Sankcje za nielegalny pobór energii

Odpowiedź prawnika: Sankcje za nielegalny pobór energii

Poza sankcjami karnymi za nielegalny pobór energii energetycznej ustawodawca przewidział sankcje natury cywilnoprawnej, których specyfika polega na trybie ewentualnej egzekucji należności z tego tytułu. Zgodnie bowiem z art. 57 ustawy prawo energetyczne (dalej p.e.). w razie nielegalnego pobierania paliw lub energii, przedsiębiorstwo energetyczne może:

1) pobierać od odbiorcy, a w przypadku, gdy pobór paliw lub energii nastąpił bez zawarcia umowy, może pobierać od osoby lub osób nielegalnie pobierających paliwa lub energię opłatę w wysokości określonej w taryfie, chyba że nielegalne pobieranie paliw lub energii wynikało z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą odbiorca nie ponosi odpowiedzialności albo

2) dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych. Przepis ten daje w praktyce przedsiębiorstwu energetycznemu możliwość dochodzenia roszczeń z tytułu nielegalnego poboru energii na dwóch podstawach, tj. po pierwsze w oparciu o ustaloną przez przedsiębiorcę taryfę, lub w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego traktujące o naprawieniu szkody.

Przepis ten w swoim poprzednim brzmieniu rodził liczne kontrowersje, albowiem dawał on przedsiębiorstwu energetycznemu możliwość bezpośredniego dochodzenia swoich roszczeń w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji na podstawie rachunku wystawionego za nielegalny pobór energii. W orzecznictwie podkreślano, że taka sytuacja nie może mieć miejsca, albowiem rachunek za nielegalny pobór energii nie może stanowić samoistnego tytułu wykonawczego. Ostatecznie spór rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny, który stwierdził, że "art. 57 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625), niewyłączający obowiązku sądowego postępowania rozpoznawczego, przed rozpoczęciem ściągania w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji opłat za nielegalne pobieranie paliw lub energii z sieci, w sprawach sporów między przedsiębiorstwami energetycznymi a odbiorcami o pobieranie tych opłat - jest zgodny z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej"3. Wyrok ten w praktyce oznacza, że jeżeli pomiędzy przedsiębiorstwem energetycznym, a odbiorcą energii wystąpi spór w zakresie jej nielegalnego poboru, pierwszy z tych podmiotów nie może prowadzić egzekucji jedynie na podstawie rachunku za nielegalny pobór energii (faktury, noty obciążeniowej), ale musi przed wszczęciem egzekucji dochodzić zasadności swojego roszczenia w sądzie. Wynika to stąd, że roszczenia tego typu wynikają z zawartej umowy o dostarczenie energii elektrycznej, a zatem nie mogą być dochodzone w trybie przepisów o egzekucji w administracji, lecz w trybie określonym w kodeksie postępowania cywilnego.