Hipoteka zwykła a hipoteka kaucyjna

Celem hipoteki jest zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności poprzez obciążenie nieruchomości prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Hipoteki nie można ustanowić więc bez wierzytelności. Powyższa definicja, to definicja hipoteki zwykłej. Zabezpieczenie musi dotyczyć wierzytelności oznaczonej, tzn. konkretnej i wynikającej z określonego stosunku prawnego, a nie jakiejkolwiek, np. mogącej powstać dopiero w przyszłości albo o nie oznaczonej wysokości, do zabezpieczenia takiej wierzytelności służyła hipoteka kaucyjna. Tak więc hipoteka kaucyjna zabezpieczała wierzytelności o wysokości nieustalonej, mogły one wtedy być zabezpieczone hipoteką do oznaczonej sumy najwyższej. Hipoteka kaucyjna została wykreślona z ustawy o księgach wieczystych i hipotece w 2009 roku i aktualnie nie można już jej ustanawiać.