Rok szkolny 2018/2019 - co nowego dla uczniów i nauczycieli?

Rok szkolny 2018/2019 – drugi rok wprowadzania zmian w systemie edukacji

Nowy rok szkolny 2018/2019 to kolejny etap wdrażania zmian w edukacji. Następna tura podwyżek dla nauczycieli, wsparcie finansowe dla samorządów, szerokopasmowy internet i multimedialne tablice w szkołach, a także nowa podstawa programowa dla kolejnych klas szkoły podstawowej oraz zmiany w egzaminach – to tylko kilka z elementów, które będą dotyczyć nadchodzącego roku szkolnego.

W poniedziałek, 3 września br. ponad 4,5 mln uczniów z blisko 24 tys. szkół rozpocznie zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w roku szkolnym 2018/2019. W szkołach podstawowych będzie uczyć się ponad 3 mln uczniów, w tym w I klasie około 361 tys. dzieci. W szkołach ponadgimnazjalnych, ponadpodstawowych (liceach ogólnokształcących, technikach, oddziałach zasadniczych szkół zawodowych w szkołach branżowych i szkołach przysposabiających do pracy) – ok. 1 019 tys. uczniów, natomiast w branżowej szkole I stopnia w klasach I i II – 113 tys. uczniów. Do klasy III gimnazjum będzie uczęszczać ok. 355 tys. uczniów. W szkołach policealnych nowy rok szkolny rozpocznie ok. 226 tys. słuchaczy, a w liceach ogólnokształcących dla dorosłych 146 tys. słuchaczy.

Poniedziałek, 3 września br. to również pierwszy dzień zajęć dydaktyczno-wychowawczych dla ponad 1,4 mln dzieci w wieku 3-6 lat z blisko 22 tys. przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych i innych formach wychowania przedszkolnego.

Nowy rok szkolny to czas, w którym wprowadzane są zaplanowane wcześniej zmiany w polskiej oświacie, oczekiwane przez rodziców, nauczycieli, uczniów i przedstawicieli samorządów.

Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego

Nadchodzący rok szkolny będzie kolejnym etapem wprowadzania nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego w klasie II, V i VIII szkoły podstawowej.

Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie w 2018 r. przygotuje i przeprowadzi co najmniej 16 szkoleń (w zakresie poszczególnych przedmiotów) dla nauczycieli, doradców metodycznych i konsultantów w placówkach doskonalenia nauczycieli, dotyczących realizacji od 1 września 2019 r. w szkołach ponadpodstawowych nowej podstawy programowej. ORE przygotuje również na ten temat materiały informacyjne dla nauczycieli. Szkolenia  pozwolą przygotować kadrę placówek doskonalenia nauczycieli do poprowadzenia szkoleń w tym zakresie dla wszystkich zainteresowanych nauczycieli (począwszy od 1 września 2018 r.). Rok szkolny 2018/2019 będzie również czasem przygotowywania nauczycieli do realizacji nowej podstawy programowej w szkołach ponadpodstawowych.

Do 23 sierpnia br. Minister Edukacji Narodowej dopuścił do użytku szkolnego 343 podręczniki uwzględniające nową podstawę programową kształcenia ogólnego, realizowaną w szkole podstawowej począwszy od nowego roku szkolnego, w tym 151 podręczników dla klas II, V i VIII szkoły podstawowej.

Dodatkowe pieniądze na reformę – dalsze finansowanie wdrażania reformy edukacji

Ministerstwo Edukacji Narodowej zapewniło adekwatne finansowanie zadań związanych z wprowadzaniem reformy edukacji. Środki na działania dostosowawcze w subwencji oświatowej na rok 2018 to dodatkowe 148 mln zł. Już w 2017 r. samorządy otrzymały w  subwencji oświatowej dodatkowo 313 mln zł na dostosowanie szkół do reformy, m.in. na wyposażenie pracowni, zakup krzeseł, ławek, modernizację toalet.

Łączna kwota subwencji oświatowej na rok 2018 została określona w wysokości 43.075.129 tys. zł. Jest ona wyższa w stosunku do kwoty części oświatowej subwencji ogólnej uwzględnionej w ustawie budżetowej na rok 2017 (41.909.536 tys. zł) o 1.165.593 tys. zł, tj. o 2,78%. W projekcie ustawy budżetowej na rok 2019 przewidziano kwotę subwencji w wysokości blisko 46 mld zł (będzie ona wyższa o ok. 7% w porównaniu z 2018 r.).

Wsparcie samorządów w zadaniach związanych z wprowadzaniem reformy edukacji z rezerwy 0,4% części oświatowej subwencji ogólnej na 2018 r.

Oprócz dodatkowych środków na wprowadzanie reformy edukacji w subwencji oświatowej Ministerstwo Edukacji Narodowej wspólnie ze stroną samorządową, reprezentowaną przez Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, stworzyło w 2017 r. dodatkowy mechanizm wsparcia finansowego samorządów w czasie wdrażania reformy edukacji z rezerwy 0,4% części oświatowej subwencji ogólnej. Cała kwota rezerwy 0,4% na rok 2018 wynosi 172,3 mln zł. Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało już do realizacji do Ministra Finansów wnioski samorządów na kwotę81,1 mln zł.

Warto przypomnieć, że ustalone wspólnie z reprezentantami organizacji samorządowych kryteria podziału rezerwy zawierały najważniejsze postulaty samorządów związane ze wsparciem finansowym na dostosowanie szkół do reformy edukacji.

Jednym z priorytetów w roku 2018 jest przekazanie środków samorządom na doposażenie pracowni przedmiotowych/laboratoriów w pomoce dydaktyczne niezbędne do realizacji podstawy programowej z przedmiotów przyrodniczych w szkołach podstawowych (biologia, geografia, chemia i fizyka). Cały program dofinansowania jest zaplanowany na 4 lata, mamy na ten cel do przekazania w sumie 320 mln zł. Już w lipcu przekazano do realizacji do Ministerstwa Finansów wnioski aż 1555 jednostek samorządu terytorialnego dotyczące 1926 szkół podstawowych na łączną kwotę 66,4 mln zł.

W roku bieżącym kontynuowano wsparcie dla gimnazjów przekształcanych w szkoły podstawowe, ale także gimnazjów przekształconych już w roku poprzednim. Pomoc przeznaczona może być na doposażenie pomieszczeń, świetlic, wyposażenie pomieszczeń do nauki w meble oraz dostosowanie sanitariatów do potrzeb dzieci młodszych. Na wydatki związane z przekształcaniem gimnazjów w szkoły podstawowe przekazano do realizacji wnioski na kwotę 10,3 mln złotych.

