Prawa autorskie autora pracy magisterskiej

Odpowiedź prawnika: Prawa autorskie autora pracy magisterskiej

Praca magisterska (i zawarte w niej badania) może podlegać ochronie wynikającej z prawa autorskiego jeśli będzie ona miała charakter indywidualny i zostanie ustalona w jakiejkolwiek postaci (czyli zostanie uznana za dzieło). Za dzieło można uznać każdy przejaw twórczości o wskazanej w poprzednim zdaniu charakterystyce, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia tego dzieła. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe). Jeśli autorem pracy magisterskiej jest magistrant to on jest jedynym podmiotem, któremu przysługują prawa autorskie z tytułu pracy magisterskiej. Oczywistym jest, że wkład opiekuna czy promotora w daną pracę magisterską może być dość pokaźny np. poprzez wskazanie stosownej literatury, pomoc w przeprowadzaniu doświadczeń, wnoszenie technicznych i merytorycznych uwag. Nie oznacza to jednak, że opiekun czy promotor stanie się z tytułu udzielonej pomocy podmiotem praw autorskich. Cała praca jest bowiem dziełem magistranta – on bowiem indywidualnie przeprowadza określone badania i studia w tym zakresie, systematyzuje zebrany materiał i organizuje go w określoną całość. Powstały w wyniku tej pracy utwór o charakterze indywidualnym jak najbardziej zasługuje na ochronę przewidzianą w przepisach prawa autorskiego. Warto jednak pamiętać, że magistranta obowiązują również przepisy dotyczące zakazu naruszania praw autorskich. Jeśli zatem magistrant wykorzystuje w pracy badania czy fragmenty utworu swojego promotora, wówczas jest on zobowiązany do wskazania autora i podania źródła. Warto pamiętać, że w myśl art. 193 ustawy o szkolnictwie wyższym dopuszczalne jest stwierdzenie w drodze decyzji nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego.

Opiekun może również korzystać z elementów pracy swojego magistranta na tych samych zasadach na jakich korzysta z każdego innego dzieła, a więc np. w ramach tzw. dozwolonego użytku. I tak na podstawie art. 29 ust. 1 prawa autorskiego, opiekun może przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Przytaczając odpowiedni fragment pracy magistranta, należy jednak wskazać imię i nazwisko twórcy a także źródło.

Jeśli opiekun wykorzysta fragment pracy magistranta w sposób sprzeczny z regułami określonymi w prawie autorskim (a więc np. nie wskaże, że dany passus pochodzi z czyjejś pracy i tym samym przypisze sobie jego autorstwo), może się liczyć z tym, że zostaną w tym względzie podjęte kroki prawne. Przede wszystkim, stosownie do art. 115 ust. 1 prawa autorskiego kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Oprócz oskarżenia o popełnienie przestępstwa, osoba naruszająca prawa autorskie może liczyć się z powództwem o ochronę autorskich praw osobistych lub majątkowych.