Odpis na ZFŚS - uciążliwe warunki pracy

Odpowiedź prawnika: Odpis na ZFŚS - uciążliwe warunki pracy

Zgodnie z regulacjami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych odpis podstawowy na jednego pracownika wynosi 37,5% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Ustawodawca przewidział inną wysokość odpisu w stosunku do niektórych kategorii pracowników, ustanawiając zwiększone i zmniejszone odpisy. Ustawodawca ustanowił dwa tytuły zwiększenia wysokości odpisu podstawowego, przy czym jeden tytuł nakłada na pracodawcę obowiązek zwiększenia odpisu, a drugi tytuł tylko uprawnia pracodawcę do zwiększenia odpisu. Pracodawca ma obowiązek zwiększenia wysokości odpisu na każdego pracownika zatrudnionego w szczególnie uciążliwych warunkach pracy (art. 5 ust. 3 ustawy).

Odpis podstawowy na każdego pracownika zatrudnionego w szczególnie uciążliwych warunkach pracy wynosi 50% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Ustawodawca nie określił, jaka praca jest pracą w szczególnie uciążliwych warunkach, pozostawiając to do określenia ministrowi właściwemu do spraw pracy w drodze rozporządzenia. Na podstawie § 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych za pracowników zatrudnionych w szczególnie uciążliwych warunkach pracy uważa się pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy określonych na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Należy z powyższego wywnioskować, iż tylko wtedy należy ów odpis zwiększyć, jeżeli pracownicy wykonywali prace w takim charakterze jak opisany w powyższym rozporządzeniu.

Zgodnie natomiast z artykułem 6 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych odpisy i zwiększenia oraz kwoty wypłaconych świadczeń urlopowych obciążają koszty działalności pracodawcy. Równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń na dany rok kalendarzowy pracodawca przekazuje na rachunek bankowy Funduszu w terminie do dnia 30 września tego roku, z tym że w terminie do dnia 31 maja tego roku przekazuje kwotę stanowiącą co najmniej 75% równowartości odpisów.

Powyższy przepis rozstrzyga, do kiedy należy wpłacić kwotę należnego odpisu (także z tytułu zatrudniania osób pracujących w warunkach uciążliwych). Proszę jednak pamiętać, iż podstawę naliczenia takiego odpisu (zwiększonego) należy opierać na ustaleniu liczby zatrudnionych w warunkach uciążliwych. Innymi słowy sam fakt wystąpienie warunków uciążliwych w marcu nie jest równoznaczny z koniecznością zwiększenia odpisu na ZFŚS. Zgodnie bowiem z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych podstawę naliczania odpisu stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba osób zatrudnionych w zakładzie pracy, skorygowana w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby osób zatrudnionych w zakładzie, obejmująca:
1) pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony i określony na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy),
2) pracowników przebywających na urlopach wychowawczych.