Definicja podzielnego i niepodzielnego świadczenia
Pytanie:
"Czy można na konkretnym przykładzie jasno określić jaka jest różnica miedzy świadczeniem podzielnym a niepodzielnym w przypadku umowy o roboty budowlane? Sąd Najwyższy w sprawie IV CKN 821/00 orzekł, że świadczenie rzeczy oznaczonej co do tożsamości jest zawsze niepodzielne. Bez względu na to, czy chodzi o umowę o roboty budowlane czy umowę o dzieło, wykonywanie oczyszczalni nie może być uznane za świadczenie podzielne. Następnie z tego co się orientuję sprawa trafiła z powrotem do Sądu Apelacyjnego i znowu od wyroku SA wniesiona została kasacja. Tym razem Sąd Najwyższy w sprawie IV CK 172/03 orzekł, że świadczenie wykonawcy wynikające z umowy o roboty budowlane jest podzielne. Była to dalej sprawa dotycząca tej samej umowy wykonania oczyszczalni ścieków zawartej 18.11.1994 r. Domyślam się, że pytanie jest skomplikowane, ale jeśli Sąd Najwyższy nie może ustalić jednolitej wykładni prawa, to jak może sobie z tym poradzić obywatel?"
Odpowiedź prawnika: Definicja podzielnego i niepodzielnego świadczenia
Definicja kodeksowa (wysoce niejasna) tego rodzaju świadczenia zawarta jest w art. 379 kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości. Jeżeli przedmiot świadczenia może być podzielony bez istotnej zmiany jego właściwości (np. żywe zwierzęta lub maszyny nie mogą być tak podzielone) i gdy w razie spełnienia świadczenia częściami wartość łączna wszystkich części nie będzie dla wierzyciela niższa od wartości tego świadczenia spełnionego w całości jednorazowo, wówczas świadczenie jest podzielne. Nieznaczna zmiana właściwości przedmiotu świadczenia na skutek jego podziału, nie powodująca zmiany charakteru tego przedmiotu, jego przeznaczenia i sposobu korzystania z niego, pozwala na uznanie świadczenia za podzielne. Również tylko niewielka zmiana wartości świadczenia na skutek jego spełnienia częściami nie powoduje, że należy uznać je za niepodzielne.
Pierwsze z wymienionych kryteriów uznania świadczenia za podzielne ma charakter obiektywny, drugie może natomiast niekiedy zależeć od oceny stron, np. świadczenie wydania zbioru książek może być potraktowane jako świadczenie podzielne, ale może być - ze względu na charakter księgozbioru, np. książki dotyczące tej samej tematyki, jednego autora itp. - uznane za świadczenie niepodzielne. Świadczenie pieniężne jest zawsze podzielne. Świadczenie, którego przedmiotem są rzeczy oznaczone co do gatunku, jest z reguły podzielne. Natomiast świadczenie, którego przedmiotem są rzeczy oznaczone co do tożsamości (ruchomości i nieruchomości), jest na ogół niepodzielne. Niepodzielność świadczenia może wynikać niekiedy nie z niepodzielności jego przedmiotu (np. para rękawiczek da się rozdzielić), lecz z natury stosunku prawnego i jego celu – na co komu jedna rękawiczka.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?