Rozdzielność majątkowa a oświadczenie majątkowe

Odpowiedź prawnika: Rozdzielność majątkowa a oświadczenie majątkowe

Przedstawione przez Państwa zamierzenie zawiera w sobie sprzeczności. Z jednej strony piszą bowiem Państwo, że nie chcecie dokonywać podziału majątku, z drugiej strony podajecie, że przed notariuszem chcecie się umówić, że niektóre (lub nawet wszystkie) z przedmiotów objętych wspólnością majątkową przypadną konkretnemu małżonkowi. Z opisu przedstawionego w pytaniu wynika więc, że pomimo, iż Państwo wskazujecie, że nie chcecie dokonywać podziału, to jednak zamierzacie Państwo faktycznie dokonać podziału majątku.

W tym miejscu należy wyjaśnić kilka kwestii. Jak rozumiemy z przedstawionego opisu zamierzacie Państwo doprowadzić do ustania wspólności majątkowej małżeńskiej (rozdzielności majątkowej). W wyniku takiego działania, każde z Państwa będzie posiadało udział w każdym z przedmiotów należących do majątku wspólnego (można uzgodnić, że udziały takie będą nierówne). Oznaczać to będzie, że na mocy samej umowy intercyzy każde z państwa będzie miało udział (co do zasady w wysokości ½) w każdym przedmiocie – w samochodzie, nieruchomościach, biżuterii, oszczędnościach. Udziały te będą należeć do majątku osobistego każdego z małżonków i jeżeli w jakimkolwiek oświadczeniu zajdzie potrzeba wykazywania własnego majątku osobistego – należy je wykazać.  Ażeby wyjść z takiej sytuacji własnościowej, czyli by każdy z małżonków posiadał poszczególny przedmiot na własność, konieczne jest dokonanie podziału majątku. Podział majątku może być dokonany częściowo, i – jeżeli chodzi o przedmioty, do których przeniesienia nie jest potrzebna szczególna forma, nie musi nastąpić w drodze aktu notarialnego. Oczywiście, by dokonać podziału majątku obejmującego nieruchomość, konieczne będzie sporządzenie aktu notarialnego. Po dokonaniu takiego podziału każdy z małżonków zgłosi w oświadczeniu obejmującym jego majątek osobisty rzecz, której stał się jedynym właścicielem oraz - gdy podział nie dotyczył całego majątku – udziały w przedmiocie, który niegdyś wchodził do majątku wspólnego.

Reasumując, jeżeli dokonacie Państwo samej rozdzielności to będziecie Państwo posiadali udziały w każdym przedmiocie należącym niegdyś do majątku wspólnego, jeżeli dokonacie zaś podziału majątku, każde z małżonków będzie posiadało tą rzecz, która przypadnie jej w wyniku podziału.

Jeżeli nie chcecie Państwo dokonywać podziału, a np. każde z Was chce korzystać z określonej nieruchomości, można dla każdej z nieruchomości dokonać podziału umownego do używania (quoad usum), gdzie określicie Państwo, że w przypadku nieruchomości X jeden ze współwłaścicieli korzysta wyłącznie w całości z nieruchomości X, zaś w umowie dotyczącej nieruchomości Y określicie, że drugi z małżonków korzysta wyłącznie z nieruchomości Y. Taka umowa nie będzie jednak miała wpływu na to, co wchodzi w skład majątku każdego z małżonków (dalej będą to udziały w nieruchomościach).

Wracając zaś do kwestii wykazywania składników majątkowych w oświadczeniach. Nie wskazali Państwo, o jakie konkretnie oświadczenia chodzi, stąd udzielona odpowiedź dotyczy kwestii ogólnych. Z reguły w takim oświadczeniu umieszcza się informacje dotyczące majątku odrębnego (osobistego) oraz majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową (taka sytuacja ma miejsce, przykładowo, w oświadczeniach składanych na mocy ustawy o samorządzie gminnym, powiatowym, wojewódzkim, czyli, np. przez radnego, wójta, zastępcę wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, czy te powiatu lub województwa, czy też obowiązane do składania takich oświadczeń na mocy ustawy o pracownikach urzędów państwowych, czy też przez ustawę o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne). Jeżeli zatem ustanie wspólność majątkowa, nie będzie majątku wspólnego. W oświadczeniu natomiast powinno się wykazać, przed podziałem majątku – udziały w poszczególnych przedmiotach, które niegdyś stanowiły majątek wspólny. Po podziale zaś - przedmioty, które w wyniku podziału stały się własnością osoby składającej oświadczenie. Zatem, już samo ustanie wspólności będzie prowadziło do tego, że w oświadczeniu (o ile nie trzeba wykazywać majątku należącego do małżonka), będzie wykazywana tylko część majątku stanowiąca niegdyś majątek wspólny.