Rozszerzono także kryterium dotyczące dofinansowania doposażenia szkół i placówek w zakresie pomieszczeń do nauki w nowo wybudowanych budynkach o nowe pomieszczenia do nauki uzyskane w wyniku adaptacji innych pomieszczeń szkolnych. Wyposażenie dodatkowych pomieszczeń ma za zadanie przeciwdziałać systemowi zmianowemu w szkołach. Z tego kryterium przekazano do realizacji Ministrowi Finansów wnioski samorządów na kwotę 4,4 mln złotych.

Ponadto w 2018 r. MEN będzie realizował dofinansowanie z tytułu wzrostu zadań szkolnych i pozaszkolnych, pomoc jednostkom samorządu terytorialnego w usuwaniu skutków zdarzeń losowych, dofinansowanie kosztów związanych z wypłatą odpraw dla zwalnianych nauczycieli, dofinansowanie doposażenia szkół i placówek w zakresie pomieszczeń do nauki w nowo wybudowanych budynkach, nowych pomieszczeń do nauki pozyskanych w wyniku adaptacji oraz pomieszczeń dla szkół rozpoczynających kształcenie w nowych zawodach, a także inne zadania o jednorazowym charakterze nieuwzględnione w części oświatowej subwencji ogólnej na 2018 r.

Warto przypomnieć, że w 2017 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej na finansowanie zadań związanych z przekształcaniem gimnazjów publicznych w szkoły podstawowe (doposażenie świetlic, remonty sanitariatów i doposażenie pomieszczeń do nauki w meble) przekazało w 2017 r. z rezerwy 0,4% około 53 mln zł. 

Łącznie na bezpośrednie wsparcie związane z przekształcaniem gimnazjów w szkoły podstawowe i na odprawy dla zwalnianych nauczycieli przeznaczono ok. 95 mln złotych, czyli 53,4% całej rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej.

Środki na wychowanie przedszkolne

Przypominamy, że od 2017 r. subwencją oświatową zostały objęte wszystkie dzieci 6-letnie korzystające z wychowania przedszkolnego (ich edukacja jest bezpłatna, rodzice ponoszą jedynie koszt wyżywienia). Gmina otrzymuje z budżetu państwa subwencję na każdego 6-latka w przedszkolu w kwocie ok. 4,3 tys. zł średnio na dziecko. Łącznie samorządy otrzymały dodatkowo na ten cel subwencję w 2018 w kwocie 1,612 mld zł, w roku 2017 była to kwota 1,429 mld zł.

Ponadto samorządy na dzieci w wieku 2,5-5 lat otrzymują dodatkowo dotację przedszkolną w wysokości 1370 zł na dziecko. W ramach dotacji z budżetu państwa zostały przekazane środki w wysokości: w 2018 – 1,354 mld zł, w 2017 – 1,289 mld zł.

Nauczyciele

Pełne i wiarygodne dane o liczbie etatów nauczycieli zatrudnionych od 1 września 2018 r. będą znane jesienią (przełom października i listopada) po przekazaniu przez dyrektorów szkół informacji do Systemu Informacji Oświatowej.

Przypomnijmy, że w pierwszym roku wdrażania reformy edukacji, czyli w 2017 r. o 17 768 wzrosła liczba etatów nauczycieli w publicznych i niepublicznych przedszkolach, szkołach oraz placówkach. W roku szkolnym  2016/2017 było 673 323 etatów, zaś w 2017 r. było ich 691 000. Wzrosła również liczba nauczycieli, która w roku szkolnym 2017/2018 wyniosła 694 636, czyli o 10 139 więcej niż rok wcześniej.

Zmieniono przepisy dotyczące nauczycieli, m.in.: związane z awansem zawodowym i oceną pracy, czasem pracy, urlopem wypoczynkowym i urlopem dla poratowania zdrowia, uprawnieniami związanymi z rodzicielstwem oraz ze sposobem zatrudnienia.

Nowy rok szkolny 2018/2019 przynosi istotne zmiany w pragmatyce zawodowej nauczycieli. Ich celem jest wprowadzenie przejrzystego i obiektywnego systemu oceny pracy, budowanie stabilizacji zawodowej, premiowanie wysokiej jakości pracy oraz podnoszenie prestiżu społecznego nauczycieli.

Od 1 września 2018 r. zacznie obowiązywać nowy system oceniania pracy nauczycieli. Rozwiązania te pozwolą na transparentność i zobiektywizowanie tych ocen. System ten będzie narzędziem pomocnym dla dyrektora szkoły przy ocenianiu pracy nauczyciela, w szczególności w związku z wprowadzeniem nowego dodatku dla nauczycieli dyplomowanych legitymujących się najwyższą oceną pracy. Kryteria oceny pracy ujęte w przepisach rozporządzenia, jak i ustawy Karta Nauczyciela odnoszą się do ustawowych obowiązków kadry pedagogicznej, a także dyrektora szkoły oraz uwzględniają etap rozwoju zawodowego nauczyciela podlegającego ocenie. Nowy system wpłynie na ujednolicenie sposobu oceniania,, pozwoli na dostosowanie ocen do specyfiki pracy w danej szkole oraz potrzeb środowiska szkolnego. Nowy system oceniania jest ściśle powiązany ze ścieżką awansu, kryteria oceny pracy zostały dostosowane do wiedzy i umiejętności jakimi powinien legitymować się nauczyciel na danym etapie rozwoju zawodowego. Natomiast uzyskanie najwyższej oceny pracy będzie uprawniało nauczyciela do skrócenia ścieżki awansu zawodowego. 

Projektowana jest zmiana w zakresie częstotliwości obligatoryjnego dokonywania oceny pracy nauczycieli. Obligatoryjna ocena będzie dokonywana co 5 lat, a nie jak wcześniej zakładano co 3 lata. Ta zmiana jest odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez różne środowiska oświatowe.

Od 1 września 2020 r. będzie nowy dodatek dla nauczycieli za wyróżniającą pracę. Docelowo od września 2022 r. wyniesie on ok. 500 zł miesięcznie. Grupą uprawnioną do otrzymania dodatku będą nauczyciele dyplomowani (tj. nauczyciele z najwyższym stopniem awansu zawodowego), legitymujący się najwyższą oceną pracy (oceną wyróżniającą). Szacujemy, że koszty tego dodatku wyniosą w 2020 r. (za 4 miesiące) ok. 44 mln zł, w 2021 r. – 175 mln, a docelowo rocznie ok. 600–700 mln zł. Finansowanie tego dodatku będzie pochodziło ze środków uwolnionych w wyniku zmian w systemie awansu zawodowego – nastąpi wydłużenie podstawowej ścieżki awansu z 10 do 15 lat i tym samym spowolnienie tempa wydatkowania środków na zwiększenie wynagrodzenia dla nauczycieli uzyskujących kolejny stopień awansu.

