Państwowa osoba prawna a ZUZP

Odpowiedź prawnika:

Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną. Artykuł 1 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych używa pojęcia przedsiębiorstwo w znaczeniu podmiotowym. W znaczeniu podmiotowym przedsiębiorstwo występuje jako podmiot stosunków prawnych, czyli podmiot praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego. Przedsiębiorstwo państwowe posiada osobowość prawną na mocy art. 1 ustawy o p.p. po spełnieniu przesłanek określonych w tej ustawie. Przyznanie osobowości prawnej przez normę prawną oznacza, że przedsiębiorstwo państwowe może być podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego. Regulacja art. 1 ustawy o p.p. stanowi lex specialis w stosunku do kodeksu cywilnego. W art. 33 przyjmuje się, że osobami prawnymi są Skarb Państwa i inne jednostki organizacyjne (w tym państwowe), którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Przedsiębiorstwo państwowe należy do osób prawnych typu zakładowego. Natomiast państwowa osoba prawna jest wprawdzie podmiotem, który ma osobowość prawną, to jednak nie koniecznie musi być przedsiębiorstwem państwowym. Może być bowiem osobą prawną niebędącą przedsiębiorstwem.

Zgodnie z kodeksem pracy układ zawiera się dla wszystkich pracowników zatrudnionych przez pracodawców (jest nim przedsiębiorstwo państwowe) objętych jego postanowieniami, chyba że strony w układzie postanowią inaczej. Układu nie zawiera się dla:

• członków korpusu służby cywilnej, 

• pracowników urzędów państwowych zatrudnionych na podstawie mianowania i powołania, 

• sędziów i prokuratorów,

• pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru, mianowania i powołania w: 

1. urzędach marszałkowskich, 

2. starostwach powiatowych, 

3. urzędach gminy, 

4. biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego, 

5. biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego.

Jak widać nie ma przeszkód, by pracownicy przedsiębiorstw państwowych czy państwowych osób prawnych, które nie zatrudniają powyższych pracowników mieli zawarty układ zbiorowy pracy.