Nowelizacja ustawy o ochronie praw lokatorów

Odpowiedź prawnika: Nowelizacja ustawy o ochronie praw lokatorów

We wniosku o zbadanie zgodności niektórych przepisów ustawy o ochronie lokatorów Rzecznik Praw Obywatelskich podnosił kwestię, o której mowa w pytaniu. Rzecznik zakwestionował dopuszczalność każdej - nawet nieuzasadnionej - podwyżki, jeżeli nie będzie ona prowadzić do przekroczenia w skali roku 3% wartości odtworzeniowej lokalu i stwierdził, że w praktyce oznaczało to dopuszczenie nieuczciwych praktyk rynkowych pod warunkiem nieprzekroczenia pewnej granicy. Trybunał Konstytucyjny nie zgodził się jednak ze stanowiskiem Rzecznika. Jak czytamy w uzasadnieniu wyroku: Celem wprowadzenia 3-procentowego pułapu czynszu jest z jednej strony jego choćby symboliczne "urealnienie" (zbliżenie do poziomu dającego właścicielowi minimalne "pole manewru", dalekiego jednak od poziomu czynszów pobieranych przez właścicieli na "wolnym rynku" i akceptowanych przez wielu najemców), z drugiej zaś swoista ochrona grupy lokatorów o niskich dochodach, którzy zajmują często lokale substandardowe. Logiczne jest założenie, że lokator, którego czynsz podwyższany jest powyżej wymienionego pułapu, korzysta z rozbudowanej (inna sprawa, czy skutecznej, o czym niżej) ochrony, pozwalającej na uniknięcie dyktowania wysokości czynszów w dowolnej wysokości, bez konkretnego i sprawdzalnego uzasadnienia. Temu logicznemu założeniu musi odpowiadać założenie przeciwne, iż lokatorzy, wobec których dokonano podwyżki nieprowadzącej do przekroczenia pułapu 3-procentowego, korzystają z ochrony słabszej, co nie znaczy, że są jej pozbawieni. Trybunał uznał przepis art. 8a ust. 4 ustawy za zgodny z Konstytucją. Oznacza to, że nadal podwyżka czynszu nieprowadząca do przekroczenia pułapu 3-procentowego nie wymaga uzasadnienia, nie może go także żądać lokator. Nie obowiązują także wymogi z art. 4e ustawy.