Aby praca nauczycieli była zorganizowana według jasnych kryteriów i wiązała się z poczuciem stabilizacji, tygodniowy wymiar zajęć nauczycieli specjalistów został ujednolicony i określony w przepisach Karty Nauczyciela. Od 1 września 2018 roku pensum logopedów, psychologów, pedagogów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych będzie wynosiło nie więcej niż 22 godziny, a tzw. nauczycieli wspomagających 20 godzin. Dodatkowo nauczyciele w niesamorządowych przedszkolach, innych formach wychowania przedszkolnego, szkołach i placówkach będą zatrudniani wyłącznie w oparciu o umowę o pracę. Takie rozwiązanie gwarantuje nie tylko większą stabilizację, ale umożliwia planowanie rozwoju zawodowego.

Ochrona miejsc pracy to także efekt założeń reformy edukacji. Dzięki wprowadzonym zmianom udało się zachować wiele etatów, a dane z Systemu Informacji Oświatowej jednoznacznie pokazały, że nowe rozwiązania w systemie oświaty przyczyniły się do wzrostu zatrudnienia. Większa liczba etatów to tylko jeden z czynników, który potwierdza zasadność wdrożenia reformy oświaty - wyjaśniła Minister Edukacji Narodowej.

Od 1 stycznia 2019 roku zacznie obowiązywać rozwiązanie gwarantujące wyodrębnienie środków na finansowanie doskonalenia zawodowego (w budżetach organów prowadzących) oraz wsparcie doradztwa metodycznego (na obszarze województwa).

Podwyżki dla nauczycieli

Priorytetem Ministerstwa Edukacji Narodowej jest podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela, premiowanie wysokiej jakości pracy nauczycieli, a także zapewnienie odpowiednich warunków do wykonywania zadań. Wzrost prestiżu społecznego tego zawodu powinien iść w parze z godnym wynagrodzeniem.

W 2017 r., po raz pierwszy od 5 lat, dokonano waloryzacji wynagrodzeń nauczycieli i zapewniono jej finansowanie w subwencji oświatowej w kwocie 418 mln zł. Wzrost pensji nauczycieli to dodatkowe środki w budżecie państwa. Subwencja dla samorządów w 2018 r. wzrosła o ok. 1,2 mld zł. Od 1 kwietnia 2018 r. średnie wynagrodzenia nauczycieli wzrosły o 5,35%.

Od stycznia 2019 roku i od stycznia 2020 roku pensje nauczycieli będą wzrastały o kolejne 5% w każdym roku. Oznacza to, że w niespełna 2 lata (rok i 9 miesięcy) wynagrodzenia zostaną podniesione łącznie o 15,8%. Środki na podwyżki zaplanowane na przyszły rok już zostały ujęte w projekcie budżetu na 2019 rok. Całość tej podwyżki wejdzie w życie od 1 stycznia 2020 r., czyli za niespełna rok i 9 miesięcy.

Zarówno zaplanowane podwyżki oraz dodatek „500+” za wyróżniającą pracę w istotny sposób mają wpłynąć na poprawę sytuacji finansowej nauczycieli w najbliższych latach.

Drugi rok wdrażania rządowego programu „Aktywna tablica”

Rok szkolny 2018/2019 będzie kolejnym rokiem realizowania rządowego programu rozwijania szkolnej infrastruktury oraz kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych na lata 2017-2019 – „Aktywna tablica”. W ramach programu szkoły podstawowe zostają wyposażone w tablice interaktywne, projektory, głośniki czy interaktywne monitory dotykowe.

Na program w latach 2017-2019 jest przewidziana łączna kwota 279 mln 316 tys. zł., z czego 224 mln zł będzie pochodziło z budżetu państwa. Program jest finansowany w 80% ze środków budżetu państwa i w 20% z wkładu własnego organów prowadzących szkołę. W ramach trzyletniego rządowego programu pomoce dydaktyczne trafią do ok. 15 580 szkół w Polsce i za granicą.

W 2017 r. zostało zakupionych łącznie 21 252 różnego rodzaju pomocy dydaktycznych. Średnio najwięcej pomocy dydaktycznych trafiło do szkół w województwach: warmińsko-mazurskim, opolskim, dolnośląskim i łódzkim.

Program w pierwszym roku funkcjonowania został bardzo dobrze przyjęty przez nauczycieli i uczniów. W opinii nauczycieli oraz dyrektorów szkół zakupione pomoce dydaktyczne, w tym w szczególności tablice i monitory interaktywne, uczyniły naukę bardziej przyjazną, nowoczesną, ciekawą i atrakcyjną.

W ramach realizacji programu 55 181 nauczycieli uczestniczyło w konferencjach i szkoleniach z zakresu stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) w nauczaniu. Odbyło się 19 484 spotkań organizowanych w ramach międzyszkolnych sieci współpracy nauczycieli oraz 15 545 lekcji otwartych z wykorzystaniem TIK w nauczaniu. Szkolenia te są kontynuowane dla nauczycieli z kolejnych szkół.

Wdrażanie Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE)

Rok szkolny 2018/2019 to kolejny rok podłączania w szkołach szerokopasmowego internetu w ramach Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej. W tym roku zostanie przyłączonych 1500 lokalizacji.

Przypomnijmy, że OSE to program publicznej sieci telekomunikacyjnej dającej szkołom dostęp do szybkiego, bezpłatnego i bezpiecznego internetu, zaprojektowany przez Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej.

Zgodnie z ustawą o OSE w 2020 r. wszystkie szkoły w Polsce będą mieć bezpłatny, szybki i bezpieczny internet, a uczniowie i nauczyciele zyskają możliwości korzystania w pełni z nowych form edukacji cyfrowej. Lista pierwszych szkół obejmuje ustalone lokalizacje w pięciu województwach: podlaskim, świętokrzyskim, łódzkim, lubuskim oraz mazowieckim.

