Krótsze podstawowe terminy przedawnienia

Ponadto analogiczna zmiana długości terminu przedawnienia została wprowadzona w art. 125 K.c. poprzez przyjęcie, że roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem 6 lat, a nie jak dotychczas z upływem lat 10.

Nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie przez przyjętą ustawę odrębnych regulacji dotyczących przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom. Zgodnie z dodanym przepisem art. 117 § 2¹ K.c., po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciw konsumentowi. Natomiast według nowej regulacji art. 117¹ K.c., w wyjątkowych przypadkach sąd będzie mógł, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności. Korzystając z tego uprawnienia, sąd będzie zobowiązany rozważyć długość terminu przedawnienia, długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia oraz charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

Nowelizacja wprowadza ponadto zmianę w art. 568 § 2 K.c., stanowiąc, że w przypadku sprzedaży konsumenckiej używanych rzeczy ruchomych roczny termin przedawnienia roszczeń z rękojmi nie może zakończyć się przed upływem dwóch lat od dnia wydania rzeczy. 

W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 155, z późn. zm. – dalej "K.p.c.") wprowadzono regulację wskazującą, iż obligatoryjnym elementem pozwu jest oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia.

Ponadto w K.p.c. wprowadzono zmianę w art. 889 § 1 pkt 1 oraz dodano nową regulację art. 889² przewidujące, że bank po otrzymaniu zawiadomienia komornika o zajęciu rachunku bankowego zablokuje środki na rachunku, natomiast nie będzie zobowiązany do bezzwłocznego przekazania środków na pokrycie należności, lecz będzie zobowiązany do przekazania tych środków na rachunek bankowy komornika po upływie siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zajęciu. Wyjątkowo w razie egzekucji bieżących alimentów lub rent bank ma obowiązek niezwłocznego przekazania środków pieniężnych z zajętego rachunku na rachunek bankowy komornika. Regulacje powyższe mają na celu wzmocnienie możliwości podjęcia przez dłużnika obrony przed egzekucją, przy jednoczesnym utrzymaniu środków uniemożliwiających dłużnikowi uchylenie się od egzekucji.

Analogiczna zmiana została wprowadzona w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji  (Dz.U. z 2017 r. poz. 1201, z późn. zm.), gdzie w art. 80 § 1 przyjęto, że bank po otrzymaniu zawiadomienia organu egzekucyjnego o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego zablokuje środki na rachunku, natomiast nie będzie zobowiązany do bezzwłocznego przekazania środków na pokrycie należności, lecz będzie zobowiązany do przekazania tych środków organowi egzekucyjnemu po upływie siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zajęciu.

Natomiast w ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz.U. z 2018 r. poz. 470, z późn. zm.) wprowadzono zmiany mające na celu dostosowanie okresów wskazanych w ustawie do ogólnych okresów przedawnienia przyjętych w zmianach wprowadzonych w Kodeksie cywilnym.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, tzn. 9 lipca br., z tym że dla części zmian w ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych przewidziano dłuższy, trzymiesięczny termin wejścia w życie.

W zakresie przepisu przejściowego ustawa przewiduje, iż do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie obecnie uchwalonej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie przyjętej ustawy przepisy o przedawnieniu określone w obecnym brzmieniu.

Ponadto ustawa przewiduje, że jeżeli nowy termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpocznie się z dniem wejścia w życie ustawy. Jeśli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie omawianej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie nastąpi z upływem tego wcześniejszego terminu.

Do przysługujących konsumentom roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, których terminy przedawnienia są określone w art. 118 i art. 125 § 1 K.c., znajdą zastosowanie dotychczasowe przepisy o terminach przedawnienia, natomiast jeżeli konsument nie podniesie do dnia wejścia w życie ustawy zarzutu przedawnienia w stosunku do roszczenia przedawnionego, z dniem wejścia w życie ustawy sąd z urzędu uwzględni przedawnienie.

Zob. też: Projekt ustawy chroniącej dłużników