Instytucja nadużycia prawa - art. 5 KC
Pytanie:
"Na czym polega instytucja nadużycia prawa uregulowana w art. 5 Kodeksu cywilnego? Czy można ją wykorzystać do uwolnienia się od kosztów związanych ze służebnością mieszkania ustanowioną dla członka najbliższej rodziny, który swoim działaniem nadmiernie korzysta z wody, prądu czy gazu i w ten sposób obciąża nasz domowy budżet?"
Odpowiedź prawnika: Instytucja nadużycia prawa - art. 5 KC
Kwestia nadużycia prawa została uregulowana w art. 5 kc: Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Tak więc, jeżeli rachunki za media, do zapłacenia przekraczają kwotę, która jest uzasadniona rozsądnym korzystaniem ze służebności mieszkania to można, w zakresie przekraczającym rozsądne zużycie, domagać się od członka rodziny zwrotu tej kwoty. Tym niemniej jest się zobowiązanym, jako strona umowy o dostarczanie wody czy energii elektrycznej, do pokrycia rachunków w wysokości ustalonej zgodnie z umową. W tej sytuacji będzie jedynie przysługiwało roszczenie regresowe.
Na poparcie powyższej tezy zamieszczamy poniżej krótkie streszczenie sentencji jednego z wyroków Sądu Najwyższego odnoszącego się podobnych spraw a traktującego o nadużyciu prawa.
Streszczenie stanowi część komentarza Stanisława Dmowskiego do art. 5 kc (LexPolonica, Komentarz do art. 5 Kodeksu cywilnego): Rozważając zakres obowiązków właściciela (zarządcy) nieruchomości z punktu widzenia zasad współżycia społecznego, Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 27 listopada 1972 r., II CR 478/72, Lexpolonica nr 310776 (OSNCP 7-8/73, poz. 140), uznał, że wymaganie od właściciela, aby wyłącznie własnym kosztem i staraniem utrzymywał w czystości i porządku drogę międzynarodową (do połowy jej szerokości) może być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego w sytuacji, gdy wydatki na ten cel przekraczałyby rozsądne obciążenie.
W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził iż: Norma zamieszczona w art. 5 kc ma charakter wyjątkowy, zaś przy ocenie, czy wykonywanie prawa nie narusza zasad współżycia społecznego należy brać pod uwagę całokształt okoliczności konkretnego przypadku, a nie tylko jedną z nich, choćby jej znaczenie było doniosłe (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 15 kwietnia 2004 roku, sygn. IV CK 284/2003).
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?