Do 19 października 2018 r. trwa nabór wniosków w konkursie dla organizacji pozarządowych, jednostek samorządu terytorialnego i uniwersytetów trzeciego wieku, którego celem jest wsparcie nauczycieli z zakresu nowoczesnych technologii w codziennej pracy z uczniami, które ułatwią im poruszanie się w cyfrowym świecie, pozwolą korzystać z e-materiałów edukacyjnych i tworzyć własne e-zasoby.

Kwota przeznaczona na dofinansowanie wynosi 50 mln zł – to środki unijne pochodzące z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa (POPC).

W szkoleniach, które będą prowadzone do czerwca 2023 r., weźmie udział co najmniej 75 tysięcy nauczycieli z całej Polski, co najmniej 15% z każdego województwa, ze szkół każdego typu zarówno publicznych, jak i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych. Szkolenia będą prowadzone w formie mieszanej (zajęcia stacjonarne i zdalne), zostanie zapewniony także mentoring oraz dostęp do platformy e-learningowej. W działania szkoleniowe będą zaangażowane ośrodki doskonalenia nauczycieli. Więcej informacji
o konkursie i jego założeniach znaleźć można na stronie: www.cppc.gov.pl

Egzaminy szkolne

Od 15 do 17 kwietnia 2019 r. po raz pierwszy zostanie przeprowadzony egzamin ósmoklasisty. Uczeń obowiązkowo przystąpi do egzaminu z trzech przedmiotów: języka polskiego, języka obcego nowożytnego i matematyki.

Centralna Komisja Egzaminacyjna na swojej stronie internetowej opublikowała informatory o zasadach przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty, w tym przykładowe pytania egzaminacyjne.

Ponadto CKE planuje przeprowadzenie w grudniu 2018 r. próbnego egzaminu ósmoklasisty. Udział szkół w takiej próbie będzie dobrowolny, a jego celem ma być dostarczenie uczniom rzetelnej i wartościowej informacji zwrotnej na temat poziomu ich wiadomości oraz umiejętności, wskazującej na ich słabe oraz mocne strony.

Wyniki, jakie uzyskają uczniowie, mają służyć przede wszystkim im samym i ich nauczycielom, umożliwiając tym samym skorygowanie procesu przygotowania do właściwego egzaminu.

Egzamin gimnazjalny w terminie głównym zaplanowano od 10 do 12 kwietnia 2019 r. Zostanie przeprowadzony dla uczniów dotychczasowych klas gimnazjalnych. Przystąpią do niego również słuchacze gimnazjum dla dorosłych oraz osoby zdające egzamin eksternistyczny z zakresu obowiązkowych zajęć edukacyjnych określonych w ramowym planie nauczania dla gimnazjum dla dorosłych. Egzamin ten będzie przeprowadzany do roku szkolnego 2019/2020 włącznie. W 2019 r. do tego egzaminu przystąpi około 355 tys. uczniów.

Egzamin gimnazjalny składa się z trzech części: ‎humanistycznej (z zakresu historii i wiedzy
o społeczeństwie oraz z zakresu języka ‎polskiego), matematyczno-przyrodniczej (z zakresu przedmiotów przyrodniczych i ‎matematyki) oraz z języka obcego nowożytnego.

Egzamin maturalny w 2019 r. odbędzie się na dotychczasowych zasadach i rozpocznie się 6 maja. Absolwenci szkół przystąpią wtedy do egzaminu pisemnego z języka polskiego. Szczegółowy terminarz znajduje się na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej www.cke.edu.pl

Szkolnictwo zawodowe

Odbudowa kształcenia zawodowego jest jednym z kluczowych działań MEN. Ministerstwo Edukacji Narodowej postawiło na kształcenie zawodowe, dokonując niezbędnych zmian
w tym zakresie. Kładą one nacisk na skuteczne i odpowiednie przygotowywanie młodzieży oraz osób dorosłych do zawodu.

Cel podejmowanych przez MEN działań to przede wszystkim dostosowanie systemu kształcenia zawodowego do potrzeb nowoczesnej gospodarki. Istotne jest również zwiększenie wpływu firm oraz organizacji zrzeszających przedsiębiorstwa na szkolnictwo branżowe i techniczne. Warto podkreślić także kluczową rolę przygotowania zmian programowych, organizacyjnych i prawnych, które będą służyły poprawie jakości i efektywności kształcenia zawodowego oraz promocji szkolnictwa branżowego i technicznego wśród uczniów, a także ich rodziców.

Obecnie trwają prace nad nowelizacją ustawy Prawo oświatowe, dotyczące m.in. zmiany w klasyfikacji zawodów, finansowaniu szkół zawodowych czy praktycznej nauki zawodu, w tym kształcenia młodocianych.

1 września 2018 r. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie doradztwa zawodowego, które będzie realizowane w oparciu o program wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego na dany rok szkolny. Treści programowe zawarte w rozporządzeniu składają się na spójny system realizacji doradztwa zawodowego, który powinien zapewnić uczniom wsparcie szkoły w zakresie podejmowania świadomych wyborów edukacyjnych i zawodowych.

Od 1 września 2018 r. nastąpi zmiana definicji młodocianego pracownika. Będzie nim teraz osoba, która ukończyła 15 (obecnie 16), a nie przekroczyła 18 lat. Zatem, uczniowie szkoły podstawowej, którzy rozpoczną naukę we wrześniu 2018 r. w klasie 8, mogą planować kontynuowanie nauki poprzez realizowanie przygotowania zawodowego u pracodawcy (jako młodociany pracownik).

Z kolei od 1 września 2018 r. branżowe szkoły I stopnia będą mogły prowadzić kształcenie w nowym zawodzie – monter stolarki budowlanej. Na rynku branży budowlanej istnieje duże zapotrzebowanie na wykwalifikowanych specjalistów z umiejętnościami w zakresie robót montażowych stolarki budowlanej. Absolwent szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie monter stolarki budowlanej będzie przygotowany do wykonywania zadań związanych z montażem okien zewnętrznych i dachowych, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych i wewnętrznych, osłon okiennych i drzwiowych, bram oraz schodów modułowych.

Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – wsparcie kuratora oświaty i dyrektora szkoły

Edukacja włączająca to priorytet działań Ministerstwa Edukacji Narodowej. MEN zadbało o edukację dzieci z różnymi potrzebami, a zasadniczym celem wprowadzanych zmian jest włączenie ucznia z niepełnosprawnością do grupy rówieśniczej. Uczeń z niepełnosprawnością ma się uczyć w szkole ze swoimi rówieśnikami. Szkoła musi mu to zapewnić. Co istotne, rodzice mają wpływ na ustalenie procesu edukacyjnego swojego dziecka. Gwarantuje im to prawo.

