Opinia o projekcie budżetu państwa na 2009 r.
Projekt budżetu państwa na rok 2009 jest korzystniejszy od projektu z poprzedniego roku, gdyż zakłada spadek deficytu (liczbowo i w relacji do PKB). Projekt jest spójny z przyjętą Aktualizacją Programu Konwergencji z 2007 r., ale zawarta w nim ścieżka redukcji deficytu sektora finansów publicznych zakłada tylko minimum redukcji dozwolone przez Komisję Europejską, trudno więc uznać to za program ambitny.
W projekcie na 2009 r. przyjęto prognozę wysokiej dynamiki dochodów państwa na podstawie optymistycznej prognozy wzrostu gospodarczego w warunkach pogarszającej się koniunktury światowej, zwłaszcza w strefie euro, dokąd trafia większość polskiego eksportu. Istnieje więc ryzyko, że dochody nie zostaną wykonane. Natomiast w umiarkowanym tempie mają wzrosnąć wydatki państwa, co pozytywnie odróżnia ten budżet od poprzedniego. Jeżeli sprawdzi się projekcja dochodów, to zamierzona redukcja podatków od dochodów osobistych nie zniweczy planu redukcji deficytu budżetowego. Wobec dużych zakusów na zwiększanie wydatków przydałoby się wprowadzenie na parę lat zasady, że nie mogą one rosnąć więcej niż 1-2 punkty procentowe ponad inflację.
Zbyt mało jest reform systemowych, które w sposób ustawowy postawiłyby tamę przyrostowi wydatków budżetowych. Głównym przykładem takich rozwiązań jest zamierzona likwidacja większości uprawnień do wczesnych emerytur i wprowadzenie emerytur pomostowych, ale z tego tytułu oszczędności w budżecie państwa będą na razie skromne. Novum jest także wprowadzenie elementów budżetu zadaniowego, co powinno poprawić efektywność wykorzystania środków budżetowych.
Plusem w projekcie budżetu jest przyspieszenie prywatyzacji, z której wpływy pozwolą na zmniejszenie potrzeb pożyczkowych państwa. Te potrzeby są lepszą miarą wielkości deficytu rządowego; w relacji do PKB obniżą się mniej niż deficyt. Co najmniej równie ważnym efektem przemian własnościowych będzie poprawa efektywności funkcjonowania gospodarki.
Spadek deficytu sprawi, że relacja długu publicznego do PKB powinna obniżyć się w 2009 r., tak jak przewidywał Program Konwergencji.
Założenia makroekonomiczne
W porównaniu z przedstawionymi w czerwcu br. wstępnymi założeniami makroekonomicznymi, w przyjętych obecnie założeniach do projektu budżetu na 2009 r.
dokonano kosmetycznej korekty podstawowych parametrów makroekonomicznych. Obniżono prognozę dynamiki PKB z 5,0% do 4,8% oraz dynamikę popytu krajowego z 5,6% do 5,4% i spożycia indywidualnego z 5,4% do 5,1%. Natomiast projekcja tempa przyrostu inwestycji brutto w środki trwałe nie uległa zmianie (10%). Projekcja stopy inflacji CPI w 2009 r. pozostała także bez zmian na poziomie 2,9%.
Korekta tempa wzrostu gospodarczego nastąpiła we właściwym kierunku, ale bezpieczniejsze byłoby przyjęcie dynamiki rzędu 4,5%. Spowolnienie aktywności gospodarczej nadchodzi do Polski z zewnątrz, tymczasem dynamiki wolumenu eksportu i importu obniżono mniej więcej w tym samym stopniu, zatem ujemny wkład eksportu netto (eksport odjąć import) nie ulega zmianie w założeniach. Przy takim układzie podstawowych wielkości makroekonomicznych rząd oczekuje, że dynamika PKB osłabi się z powodu słabszego wzrostu popytu krajowego niż wcześniej przewidywany. Źródłem lekkiego osłabienia byłby więc popyt krajowy zamiast popytu zagranicznego. Można z dużą dozą pewności przyjąć, że będzie akurat odwrotnie, to słabszy eksport netto będzie ciągnął dynamikę PKB w dół. Korekta zdaje się więc uwzględniać w nikłym stopniu pogorszenie się perspektyw gospodarki światowej w 2009 r. po zaskakującej stagnacji w strefie euro w II kwartale 2008 r., marnych perspektywach w III kwartale br. i rysującej się niepewności, jak dalej będzie radziła sobie gospodarka tego obszaru w 2009 roku; w ostatnim okresie prognozy dla strefy euro zostały obniżone.
W dalszym ciągu cieniem nad funkcjonowaniem gospodarki światowej będzie kładła się przedłużająca się zapaść kredytowa, a jej negatywne skutki na wzrost gospodarki realnej skłaniają do ostrożności w formułowaniu prognoz wzrostu gospodarczego także w Polsce. Czy rzeczywiście spadnie dynamika spożycia indywidualnego wobec utrzymujących się zapowiedzi wysokich podwyżek płac, których realna wielkość będzie zbliżona do tych z 2008 r.? Pytanie jest zasadne zwłaszcza zwobec spadku inflacji, redukcji obciążeń podatkami od dochodów osobistych i wysokiego poziomu realnej waloryzacji rent i emerytur, zawierającej komponent dynamiki płac?
Prognoza stopy inflacji CPI w 2009 r. została zachowana bez zmian. Większość ekonomistów, w tym ekonomiści rynkowi, przewiduje w przyszłym roku wyższą średnioroczną stopę inflacji, co najmniej 3,5%.
Prognozy te uległy podwyższeniu ze względu na niespodziewanie silny wyskok w górę cen paliw na początku lata, który wywindował stopę inflacji CPI na wyższy poziom niż spodziewany jeszcze wiosną. Od lipcowego szczytu cen ropy naftowej nastąpił ich gwałtowny spadek, jak również spadek cen innych surowców, więc proces dezinflacji może przyspieszyć jesienią 2008 r., a stopa inflacji w 2009 r. może znaleźć się bliżej prognozy rządowej niż konsensusu prognoz ekonomistów.
Jeżeli jednak połączyć nieco obniżoną prognozę wzrostu gospodarczego z niezmienioną stopą inflacji, to widać, że rząd stworzył sobie coś w rodzaju zakładki na wypadek, gdyby gospodarka przyhamowała silniej niż wynoszą oczekiwania. Rzeczywista, wyższa stopa inflacji w 2009 r. niż przyjęta w założeniach przyniosłaby dodatkowe dochody do budżetu państwa i pomogłaby zniwelować skutki ewentualnie niższego niż prognozowane tempa wzrostu PKB. Per saldo zatem korekta założeń może okazać się wystarczająca.
Pełny tekst opinii
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
Warszawa, 18 września 2008 r.
Zob.: Rząd przyjął wstępny projekt ustawy budżetowej na 2009 r.
Źródło: www.pkpplewiatan.pl / PKPP Lewiatan
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?