Odpowiedzialność za oderwanie się części nagrobka
Pytanie:
"Na cmentarzu parafialnym miał miejsce wypadek: kobieta przechodzą koło nagrobka została przyciśnięta płytą nagrobkową. Poszkodowana nie była \"właścicielką\" grobowca. Po oględzinach miejsca zdarzenia okazało się, że grobowiec był w fatalnym stanie technicznym, zbudowany w sposób ewidentnie sprzeczny z zasadami, dodatkowo zniszczony przez upływ czasu. Kobieta doznała złamania kości podudzia, wymagała leczenia operacyjnego, a następnie długotrwałej rehabilitacji. Niezwłocznie po wypadku został powiadomiony proboszcz parafii administrującej cmentarzem. Twierdził on, że za stan techniczny nagrobków odpowiadają ich właściciele. Jednocześnie potwierdził, że cmentarz jest ubezpieczony - polisa OC. W jaki sposób i od kogo należy ubiegać się odszkodowania za następstwa zaistniałego wypadku?"
Odpowiedź prawnika: Odpowiedzialność za oderwanie się części nagrobka
Podstawą do żądania odszkodowania w opisanym przypadku będzie przepis art. 434 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez zawalenie się budowli lub oderwanie się jej części odpowiedzialny jest samoistny posiadacz budowli, chyba że zawalenie się budowli lub oderwanie się jej części nie wynikło ani z baraku trzymania budowli w należytym stanie, ani z wady w budowie. Pojęcie "budowli" jest tu rozumiane bardzo szeroko (nie należy tu bynajmniej stosować regulacji prawa budowlanego). Chodzi o związane z gruntem dzieło rąk ludzkich. Budowlą w rozumieniu tego przepisu jest także nagrobek.
Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Poszkodowany nie musi zatem wykazywać winy samoistnego posiadacza. Ten jednak może się uwolnić od odpowiedzialności, jeśli wykaże, że zawalenie się budowli lub oderwanie się jej części nie wynikło ani z baraku trzymania budowli w należytym stanie, ani z wady w budowie.
Problematyczne jest ustalenie samoistnego posiadacza. Przedmiotem posiadania może być prawo do grobu (zob. orz. SN z 7 grudnia 1970 r., sygn. akt III CZP 75/70, uchwała z 19 czerwca 1987 r., sygn. akt III CZP 30/87). Natomiast sam grób, rozumiany jako miejsce przeznaczone do pochowania zmarłego, nie może być przedmiotem posiadania. Jest bowiem częścią składową nieruchomości gruntowej i nie może być przedmiotem odrębnych praw rzeczowych, w tym także posiadania. Wynikałoby z tego, iż samoistnym posiadaczem nagrobka jest właściciel gruntu.
Niemniej jednak odpowiedzialność z art. 434 kc nie wyklucza odpowiedzialności na zasadach ogólnych (art. 415 i nast. kc), tj. odpowiedzialności innej osoby za szkodę wyrządzoną przez oderwanie się części budowli, jeżeli pomiędzy zawinionym zaniedbaniem tej osoby a oderwaniem się części budowli zachodzi związek przyczynowy. Tu jednak winę sprawcy i związek przyczynowy trzeba udowodnić. Mogłoby to być podstawą roszczeń do osób zobowiązanych do utrzymywania nagrobków w należytym stanie.
Osoba odpowiedzialna może oczywiście zapłacić odszkodowanie dobrowolnie. Jeśli tego nie uczyni, wtedy pozostanie droga sądowa. Pozew należy wnieść do sądu rejonowego (zakładamy, że szkoda nie przekracza 75 000 zł), do wydziału cywilnego.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?