Przypominamy, że uczniowie z niepełnosprawnością są kształceni w oparciu o orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Na podstawie orzeczenia zespół nauczycieli i specjalistów ma obowiązek opracować indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET), w którym może wskazać, jeżeli jest taka potrzeba, konieczność organizacji dla ucznia zajęć indywidualnych w szkole.

W kwestii roli rodziców w procesie decydowania o formie wsparcia ze strony szkoły podkreślamy, że dyrektor ma obowiązek skutecznego zawiadomienia rodzica o spotkaniu zespołu nauczycieli i specjalistów w szkole. Zespół ten decyduje o sposobie realizacji procesu edukacyjnego ucznia z niepełnosprawnością, w tym, jakie zajęcia – jeżeli jest taka potrzeba – powinny być realizowane indywidualnie. Uczestniczenie rodziców w takim zespole jest konieczne. To rodzice najlepiej znają swoje dziecko i wiedzą, jakie są jego potrzeby. Istotne jest również to, że rodzice nie muszą zabiegać o wydanie podwójnych orzeczeń, aby ich dziecko mogło uczyć się w szkole ze swoimi rówieśnikami, a proces edukacyjny był dostosowany do jego możliwości.

Za sprawną organizację procesu dydaktycznego odpowiada dyrektor szkoły. Jeżeli rodzic ma zastrzeżenia bądź wątpliwości co do rozwiązań dyrektora, powinien zwrócić się o pomoc lub wsparcie do kuratora oświaty.

W każdym kuratorium oświaty powołano wizytatorów ds. specjalnych potrzeb edukacyjnych. Zobowiązaliśmy kuratorów oświaty, aby jeszcze przed początkiem roku szkolnego na zwołanych konferencjach prasowych zaprezentowali te osoby i przypomnieli rodzicom, że w razie wątpliwości dotyczących kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami mogą zwrócić się do nich o pomoc i wsparcie. Ponadto zobowiązaliśmy kuratorów, aby poprosili dyrektorów szkół ogólnodostępnych o zorganizowanie jeszcze we wrześniu spotkań z rodzicami uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Podczas takich spotkań rodzice będą mogli poznać ich prawa oraz dowiedzieć się o planowanych działaniach szkoły na rzecz edukacji włączającej.

Rekrutacja do szkół ponadpodstawowych na rok szkolny 2019/2020

Biorąc pod uwagę decyzje jednostek samorządu terytorialnego dotyczące przekształcenia lub włączenia do innych szkół wygaszanych gimnazjów, liczba miejsc w szkołach ponadpodstawowych może zostać zwiększona o około 80 tys. Korzystając tylko z bazy lokalowo-dydaktycznej gimnazjów, dotychczas włączonych do szkół ponadpodstawowych lub przekształconych w szkoły ponadpodstawowe, samorządy mogą uzyskać miejsce dla ok. 39 tys. uczniów w 1771 oddziałach.

Jednostki samorządu terytorialnego, podejmując w 2017 r. uchwały dostosowujące sieć szkół do nowego systemu oświaty, musiały uwzględniać demografię i spodziewaną liczbę uczniów szkół ponadpodstawowych.

W roku szkolnym 2019/2020 mogą wystąpić podobne wyzwania jak w latach poprzednich, związane z wyborami przez uczniów i ich rodziców szkół, które są szczególnie popularne. Należy podkreślić, że duża konkurencja do szkół najwyżej notowanych w rankingach nie jest związana z reformą oświaty. To zjawisko znane od wielu lat. Jak wcześniej pokreślono, z powodu niżu demograficznego oraz funkcjonowania w zespołach szkół z wygaszanymi gimnazjami szkoły ponadpodstawowe dysponują dużym potencjałem w zakresie liczby pomieszczeń do nauki. Z danych posiadanych przez MEN wynika, że dotyczy to także najchętniej wybieranych liceów ogólnokształcących (np. warszawskie LO im. Władysława IV, LO im. Stanisława Witkiewicza, LO im. Tadeusza Czackiego, radomskie LO im. Jana Kochanowskiego). Szkoły te nie powinny mieć żadnych problemów z przejściowym zwiększeniem liczby oddziałów w 2019 r.

Od wielu lat można również zaobserwować, że w niektórych jednostkach samorządu terytorialnego (głównie miasta na prawach powiatu) w liceach ogólnokształcących liczba uczniów rozpoczynających naukę w I klasach znacznie przekracza liczbę uczniów, którzy ukończyli gimnazjum w danej jednostce samorządu terytorialnego. Są to obiektywne procesy o charakterze urbanizacyjno-migracyjnym, do których powinny przygotować się metropolie. Te samorządy są jednak pod względem organizacyjnym i finansowym w dobrej sytuacji.

Z informacji posiadanych przez MEN wynika, że wiele miast na prawach powiatu jest przygotowanych do przeprowadzenia rekrutacji w roku 2019 i do przyjęcia zwiększonej liczby uczniów. Włodarze miasta potwierdzają, że rekrutacja w roku 2019 będzie przeprowadzona sprawnie i nie przewidują oni problemów z nauką w systemie zmianowym.

We wszystkich kuratoriach oświaty od września br. zostaną utworzone punkty informacyjno-konsultacyjne. Rodzice uczniów klas VIII szkoły podstawowej oraz klas III gimnazjum będą mogli uzyskać informacje na temat oferty edukacyjnej szkół ponadpodstawowych i klas szkół ponadgimnazjalnych w regionie. W tym celu MEN utworzyło także specjalną zakładkę:  www.men.gov.pl/rekrutacja. Na stronie www.men.gov.pl/rekrutacja będzie zamieszczać odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania i wątpliwości związane z procedurą rekrutacyjną. Tym samym od września MEN rozpoczyna kampanię informacyjną dotyczącą rekrutacji do szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych na rok szkolny 2019/2020. Wkrótce do wszystkich zainteresowanych rodziców trafi ulotka z podstawowymi informacjami w tym zakresie.

Przygotowano nowe podstawy programowe kształcenia ogólnego oraz kształcenia w zawodach dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego, pięcioletniego technikum, branżowej szkoły I i II stopnia. Jednocześnie MEN zadbało o wsparcie nauczycieli we wdrożeniu nowej podstawy programowej. Zostały opracowane materiały metodyczne dla nauczycieli, a także opracowania przeznaczone dla pracowników placówek doskonalenia nauczycieli. Zorganizowano konferencje dla nauczycieli konsultantów, a także szkolenia dla nauczycieli. W ramach przygotowania nauczycieli do realizacji nowej podstawy programowej publiczne placówki doskonalenia nauczycieli zorganizowały ponad 4,5 tys. szkoleń, w których uczestniczyło blisko 171 tys. nauczycieli.

