Audyt wewnętrzny w gminie

Odpowiedź prawnika: Audyt wewnętrzny w gminie

W art. 49 ust. 1 ustawy o finansach publicznych wymienione zostały te podmioty w których prowadzenie audytu wewnętrznego jest obowiązkowe. Są to m.in. urzędy wojewódzkie, regionalne izby obrachunkowe. Wśród tych podmiotów nie zostały wymienione urzędy gminne czy powiatowe. Nie oznacza to jednak, że w urzędach tych prowadzenie audytu wewnętrznego bedzie wyłączone. Ustęp 2 tegoż samego artykułu stanowi, iż audyt wewnętrzny prowadzi się także w innych, niż wymienione w ust. 1, jednostkach sektora finansów publicznych, w tym w jednostkach podsektora samorządowego, jeżeli jednostki te gromadzą znaczne środki publiczne lub dokonują znacznych wydatków publicznych.

Wydane na podstawie art. 49 ust. 4 rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 czerwca 2006 r. w sprawie kwot, których przekroczenie powoduje obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi, iż

• łączna kwota środków publicznych gromadzonych w ciągu roku kalendarzowego, której przekroczenie powoduje obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostkach określonych w art. 49 ust. 2 wynosi 40 000 tys. zł (§ 2 rozporządzenia),

• łączna kwota wydatków i rozchodów środków publicznych, dokonywanych w ciągu roku kalendarzowego, której przekroczenie powoduje obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostkach, o których mowa w art. 49 ust. 2, wynosi 40 000 tys. zł (§ 3 rozporządzenia).

Jednostki te są zobowiązane do rozpoczęcia prowadzenia audytu wewnętrznego przed upływem trzeciego kwartału roku następującego po roku, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty, o której mowa w § 2 lub 3.

Jeśli jedno z wymienionych powyżej kryteriów kwotowych zostanie spełnione wówczas jednostka samorządu terytorialnego (w tym wypadku gmina) będzie również objęta obowiązkiem prowadzenia audytu wewnętrznego.

Zadania związane z kontrolą finansową i audytem wewnętrznym wykonuje kierownik jednostki (w tym wypadku wójt, burmistrz lub prezydent miasta). Audyt wewnętrzny w jednostce sektora finansów publicznych prowadzi audytor wewnętrzny zatrudniony w tej jednostce lub zatrudniony w jednostce nadrzędnej lub nadzorującej (art. 51 ust. 1 oraz ust. 12 ustawy).

Ustawa nie reguluje obowiązku zatrudnienia audytora na pełen etat. Wydaje się, że wymiar zatrudnienia powinien być przede wszystkim podyktowany potrzebami konkretnej jednostki. Skoro dopuszczalne jest zatrudnienie więcej niż jednego audytora ze względu na konieczność prawidłowego wykonywania audytu, tym bardziej może być uzasadnione zatrudnienie jednego audytora w niepełnym wymiarze czasu jeśli jest to podyktowane potrzebami konkretnej jednostki.

Kierownik jednostki sektora finansów publicznych może utworzyć komórkę audytu wewnętrznego, w której są zatrudnieni audytorzy i inne osoby. Działalność tej komórki koordynuje audytor wewnętrzny wyznaczony przez kierownika jednostki (art. 52 ustawy). Utworzenie takiej komórki nie jest obowiązkowe. Może jednak wiązać się z potrzebą zapewnienia audytorowi odrębności wykonywania jego zadań. W szczególności chodzi o zapewnienie odpowiedniego lokalu i jego wyposażenia oraz obsługi administracyjnej. Ze względu na rozmiary działalności objętej audytem wewnętrznym jednostka może zatrudniać więcej niż jednego audytora wewnętrznego.

Zgodnie z art. 58. ustawy audytorem wewnętrznym może być osoba, która:

1. ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, chyba że przepisy odrębne uzależniają zatrudnienie w jednostce sektora finansów publicznych od posiadania obywatelstwa polskiego;

2. ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych;

3. nie była karana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;

4. posiada wyższe wykształcenie;

5. posiada następujące kwalifikacje zawodowe do przeprowadzania audytu wewnętrznego:

• certyfikaty: Certified Internal Auditor (CIA), Certified Government Auditing Professional (CGAP), Certified Information Systems Auditor (CISA), Association of Chartered Certified Accountants (ACCA), Certified Fraud Examiner (CFE), Certification in Control SelfAssessment (CCSA), Certified Financial Services Auditor (CFSA) lub Chartered Financial Analyst (CFA), lub

• ukończyła aplikację kontrolerską i złożyła egzamin kontrolerski z wynikiem pozytywnym przed komisją egzaminacyjną powołaną przez Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, lub

• złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin kwalifikacyjny na stanowisko inspektora kontroli skarbowej, lub

• uprawnienia biegłego rewidenta.

Jeśli nie spełnia Pani wymienionych powyżej warunków oczywistym jest, że nie może być Pani zatrudniona na stanowisku audytora wewnętrznego. Warto zbadać czy oferta pracy dotyczy stanowiska audytora wewnętrznego czy stanowiska w komórce audytu. Z zacytowanego powyżej art. 52 wynika, że w takiej komórce mogą być zatrudnione osoby zarówno będące audytorami jak i inni pracownicy. Wynika z tego, że osoba nieposiadająca uprawnień do objęcia stanowiska audytora może być zatrudniona w samej komórce prowadzącej audyt.

Jeśli na stanowisku audytora wewnętrznego zatrudniona została osoba nie posiadająca uprawnień do ich wykonywania to takie zatrudnienie będzie dokonane z naruszeniem prawa. W razie wykrycia takiego stanu organ nadzorujący może zobowiązać pracodawcę do usunięcia stanu niezgodności z prawem. Należy również zaznaczyć, że pracodawca będzie odpowiadał za szkody wyrządzone przez takiego pracownika.

Pracownik powinien liczyć się z możliwością rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem lub złożeniem oświadczenia o zmianie warunków pracy i płacy (tzw wypowiedzenie zmieniające). Przy czym rozwiązanie stosunku pracy z audytorem wewnętrznym, zatrudnionym w jednostkach, o których mowa w art. 49 ust. 1 pkt 2-20 i ust. 2 lub zmiana warunków pracy nie może nastąpić odpowiednio bez zgody lub opinii Ministra Finansów. Ustawa o pracownikach samorządowych nie daje jednak podstaw do rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia.