Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż działka mniejsza (należąca do żony) na czas obecny posiada dostęp do drogi publicznej w formie służebności drogi przez działkę sąsiada. W związku z tym, roszczenie o ustanowienie drogi koniecznej przez działkę większą (męża) w chwili obecnej będzie niezasadne. Jednocześnie sąsiad, na którego działce ustanowiona jest służebność nie jest uprawniony do żądania ustanowienia drogi koniecznej w inny sposób (niejako wymuszając takie roszczenie na właścicielu działki mniejszej). To właściciel nieruchomości władnącej będzie uprawniony do powyższego żądania, ale także jedynie w przypadku, gdyby działka władnąca nie będzie miała dostępu do tej drogi (na chwilę obecną dostęp do drogi publicznej istnieje poprzez przedmiotową służebność). Tak więc, jedynie w przypadku zniesienia służebności przejazdu przez działkę sąsiada, będzie możliwe dochodzenie ustanowienia drogi koniecznej przez działkę większą. Przy czym legitymowanym będzie wyłącznie właściciel nieruchomości władnącej (żona lub jej następca prawny).
W przypadku skutecznego zniesienia służebności drogi przechodzącej przez działkę Państwa sąsiada, rozważania przedstawione w pytaniu 48184, znajdą swoją aktualność również w stosunku do następcy prawnego właściciela działki mniejszej. Oznacza to, iż w przypadku zniesienia ww. służebności również nabywca działki żony będzie mógł żądać ustanowienia drogi koniecznej – co do zasady – jedynie przez działkę męża, gdyż potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem podziału dotyczącej tej działki. Stosunek właścicielski nie będzie robił tutaj różnicy. Przy czym podkreślamy, iż zasadność tego roszczenia zależeć będzie od faktycznego braku dostępu do drogi publicznej. W przypadku, gdy dostęp ten istnieje – tak jak w przedstawionej sprawie – roszczenie to będzie niezasadne.
Z powyższych rozważań wynika, że istotnym zagadnieniem w niniejszej sprawie jest istnienie służebności drogi prowadzącej przez działkę sąsiada. Wskazują Państwo, iż umowa ustanawiająca służebność drogi jest bezterminowa, zakładamy również, iż nie został ustanowiony żaden termin wypowiedzenia. W takim wypadku, gdyby nie zachodziło zrzeczenie (art. 246 k.c.), konfuzja (art. 247 k.c.), egzekucyjna sprzedaż nieruchomości służebnej (art. 1000 i 1001 k.p.c.), niewykonywanie (art. 293 k.c.), a także nie zachodziły przesłanki z przepisów art. 294 oraz 295 k.c. - skuteczne zniesienie służebności nie będzie możliwe. Art. 294 k.c. Właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej. Art. 295. Jeżeli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż przesłanki powyższe nie zostały w niniejszej sprawie spełnione, zatem roszczenia sąsiada o zniesienie służebności również wydają się być w naszej ocenie niezasadne.