Ministerstwo Edukacji Narodowej deklaruje pełne wsparcie i gotowość do współpracy z samorządami, przygotowując kompleksowy program wsparcia. Będzie on zawierał także komponent finansowy w postaci dodatkowych środków z 0,4% rezerwy części oświatowej subwencji.

E-legitymacje szkolne

Od 1 września br. szkoły mogą wydawać uczniom legitymacje szkolne – tak jak dotychczas – w postaci papierowej albo plastikowej karty, czyli e-legitymacji szkolnej.

Na rewersie wzoru e-legitymacji znalazło się pole umożliwiające nadruk w procesie personalizacji karty numeru układu elektronicznego oraz kodu kreskowego. Przepisy umożliwiają ponadto kodowanie na e-legitymacji dodatkowych usług wynikających z działalności statutowej szkoły czy związanych z przejazdami środkami transportu publicznego. O rodzaju usług kodowanych na e-legitymacji szkolnej będzie decydował dyrektor szkoły za zgodą rodziców lub pełnoletnich uczniów.

Dotychczas wydane legitymacje szkolne zachowują ważność do czasu zakończenia przez ucznia lub słuchacza nauki w danej szkole. Oznacza to, że szkoły nie muszą wymieniać uczniom legitymacji.

Wspólnie z Ministerstwem Cyfryzacji pracujemy obecnie nad wprowadzeniem mLegitymacji szkolnej.mLegitymacja szkolna będzie stanowiła mobilną wersję legitymacji szkolnej, czyli legitymację szkolną utworzoną w postaci i formie pozwalającej na jej bezpieczne przechowywanie na urządzeniach mobilnych. Ma być ona przechowywana na urządzeniu mobilnym ucznia przy wykorzystaniu publicznej aplikacji zapewnianej przez Ministerstwo Cyfryzacji.

„Rok szkolny 2018/2019 Niepodległa”

Ministerstwo Edukacji Narodowej kontynuuje działania związane z obchodami 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, podjęte w ramach projektu edukacyjnego Ministra Edukacji Narodowej „Godność. Wolność. Niepodległość” na lata 2018-2020.

Do końca września 257 szkołom i placówkom oświatowym, które wzięły udział w konkursie zorganizowanym w ramach projektu „Godność, wolność, niepodległość”, MEN przekaże dofinansowanie na organizację obchodów związanych z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości. 

Projekt „Godność. Wolność. Niepodległość” zakłada wsparcie finansowe szkół i placówek, w tym także szkół polonijnych w podejmowaniu przedsięwzięć w zakresie edukacji patriotycznej i obywatelskiej dzieci i młodzieży w roku setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Środki z programu mogą być również przeznaczane na działania służące rozwijaniu szacunku do tradycji i dorobku narodowego, a także kształtowaniu poczucia silnej więzi emocjonalnej, społecznej i kulturowej z własnym narodem, z jego historią i wartościami. Program będzie kontynuowany do 2020 r., a na realizację przeznaczono łącznie 6,9 mln zł.

Do tej pory 257 szkołom i placówkom oświatowym przyznano dofinansowanie na łączną kwotę 2 017 434,06  zł na organizację obchodów związanych z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości. Wyłonione szkoły i placówki oświatowe otrzymają wsparcie finansowe w wysokości od 3 tys. zł do 10 tys. zł na organizację wystawy pamiątek związanej z odzyskaniem oraz budową przez Polskę niepodległości, a zgromadzonych, pogrupowanych i opisanych przez uczniów, wychowanków oraz wycieczki patriotycznej związanej tematycznie z  wydarzeniami historycznymi, postaciami oraz polskimi osiągnięciami z okresu II Rzeczypospolitej, a także innych działań dodatkowych związanych z obchodami setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. W szczególności mowa jest tu m.in. o koncertach, inscenizacjach, rekonstrukcjach historycznych, spotkaniach ze świadkami historii, grach terenowych lub imprezach sportowych.

28 sierpnia br. zakończył się nabór ofert na II otwarty konkurs w ramach Projektu edukacyjnego „Godność. Wolność. Niepodległość”. Zachęcamy organizacje pozarządowe do zorganizowania i przeprowadzenia konkursu poezji „Myśmy wciąż do Niepodległej szli…” oraz quizu wiedzy o Niepodległej. Na zadanie przeznaczono łącznie 420 tys. zł.

Informacje o kolejnych działaniach podejmowanych w ramach programu „Niepodległa” będą udostępniane na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej.

„Rekord dla Niepodległej”

9 listopada 2018 r. o godz. 11.11 wspólnie z Radą Dzieci i Młodzieży Rzeczypospolitej Polskiej MEN proponuje ogólnonarodową formę uczczenia 100-lecia niepodległości. Chcemy, aby w piątek, 9 listopada br. we wszystkich szkołach w Polsce i poza granicami w uroczysty sposób wybrzmiał czterozwrotkowy Mazurek Dąbrowskiego.

Ogólnopolski Dzień Tornistra

Resort edukacji ogłosił 1 października 2018 r. Ogólnopolskim Dniem Tornistra. W całym kraju będziemy sprawdzać, jak wygląda szkolny plecak, co uczeń w nim nosi na co dzień i czy rodzice oraz dzieci zwracają uwagę na to, w jaki sposób właściwie zapakować przybory szkolne. Przypomnimy również o tym, że dyrektor szkoły ma obowiązek zapewnienia uczniom możliwości pozostawienia podręczników w szkole, bez potrzeby codziennego ich noszenia.

Kalendarz roku szkolnego 2018/2019

W roku szkolnym 2018/2019 zajęcia opiekuńczo-wychowawcze rozpoczną się w poniedziałek, 3 września 2017 r. i zakończą w piątek, 21 czerwca 2019 r. Zimowa przerwa świąteczna potrwa od 23 do 31 grudnia 2018 r., przerwa wiosenna od 18 do 23 kwietnia 2019 r.

Terminy ferii zimowych w poszczególnych województwach:

• 14-27 stycznia 2019 r.: kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, świętokrzyskie, wielkopolskie,
• 21 stycznia – 3 lutego 2019 r.: podlaskie, warmińsko-mazurskie,
• 28 stycznia – 10 lutego 2019 r.: dolnośląskie, mazowieckie, opolskie, zachodniopomorskie,
• 11–24 lutego 2019 r.: lubelskie, łódzkie, podkarpackie, pomorskie, śląskie.

Dodatkowe dni wolne od zajęć

Dyrektor szkoły lub placówki oświatowej do 30 września 2018 r. ma obowiązek poinformować nauczycieli, uczniów, rodziców i opiekunów o dodatkowych dniach wolnych od zajęć lekcyjnych. Ich liczba jest różna dla poszczególnych typów szkół i wynosi odpowiednio:

• do 8 dni – w szkole podstawowej,
• do 10 dni – w liceum ogólnokształcącym i technikum,
• do 6 dni – w branżowej szkole I stopnia, szkole policealnej oraz placówce kształcenia praktycznego,
• od roku szkolnego 2020/2021 – do 6 dni w branżowej szkole II stopnia.

Zmodernizowany system informacji oświatowej

Minister Edukacji Narodowej Anna Zalewska w liście do samorządowców oraz dyrektorów szkół i placówek oświatowych przypomniała o ustawowym obowiązku wprowadzania do zmodernizowanego systemu informacji oświatowej, tj. nowego SIO, prawidłowych oraz kompletnych danych o uczniach i nauczycielach.

Szefowa MEN podkreśliła, że dane te niezbędne są organom administracji publicznej do weryfikacji prawa do świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, świadczenia wychowawczego oraz Karty Dużej Rodziny.

Pozyskiwane dane dziedzinowe obejmują m.in. informacje o uczęszczaniu danego ucznia do szkoły lub placówki oświatowej, okresie jego uczęszczania do szkoły lub placówki oświatowej, a także typie szkoły lub rodzaju placówki oświatowej. Dane dotyczą również nazwy i adresu siedziby szkoły lub placówki oświatowej, do której uczeń uczęszcza lub uczęszczał.

Minister Anna Zalewska przypomniała również, że do 10 października za pomocą bazy SIO dyrektorzy szkół po raz pierwszy będą zobowiązani do przekazania danych identyfikacyjnych uczniów przystępujących do egzaminu ósmoklasisty. Szefowa MEN zwróciła również uwagę na to, aby przekazywane dane (imię i nazwisko dyrektora szkoły, adres korespondencyjny szkoły lub placówki) były aktualne.

Minister edukacji podkreśliła również konieczność wykazania w nowym SIO danych o pomieszczeniach szkół, placówek oświatowych oraz zespołów szkół i placówek oświatowych. Informacje te są niezwykle ważne do prowadzenia polityki oświatowej państwa i monitorowania warunków dydaktycznych w szkołach.

MEN do rodziców

Przed nami nowy rok szkolny 2018/2019, który jest kolejnym etapem zaplanowanych zmian w polskiej edukacji. W liście do rodziców szefowa resortu edukacji przywołała najważniejsze projekty, które uczynią szkołę lepszą, bezpieczniejszą i bardziej przyjazną. 

Nadchodzący rok szkolny przypada w szczególnym momencie – 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Wiele szkół i placówek oświatowych włączy się we wspólne świętowanie tego wyjątkowego wydarzenia. 257 z nich skorzysta z dofinansowania Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach projektu „Godność, Wolność, Niepodległość”. 

W tym roku szkolnym MEN kładzie szczególny nacisk na dalsze wdrażanie nowej podstawy programowej oraz zmiany w systemie szkolnictwa branżowego i technicznego, tak aby szkoły i placówki lepiej odpowiadały na potrzeby nowoczesnej gospodarki. Równocześnie dzięki programowi „Aktywna tablica” będzie rozwijać kompetencje cyfrowe uczniów i nauczycieli. Wspólnie z Ministerstwem Cyfryzacji chce we wszystkich szkołach w Polsce podłączyć szerokopasmowy internet. Dzięki staraniom MEN szkoły w ramach Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej będą mogły korzystać z dostępu do internetu bezpłatnie przez 10 lat.

W ostatnim czasie tak wielu rodziców i opiekunów skorzystało z rządowego programu „Dobry Start”, który obok „Rodziny 500+” jest rzeczywistym wsparciem dla rodzin wychowujących dzieci, a także prawdziwą inwestycją w edukację młodego pokolenia.

Przypomnę również, że uczniowie wszystkich klas szkół podstawowych i ostatniej klasy gimnazjum na dotychczasowych zasadach będą otrzymywali bezpłatne podręczniki i ćwiczenia do obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Dalej będą one finansowane z budżetu państwa.

Rodzice są bardzo ważną częścią społeczności szkolnej. Państwa zaangażowanie jest istotnym wsparciem dla nauczycieli oraz dyrektorów. Rozpoczynający się rok szkolny to czas nowych zadań i obowiązków. To jednocześnie możliwość, aby w większym włączyć się w życie szkoły - do czego zachęca szefowa MEN. Bez wzajemnej współpracy szkoła nie może sprawnie funkcjonować i w pełni realizować swoich zadań edukacyjno-wychowawczych.

W prawie oświatowym potwierdzono wysoki status obecności rodziców w szkole i zwiększono ich wpływ na funkcjonowanie placówki. Szczególne kompetencje zostały przyznane radzie rodziców, która – w porozumieniu z radą pedagogiczną – uchwala program wychowawczo-profilaktyczny szkoły lub placówki edukacyjnej. Rada opiniuje program i harmonogram poprawy efektywności kształcenia lub wychowania szkoły, projekt planu finansowego składanego przez dyrektora, a także uchwały dotyczące prowadzenia eksperymentów pedagogicznych w szkole.

Minister zapewniła rodziców, których dzieci będą ubiegać się o przyjęcie do szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej na rok szkolnych 2019/2020, że szkoły przygotują odpowiednią liczbę miejsc dla wszystkich absolwentów. We wrześniu rozpocznie kampanię informacyjną dotyczącą rekrutacji na rok szkolny 2019/2020. Na stronie: www.men.gov.pl/rekrutacja zamieszczony zostanie informator oraz odpowiedzi na najczęściej pojawiające się wątpliwości.

W związku z naturalnymi i zrozumiałymi pytaniami ze strony rodziców i uczniów, szefowa MEN przypomniała, że do dyspozycji rodziców pozostają dyrektorzy szkół, kuratorzy oświaty, a także przedstawiciele lokalnych samorządów. We wszystkich kuratoriach od 1 września br. zostaną utworzone punkty informacyjno-konsultacyjne. Rodzice uczniów klas VIII szkoły podstawowej oraz klas III gimnazjum będą mogli uzyskać informacje na temat oferty edukacyjnej szkół ponadpodstawowych i klas szkół ponadgimnazjalnych w regionie. Możliwy jest również do kontakt z lokalnymi samorządami, które też przygotowują się do przeprowadzenia rekrutacji na rok szkolny 2019/2020.

Dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi objęte są szczególną troską i wsparciem ze strony Ministerstwa Edukacji Narodowej - zapewniła szefowa tego resortu. Zadbało ono o edukację dzieci z różnymi potrzebami, a zasadniczym celem wprowadzanych zmian jest włączenie ucznia z niepełnosprawnością do grupy rówieśniczej. Uczeń z niepełnosprawnością powinien uczyć się w szkole ze swoimi rówieśnikami. Szkoła ma obowiązek to zapewnić. W przypadku dodatkowych pytań rodzice mogą korzystać ze wsparcia wizytatorów do spraw specjalnych potrzeb edukacyjnych, którzy zostali powołani we wszystkich kuratoriach oświaty. Do dyspozycji jest także udostępniony przez ministerstwo adres mailowy: edukacjawlaczajaca@men.gov.pl

Na ustalenie procesu edukacyjnego dziecka szczególnie istotny wpływ mają rodzice. Dyrektor szkoły ma obowiązek skutecznego zawiadomienia ich o spotkaniu zespołu nauczycieli i specjalistów, który decyduje o sposobie realizacji procesu edukacyjnego ucznia z niepełnosprawnością. Uczestniczenie rodziców w takim zespole jest konieczne. To rodzice najlepiej znają swoje dziecko i wiedzą, jakie są jego potrzeby. Dzięki tym rozwiązaniom każdy uczeń będzie miał zapewnione wszechstronne wsparcie w szkole.

Za sprawną organizację procesu dydaktycznego odpowiada dyrektor szkoły. Jeżeli rodzice mają zastrzeżenia bądź wątpliwości odnośnie rozwiązań zaproponowanych przez dyrektora szkoły lub placówki oświatowej, mogą oni bezpośrednio kontaktować się z kuratorem oświaty.

Zatrudnianie nauczycieli od 1 września 2018 r. w szkołach niesamorządowych

Od 1 września 2018 r. z przepisów będzie zatem wprost wynikał obowiązek zatrudniania nauczycieli w ww. jednostkach na podstawie umowy o pracę. Przepis ten będzie miał zastosowanie w przypadku zatrudniania wszystkich nauczycieli, niezależnie od zajmowanego stanowiska czy wymiaru zatrudnienia, a więc także do zatrudniania nauczycieli pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych, czy też nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze zajęć.

Uregulowanie sposobu zatrudniania nauczycieli w ww. przedszkolach, szkołach i placówkach dokonane zostało w celu zapewnienia odpowiedniej jakości procesu nauczania w tych jednostkach, bezpieczeństwa uczniów i wychowanków, a także w trosce o zapewnienie nauczycielom tych jednostek możliwości korzystania z uprawnień pracowniczych. Do prowadzenia zajęć nierzadko nawiązywane są z nauczycielami umowy cywilnoprawne, których istota z jednej strony nie jest dostosowana do charakteru pracy nauczyciela, z drugiej zaś ogranicza możliwość korzystania przez nauczycieli z uprawnień pracowniczych. O zapewnienie możliwości korzystania z takich uprawnień nauczyciele niesamorządowych przedszkoli i szkół wielokrotnie postulowali do Ministra Edukacji Narodowej. Charakter pracy nauczyciela przesądza bowiem, że zatrudnienie nauczycieli nosi cechy stosunku pracy i powinno być dokonywane na podstawie umowy o pracę.

Powyższa zmiana została dokonana w celu zapewnienia właściwej realizacji obowiązujących przepisów ustawy – Prawo oświatowe, które określają wymagania, jakie musi spełniać niepubliczne przedszkole oraz szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej. Zarówno niepubliczne przedszkole jak i szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej obowiązane są do zatrudniania nauczycieli posiadających wymagane kwalifikacje. Odstąpienie od tego wymogu dopuszczalne jest jedynie w uzasadnionych przypadkach, za zgodą kuratora oświaty a w przypadku zatrudnienia do zajęć z zakresu kształcenia zawodowego – za zgodą organu prowadzącego.

W świetle obowiązujących już przepisów, właściwa organizacja pracy przedszkola czy szkoły wiąże się co do zasady z koniecznością zatrudniania przez ww. przedszkola i szkoły nauczycieli posiadających wymagane kwalifikacje, a nie zakupem usług edukacyjnych od zewnętrznych podmiotów. Rozwiązanie takie nie gwarantuje bowiem dyrektorowi szkoły możliwości odpowiedniego nadzorowania osób świadczących takie usługi, jak również nie zapewnia bezpieczeństwa dzieciom pozostającym pod opieką osób realizujących daną usługę. Przewidziane dla nauczycieli w Karcie Nauczyciela wymogi dotyczące niekaralności nie znajdują zastosowania w przypadku zawarcia z nauczycielem umowy cywilnoprawnej czy też zakupu usługi edukacyjnej od zewnętrznej firmy.

Jednocześnie należy podkreślić, że przepis art. 10a Karty Nauczyciela ma zastosowanie wyłącznie do zatrudniania nauczycieli. Nie dotyczy on natomiast innych stanowisk pracy. Przepis ten nie znajdzie zatem zastosowania:

• do zatrudniania osób niebędących nauczycielami, posiadających przygotowanie uznane przez dyrektora przedszkola lub szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć (art. 15 ust. 1, 2 i 6 ustawy – Prawo oświatowe),
• w przypadkach, w których obowiązujące przepisy nie wymagają zatrudnienia nauczyciela posiadającego wymagane kwalifikacje, dotyczy to np. stanowiska fizjoterapeuty czy też pomocy nauczyciela w przedszkolu, na których to stanowiskach nie są wymagane kwalifikacje pedagogiczne.

Kwestia zatrudniania nauczycieli w niesamorządowych przedszkolach, szkołach i placówkach jest przedmiotem szczególnego zainteresowania Ministerstwa Edukacji Narodowej. Ministerstwo będzie monitorowało i analizowało funkcjonowanie w praktyce przepisu art. 10a Karty Nauczyciela, ze zwróceniem szczególnej uwagi na pojawiające się ewentualne problemy. Wyniki tych analiz posłużą do rozważenia ewentualnej nowelizacji tego przepisu.

Dodatkowych informacji udziela Departament Współpracy z Samorządem Terytorialnym, tel. 22 34-74-458.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl