Dobrowolne poddanie się karze

Odpowiedź prawnika: Dobrowolne poddanie się karze

Akt oskarżenia winien być wniesiony do Sądu przez prokuratora w terminie 14 dni od daty zamknięcia śledztwa albo od daty otrzymania aktu oskarżenia sporządzonego przez Policję w dochodzeniu. W sytuacji, gdy postępowania przygotowawcze toczyło się w formie dochodzenia prokurator zatwierdza akt oskarżenia sporządzony przez Policję i wnosi go do sądu.

Natomiast nie ma żadnego ograniczenia dotyczącego terminu sporządzenia i wniesienia aktu oskarżenia od daty czynu. W sytuacji jednak, gdy od daty przestępstwa minął wskazany w kodeksie karnym okres czasu, oskarżony może podnieść w toku procesu zarzut przedawnienia karności przestępstwa. W przypadku oszustwa, przedawnienie karalności tego przestępstwa następuje po upływie 15 lat, natomiast fałszowania dokumentu (tzw. fałszu materialnego) - 10 lat od dat czynu zabronionego.

Przepisy postępowania karnego dwukrotnie przewidują możliwość zawarcia swoistej "ugody" przez organy procesowe z podejrzanym/oskarżonym.

Pierwszy z nich - art. 335 kpk stanowi, iż w sytuacji gdy mam do czynienia z występkiem zagrożonym karą nieprzekarczającą 10 lat pozbawienia wolności, prokurator po uzgodnieniu kary lub środków karnych z oskarżonym, treść tej "ugody" umieszcza w akcie oskarżenia wraz z wnioskiem o wydanie - bez przeprowadzenia rozprawy - wyroku skazującego i orzeczenie tych uzgodnionych kar lub środków karnych.

Ale sytuacja może mieć miejsc tylko wówczas, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, a postawa podejrzanego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte. Co oznacza, iż podejrzany nie popełni w przyszłości żadnego przestępstwa, a wymierzona kara lub środki karne spełnią również swoje zadania w zakresie prewencji ogólnej. Warto zauważyć, iż warunkiem koniecznym nie jest tutaj fakt przyznania się podejrzanego do popełnienia czynu.

Ustawa nie wskazuje, iż podejrzany winien się zdecydować na przyjęcie propozycji prokuratora do czasu zakończenia pierwszego przesłuchania w sprawie. Ale winno to nastąpić do czasu sporządzenia aktu oskarżenia przez prokuratora i wniesienia go do sądu.

W sytuacji, gdy podejrzany nie zdecydował się na przyjęcie propozycji prokuratora, może jeszcze skorzystać z instytucji przewidzianej w art. 387 kpk. Oskarżony (status podejrzanego zmienia się z chwilą wniesienia do sądu aktu oskarżenia) może złożyć powyższy wniosek pisemnie już po wpłynięciu aktu oskarżenia do sądu, jednak nie później niż przed zakończeniem pierwszego, a więc nie kolejnego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej - ustnie do protokołu lub jako pisemne oświadczenie. Nie ma również przeszkód, aby wniosek taki oskarżony złożył jeszcze w toku postępowania przygotowawczego. Wówczas powinien mieć on formę pisemną i jeżeli nie spowodował lub nie mógł spowodować wystąpienia przez prokuratora z wnioskiem o skazanie, o którym mowa w art. 335 k.p.k., powinien być dołączony do aktu oskarżenia.

Oskarżony sam wówczas proponuje rodzaj i wymiar kary lub środki karne, którym chciałby się poddać. Sąd może, ale nie musi uwzględnić wniosek oskarżonego o wydanie wyroku skazującego. Przy podejmowaniu decyzji sąd weźmie pod uwagę przede wszystkim to, czy okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości i czy cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości. Ponadto należy pamiętać, iż uwzględnienie takiego wniosku jest możliwe jedynie wówczas, gdy nie sprzeciwią się temu prokurator, a także pokrzywdzony należycie powiadomiony o terminie rozprawy oraz pouczony o możliwości zgłoszenia przez oskarżonego tego wniosku.

Sąd może uzależnić uwzględnienie wniosku oskarżonego od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany (art. 387par.3 kpk).