Przymusowe odkupienie udziałów w spółce z o.o.

Odpowiedź prawnika: Przymusowe odkupienie udziałów w spółce z o.o.

W spółce z o.o. istnieje możliwość umorzenia udziału tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Tak więc umowa spółki musi zawierać zapis umożliwiający umorzenie udziału. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.  Umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym.

Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

Jeżeli umowa spółki nie zawiera odpowiednich postanowień, by dokonać umorzenia, należy dokonać zmiany tej umowy. Uchwały dotyczące zmiany umowy spółki (o ile umowa nie przewiduje surowszych warunków powzięcia takiej uchwał) zapadają większością dwóch trzecich głosów. Tak więc wspólnicy C D i E, nawet jeżeli spółka nie posiada zapisów zezwalających na umorzenie udziałów w opisywanym przypadku, mają większość (chyba, że umowa spółki inaczej stanowi) uprawniającą ich do zmiany umowy spółki, w której zostaną wprowadzone przesłanki i tryb umorzenia. W takiej sytuacji pozostałym wspólnikom, w zalezności od treści podjętej uchwały może przysługiwać prawo do zaskarżenia uchwały. Zgodnie z art. 249. ksh  uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały. Prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały wspólników przysługuje, między innymi  wspólnikowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu. 

Ponadto, z ważnych przyczyn dotyczących danego wspólnika sąd może orzec jego wyłączenie ze spółki na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli udziały wspólników żądających wyłączenia stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego.