Charakter prawny spółki cywilnej

Odpowiedź prawnika: Charakter prawny spółki cywilnej

W kwestii zmian podmiotowych w umowie spółki cywilnej należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na fakt, iż spółka cywilna nie posiada odrębnej podmiotowości prawnej. Jest to wyłącznie stosunek zobowiązaniowy a pomiotami zawieranych umów pozostają wspólnicy spółki cywilnej a nie sama spółka. Kwestię tę wyjaśnia stanowczo Andrzej Kidyba: Jednocześnie podkreślić należy, że spółka nie jest podmiotem prawa cywilnego. W szczególności nie jest ona osobą prawną ani jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, ale wyposażoną w zdolność prawną. O uznaniu za osobę prawną, jak również za jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, ale posiadającą zdolność prawną (art. 331 k.c.) decyduje bowiem kryterium normatywne w postaci przyznania przez przepis prawa: w pierwszym przypadku -osobowości prawnej, a w drugim -zdolności prawnej. Tymczasem żaden przepis prawa nie przyznaje spółce ani atrybutu osobowości prawnej, ani zdolności prawnej. Ponieważ nie jest ona podmiotem prawa, nie przysługuje jej w związku z tym również zdolność do czynności prawnych, zdolność sądowa ani procesowa (por. A. Herbet, Spółka cywilna. Konstrukcja prawna, Warszawa 2008, s. 127, który uważa, że w aspekcie funkcjonalnym spółka cywilna, jako jednostka organizacyjna dysponująca wyodrębnionym majątkiem opartym na konstrukcji wspólności łącznej, w wielu punktach zbliża się do jednostek organizacyjnych, którym przyznano zdolność prawną; w innym miejscu autor wyraża pogląd, iż nie jest wykluczone stosowanie do spółki cywilnej w drodze ostrożnej analogii niektórych przepisów normujących funkcjonowanie osób prawnych lub nieosobowych podmiotów prawa, tamże, s. 492). Konsekwencje braku podmiotowości prawnej spółki cywilnej wyrażają się między innymi w tym, że:
1) stroną zawieranych umów są wszyscy wspólnicy, a nie spółka;
2) podmiotami praw i obowiązków są wszyscy wspólnicy, a nie spółka;
3) stroną postępowania sądowego czy administracyjnego są wszyscy wspólnicy, a nie spółka;
4) majątek spółki jest majątkiem wspólnym wspólników;
5) odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy, a nie spółka.