Powierzenie opieki nad dzieckiem pozamałżeńskim

Odpowiedź prawnika: Powierzenie opieki nad dzieckiem pozamałżeńskim

Pisze Pani, iż nie pozostaje w związku małżeńskim z ojcem dziecka. Nie wspomina Pani jednocześnie ani o uznaniu dziecka przez ojca, ani o sądowym ustaleniu ojcostwa. Jeżeli żadne z tych nie miało miejsca, to ojcu nie przysługuje władza rodzicielska, z punktu widzenia prawa nie jest w ogóle ojcem (nie ma tu znaczenia sam fakt, iż dziecko rzeczywiście pochodzi od niego) i nie ma żadnych obowiązków ani uprawnień w stosunku do jego osoby. Oznacza to m.in., że Pani nie mogłaby od niego żądać alimentów w imieniu synka, ale też ojciec nie mógłby domagać się sądowego ustalenia kontaktów z nim lub też współdecydować o jego sprawach.

Jeżeli jednak doszło do uznania lub ustalenia ojcostwa przez sąd i ojcu władza rodzicielska przysługuje (przy sądowym ustaleniu ojcostwa nie zawsze tak jest), to może Pani zdecydować się albo na próbę ograniczenia lub nawet odebrania jej ojcu, albo na jej uregulowanie przez sąd.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje, że gdy władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, którzy nie pozostają ze sobą w związku małżeńskim, sąd opiekuńczy może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z nich, a władzę drugiego ograniczyć do konkretnych obowiązków i uprawnień (art. 107 KRO). Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 18 marca 1968 r., III CZP 70/66, OSNCP 1968, nr 5, poz. 77):

Treść obowiązków i uprawnień małżonka, któremu wykonywania władzy rodzicielskiej nie powierzono, może więc - przykładowo biorąc - obejmować decyzje co do kwestii związanych ze zmianą miejsca pobytu dzieci, z organizowaniem ich wypoczynku i wczasów, ich leczeniem, z wyborem szkoły, nauką pozaszkolną, zasadami wychowania, kierunkiem i zakresem wykształcenia, praktyką zawodową, wyborem zawodu itd. Zależnie od sytuacji może zachodzić potrzeba określenia czasu i miejsca widywania się takiego małżonka z dziećmi (podkr. nasze – redakcja). Można też zastrzec, że zgoda drugiego z rodziców konieczna jest - tak jak w wypadku opieki (art. 156 k.r.o.) - we wszystkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby małoletnich dzieci.

Powinna Pani zatem wnieść wniosek o uregulowanie władzy rodzicielskiej do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich.

Proszę pamiętać o wymogach pisma procesowego. We wniosku powinna Pani napisać, iż wnosi o powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej Pani i określić, do jakich obowiązków i uprawnień ma być ograniczona władza ojca dziecka (np. decyzje związane z organizowaniem ich wypoczynku i wczasów, leczeniem, z wyborem szkoły, nauką pozaszkolną, zasadami wychowania, kierunkiem i zakresem wykształcenia, praktyką zawodową, wyborem zawodu). Ponadto we wniosku można zawrzeć żądanie co do kontaktów ojca z dzieckiem, np. w każdą drugą i ostatnią sobotę miesiąca od godz. 9 do 17. W uzasadnieniu należy opisać okoliczności, które skłaniają Panią do żądania rozstrzygnięcia przez sąd, oraz wskazać dowody na ich poparcie (np. przesłuchanie stron albo świadków). Do wniosku będzie Pani musiała dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka z USC. Jeśli ojcostwo zostało ustalone wyrokiem, to należy też powołać się w uzasadnieniu na ów wyrok i podać sygnaturę sprawy.

Może Pani, jak już wspomniano, wnieść także wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej ojca. W odróżnieniu od powyżej opisanego wniosku, gdzie chodziło o wskazanie, co ojcu będzie wolno, w tym wniosku chodzi o to, by pewnych rzeczy ojcu zabronić. Przykładowy wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej znajduje się na naszej stronie.