Definicja podzielnego i niepodzielnego świadczenia

Odpowiedź prawnika: Definicja podzielnego i niepodzielnego świadczenia

Definicja kodeksowa (wysoce niejasna) tego rodzaju świadczenia zawarta jest w art. 379 kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości. Jeżeli przedmiot świadczenia może być podzielony bez istotnej zmiany jego właściwości (np. żywe zwierzęta lub maszyny nie mogą być tak podzielone) i gdy w razie spełnienia świadczenia częściami wartość łączna wszystkich części nie będzie dla wierzyciela niższa od wartości tego świadczenia spełnionego w całości jednorazowo, wówczas świadczenie jest podzielne. Nieznaczna zmiana właściwości przedmiotu świadczenia na skutek jego podziału, nie powodująca zmiany charakteru tego przedmiotu, jego przeznaczenia i sposobu korzystania z niego, pozwala na uznanie świadczenia za podzielne. Również tylko niewielka zmiana wartości świadczenia na skutek jego spełnienia częściami nie powoduje, że należy uznać je za niepodzielne.

Pierwsze z wymienionych kryteriów uznania świadczenia za podzielne ma charakter obiektywny, drugie może natomiast niekiedy zależeć od oceny stron, np. świadczenie wydania zbioru książek może być potraktowane jako świadczenie podzielne, ale może być - ze względu na charakter księgozbioru, np. książki dotyczące tej samej tematyki, jednego autora itp. - uznane za świadczenie niepodzielne. Świadczenie pieniężne jest zawsze podzielne. Świadczenie, którego przedmiotem są rzeczy oznaczone co do gatunku, jest z reguły podzielne. Natomiast świadczenie, którego przedmiotem są rzeczy oznaczone co do tożsamości (ruchomości i nieruchomości), jest na ogół niepodzielne. Niepodzielność świadczenia może wynikać niekiedy nie z niepodzielności jego przedmiotu (np. para rękawiczek da się rozdzielić), lecz z natury stosunku prawnego i jego celu – na co komu jedna rękawiczka.