących do wykonywania zawodów medycznych, zawodu nauczyciela, lub kierunku studiów kończących się uzyskaniem tytułu zawodowego inżyniera lub magistra inżyniera;
• żaden kierunek studiów prowadzonych przez uczelnię nie został oceniony negatywnie w wyniku przeprowadzonej przez Polską Komisję Akredytacyjną oceny jakości kształcenia.

Przedstawione kryteria będą służyły wyodrębnieniu spośród uczelni zawodowych tej grupy uczelni, która wyróżnia się stabilnością i pozycją na rynku edukacyjnym.

Zmiana nazwy uczelni na nazwę „akademia praktyczna” nie będzie obowiązkowa. Inicjatywa w tej sprawie będzie należała do władz danej uczelni.

Weryfikacja spełniania warunków przez uczelnię zawodową będzie przeprowadzana na podstawie danych zawartych w Zintegrowanym Systemie Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on, na zasadach określonych w ustawie.

Uczelnie zawodowe, które spełnią ustawowe kryteria, będą miały także możliwość prowadzenia studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela, bez konieczności posiadania porozumienia o współpracy z uczelnią, która posiada kategorię naukową (po pierwszej ewaluacji jakości działalności naukowej), a do 31 grudnia 2022 r., która posiada uprawnienie do nadawania stopnia doktora – w dyscyplinie, do której jest przyporządkowany kierunek tych studiów. Zwolnienie z wymagania posiadania przez uczelnię zawodową porozumienia nie będzie wymagało zmiany jej nazwy na „akademia praktyczna”, gdyż są to rozwiązania niezależne.

Nowe przepisy pozwolą uczelniom zawodowym, które wyróżniają się ugruntowaną i stabilną pozycją w systemie szkolnictwa wyższego i nauki oraz odpowiednią jakością prowadzonego kształcenia, na usamodzielnienie się w prowadzeniu studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela.

Proponowane przepisy

Proponuje się więc wprowadzenie możliwości używania przez uczelnie zawodowe w nazwie wyrazów „akademia praktyczna”. Wyrazy „akademia praktyczna”, zgodnie z projektowanym art. 16 ust. 1a ustawy, będą zastrzeżone dla uczelni zawodowej, która spełnia łącznie następujące warunki:
1) działa co najmniej od 10 lat;
2) liczba studentów kształcących się w uczelni wynosi co najmniej 250, z czego ponad 50% studentów kształci się na studiach stacjonarnych;
3) co najmniej 75% nauczycieli akademickich jest zatrudnionych w tej uczelni jako podstawowym miejscu pracy;
4) prowadzi studia pierwszego lub drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie na co najmniej pięciu kierunkach studiów;
5) prowadzi kształcenie na co najmniej jednym kierunku studiów przygotowujących do wykonywania zawodów, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 1–8 ustawy, lub kierunku studiów kończących się uzyskaniem tytułu zawodowego inżyniera lub magistra inżyniera;
6) żaden kierunek studiów prowadzonych przez uczelnię nie został oceniony negatywnie w wyniku przeprowadzonej przez PKA oceny jakości kształcenia.

Używanie w nazwie wyrazów „akademia praktyczna” przez uczelnie zawodowe, które spełnią warunki określone w projektowanym art. 16 ust. 1a ustawy, pozwoli w sposób jednoznaczny identyfikować je jako stabilnie funkcjonujące w systemie szkolnictwa wyższego i nauki, wyróżniające się rozwojem własnej kadry oraz szeroką ofertą kształcenia praktycznego, w tym na studiach przygotowujących do wykonywania zawodów medycznych lub na studiach umożliwiających uzyskanie kompetencji inżynierskich, a także służące rozwojowi regionu przez oferowanie odpowiedniej jakości kształcenia na prowadzonych studiach. Możliwość wyróżnienia tych uczelni zawodowych, które spełnią ustawowe warunki, przez wprowadzenie do ich nazw wyrazów „akademia praktyczna”, wzmocni ich pozycję na rynku edukacyjnym i przyczyni się do pozytywnego odbioru w otoczeniu społeczno-gospodarczym.

Zmiana nazwy publicznej uczelni zawodowej na nazwę z użyciem wyrazów „akademia praktyczna” będzie dokonywana w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki na podstawie art. 35 ust. 2 ustawy. Natomiast w przypadku niepublicznej uczelni zawodowej, zmiana jej nazwy będzie dokonywana na podstawie art. 37 ust. 4–7 ustawy, poprzez zmianę wpisu w ewidencji uczelni niepublicznych w drodze decyzji administracyjnej. Rozwiązania te wpisują się w mechanizmy prawne funkcjonujące obecnie na gruncie ustawy.
Weryfikacja spełniania przez uczelnię warunków określonych w art. 16 ust. 1a ustawy będzie dokonywana za pomocą danych zgromadzonych w Zintegrowanym Systemie Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on.

Zmiana nazwy uczelni zawodowej nie będzie wiązała się ze zmianą jej statusu. Status uczelni – z uczelni zawodowej na uczelnię akademicką – może ulec zmianie dopiero po przeprowadzeniu pierwszej ewaluacji jakości działalności naukowej, o której mowa w art. 324 ust. 1 ustawy wprowadzającej, i otrzymaniu w jej wyniku odpowiedniej kategorii naukowej zapewniającej spełnianie warunku, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy.

Proponuje się, aby w przypadku zaprzestania spełniania przez uczelnię zawodową używającą w swojej nazwie wyrazy „akademia praktyczna” warunków określonych w art. 16 ust. 1a ustawy, uczelnia ta mogła nadal posługiwać się nazwą „akademia praktyczna”. Rozwiązanie to jest analogiczne do przyjętego w ustawie w odniesieniu do innych nazw uczelni (por. art. 16 ust. 4 ustawy).

Ponadto proponuje się, aby uczelnia zawodowa, która spełni łącznie wskazane powyżej warunki, miała możliwość uzyskania pozwolenia na utworzenie studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela, bez konieczności zawierania porozumienia o współpracy przy prowadzeniu tych studiów z uczelnią posiadającą  osiągnięcia w działalności naukowej w dyscyplinie, do której jest przyporządkowany kierunek tych studiów. Natomiast w przypadku studiów już prowadzonych, uczelnia zawodowa będzie mogła je prowadzić bez konieczności zawierania porozumienia, jeżeli poinformuje ministra o spełnianiu łącznie warunków określonych w dodawanym art. 16 ust. 1a ustawy. Warto odnotować, że zwolnienie z obowiązku posiadania ww. porozumienia nie będzie wymagało zmiany nazwy uczelni na „akademia praktyczna”.

W przypadku gdy uczelnia zawodowa przestanie spełniać którykolwiek z warunków określonych w art. 16 ust. 1a ustawy, rektor tej uczelni będzie obowiązany zawiadomić o tym ministra w terminie miesiąca od dnia zaistnienia tej okoliczności. Uczelnia będzie mogła wówczas kontynuować kształcenie na studiach przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela, jeżeli zawrze porozumienie o współpracy przy prowadzeniu tych studiów i poinformuje o tym ministra. Jednak w przypadku, gdy uczelnia nie zawrze porozumienia, będzie mogła kontynuować kształcenie na tych studiach do zakończenia ostatniego cyklu kształcenia rozpoczętego przed dniem zaprzestania spełniania co najmniej jednego z warunków określonych w art. 16 ust. 1a ustawy.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl