Nowy model podstawowej opieki zdrowotnej

Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej jest to kolejna z przełomowych zmian, którą pozytywnie odczują pacjenci, jak również lekarze, pielęgniarki i położne – z uwagi na wzmocnienie roli medycyny i pielęgniarstwa rodzinnego. Od lat apelowało o nią wiele środowisk - argumentuje resort zdrowia.

Jakie są cele ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej?

Celem ustawy jest zapewnienie kompleksowości i wysokiej jakości podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) oraz stworzenie warunków umożliwiających finansowe motywowanie świadczeniodawców do podnoszenia poziomu jakości udzielanych świadczeń poprzez rozwój zawodowy oraz współpracę zespołu. Wdrożenie rozwiązań ustawy ma zwiększyć rolę profilaktyki, edukacji zdrowotnej i personelu medycznego POZ oraz pozwolić na realizację kompleksowej i holistycznej podstawowej opieki zdrowotnej, ukierunkowanej na pacjenta oraz społeczność lokalną.

W związku z powyższym, problematykę podstawowej opieki zdrowotnej wyodrębniono z ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i uregulowano ją w osobnym akcie prawnym.

Nowe przepisy mają na celu:

• poprawę organizacji i funkcjonowania POZ oraz zapewnienie stabilności jej funkcjonowania;
• stworzenie warunków do lepszego zarządzania zdrowiem populacji – zapewnienie opieki skoncentrowanej na pacjencie oraz zwiększenie roli profilaktyki i edukacji zdrowotnej;
• skoordynowanie i zintegrowanie różnych poziomów opieki medycznej, w tym zapewnienie pacjentowi ciągłości leczenia i „nadzoru” nad jego jakością;
• stworzenie mechanizmu umożliwiającego finansowe motywowanie do stałego podnoszenia poziomu jakości udzielanych świadczeń; oprócz stawki kapitacyjnej, pojawią się:
  • budżet powierzony, czyli środki przeznaczone na zapewnienie opieki koordynowanej,
  • opłata zadaniowa, czyli dodatkowe środki przeznaczone na zapewnienie profilaktycznej opieki zdrowotnej,
  • dodatek motywacyjny za wynik leczenia i jakość sprawowanej opieki.
• stworzenie warunków do rozwoju zawodowego profesjonalistów POZ.

Efektem nowych rozwiązań ma być poprawa organizacji opieki nad pacjentem, przy jednoczesnym skoordynowaniu działań z innymi częściami opieki zdrowotnej. Ministerstwo Zdrowia stawia na koordynację zarówno na poziomie POZ, jak i lecznictwa szpitalnego. Ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej można jest uzupełnieniem obowiązującej od października ustawy wprowadzającej sieć szpitali.

Co zakłada nowy model podstawowej opieki zdrowotnej?

Nowy model podstawowej opieki zdrowotnej zakłada:

1. oparcie podstawowej opieki zdrowotnej na medycynie rodzinnej i pielęgniarstwie rodzinnym (od 1 stycznia 2025 r.);
2. objęcie każdego pacjenta opieką zespołu podstawowej opieki zdrowotnej, w którego skład wejdą lekarz POZ, pielęgniarka POZ i położna POZ; praca zespołu koordynowana będzie przez lekarza, rozstrzygającego o sposobie i realizacji postępowania diagnostyczno-terapeutycznego nad pacjentem. Zespół będzie pracował w oparciu o zasadę niezależności zawodowej swoich członków;
3. zapewnienie w ramach koordynacji:
   1. opieki profilaktycznej, adekwatnej do wieku i płci pacjenta, oraz badań diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych, zgodnie z indywidualnymi planami diagnostyki, leczenia i opieki,
   2. „koordynatora administracyjnego” u każdego świadczeniodawcy, który będzie organizować proces udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym udzielać pacjentominformacji o tym procesie; Wprowadzenie modelu opieki koordynowanej (1 października 2020 r.) zostanie poprzedzone programem pilotażowym, realizowanym do dnia 31 grudnia 2019 r., na podstawie przepisów tzw. „ustawy pilotażowej”;
4. współpracę POZ z pozostałymi częściami systemu (w szczególności AOS) oraz wymianę informacji o stanie zdrowia pacjenta (m.in. w zakresie rozpoznania i sposobu dotychczasowego leczenia);
5. wprowadzenie motywacyjnego systemu finasowania POZ, w którym oprócz stawki kapitacyjnej pojawią się:
   1. budżet powierzony, czyli środki przeznaczone na zapewnienie opieki koordynowanej,
   2. opłata zadaniowa, czyli dodatkowe środki przeznaczone na zapewnienie profilaktycznej opieki zdrowotnej,
   3. dodatek motywacyjny za wynik leczenia i jakość sprawowanej opieki. 

Ustawa umożliwia świadczeniobiorcy wybór lekarza, pielęgniarki lub położnej:

• u tego samego świadczeniodawcy,
• u różnych świadczeniodawców, czyli nietworzących zespołu POZ (do dnia 31 grudnia 2024 r.),
• będących świadczeniodawcami, tworzącymi zespół POZ.

Dotychczasowe deklaracje wyboru zachowują ważność, jednakże wszystkie oświadczenia woli pacjentów o wyborze, złożone do świadczeniodawców nietworzących zespołu POZ, stracą ważność z dniem 31 grudnia 2024 r.

Zespół POZ

Tym samym, w celu zintegrowania opieki nad pacjentem, docelowo każdy pacjent będzie objęty opieką zespołu POZ, w skład którego wchodzą lekarz, pielęgniarka i położna. Pracę zespołu będzie koordynował lekarz POZ, który będzie rozstrzygał o sposobie planowania i realizacji postępowania diagnostyczno-leczniczego u świadczeniobiorcy.

Lekarz POZ będzie odpowiedzialny za planowanie i realizowanie opieki lekarskiej nad świadczeniobiorcą w zakresie działań mających na celu zachowanie zdrowia, profilaktykę chorób, rozpoznawanie i leczenie chorób oraz rehabilitację świadczeniobiorcy.

Pielęgniarka POZ będzie planować i realizować opiekę pielęgniarską nad świadczeniobiorcą i jego rodziną w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób, świadczeń pielęgnacyjnych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych. W tym zakresie położna POZ realizować będzie pielęgnacyjną opiekę położniczo-neonatologiczno-ginekologiczną.

W ramach posiadanych kompetencji, lekarz, pielęgniarka i położna, wybrani przez świadczeniobiorcę, wydawać będą skierowania na realizację zabiegów i procedur medycznych.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej uzupełnia obowiązujące od października przepisy wprowadzające sieć szpitali. Wejdzie w życie 1 grudnia 2017 r., przy czym najistotniejsze zmiany będą obowiązywały od:

• października 2020 roku – opieka koordynowana w ramach Zespołu POZ,
• stycznia 2025 roku –  podstawowa opieka zdrowotna będzie oparta na medycynie rodzinnej i pielęgniarstwie rodzinnym.

Element szerszej reformy...

Ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej jest to kolejna z przełomowych zmian, którą pozytywnie odczują pacjenci i o którą apelowało wiele środowisk od lat. W czasie ostatnich dwóch lat resort zdrowia zrealizował już wiele istotnych zapowiedzi, m.in.:

• dekomercjalizację;
• program "Leki 75plus";
• sieć szpitali;
• wyższe wynagrodzenia dla pracowników służby zdrowia. 

W trakcie realizacji są m.in.:

• gabinety lekarskie i dentystyczne w szkole;
• ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym;
• zwiększenie nakładów na ochronę zdrowia.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl