Spłata udziału byłego małżonka w majątku wspólnym
Pytanie:
"Sprawa dotyczy podziału majątku wspólnego małżonków, w skład którego wchodzi mieszkanie. Nawet gdyby czas spłaty wynosił 10 lat, to wysokość miesięcznych rat i koszty eksploatacyjne mieszkania będą w przybliżeniu równe (lub nawet wyższe) miesięcznym dochodom byłego małżonka, który obecnie mieszkanie zajmuje. Obecnie nie wyraża on zgody na wspólną sprzedaż mieszkania. Jeśli sąd przyzna mieszkanie właśnie jemu, nakładając obowiązek ratalnej spłaty połowy jego wartości, to i tak będzie on musiał to mieszkanie sprzedać. Wtedy za połowę uzyskanej kwoty będzie mógł kupić mieszkanie tańsze. Drugą połowę tej kwoty, należną drugiemu małżonkowi zachowa jednak do swojej dyspozycji, mając jedynie obowiązek jej ratalnego długoterminowego spłacania (bez odsetek, jeśli się nie mylę). Terminowa lokata bankowa tej kwoty może znacząco \"pracować\" na rzecz spłaty długu. W tej sytuacji, małżonek oczekujący na zwrot pieniędzy, może nie dożyć do jego całkowitej realizacji. Oznacza to znaczne obniżenie realnej wartości jego udziału w mieszkaniu. Ze studiów materiałów \"e-prawnika\" wiem, że możliwe jest hipoteczne ograniczenie w zbywalności udziału w nieruchomości, w którym sprecyzowany jest warunek jej skutecznej sprzedaży, np. osobista zgoda lub osobiste stawiennictwo współwłaściciela konieczne do dokonania sprzedaży czy obowiązek całkowitej spłaty z chwilą sprzedaży. Wynika stąd trzecie pytanie. Czy możliwe jest ustanowienie zastrzeżenia (na hipotece?), że z chwilą sprzedaży mieszkania dokonana ma być jednorazowa spłata całej należności? "
Odpowiedź prawnika: Spłata udziału byłego małżonka w majątku wspólnym
Zgodnie z art. 212 § 3 kodeksu cywilnego, jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.
Za istnieniem takiej potrzeby może przemawiać fakt, iż sąd rozłoży na raty spłatę, a spłatą obciąży osobę, w przypadku której miesięczne wydatki łącznie ze spłatami równoważą się z dochodami. Najbardziej typowym zabezpieczeniem w przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości (tu: podziału majątku wspólnego, w którego skład wchodzi nieruchomość) jest zabezpieczenie w formie hipoteki przymusowej.
To zabezpieczenie powoduje, że w razie zaniechania spłat przez byłą małżonkę, nawet gdyby sprzedała ona mieszkanie innej osobie, będzie Pan mógł dochodzić swych roszczeń również przeciwko nabywcy lokalu w celu zaspokojenia się z nieruchomości; nabywca lokalu będzie bowiem dłużnikiem rzeczowym.
Nie jest natomiast pewne czy sąd przychyliłby się do Pana wniosku o wpisanie zakazu sprzedaży lokalu z takim skutkiem, że sprzedaż powodowałaby natychmiastową wymagalność wszystkich rat. Byłoby to zresztą nie do końca celowe, z uwagi na niskie dochody małżonki. Co do wieku małżonków i okresu rozłożenia na raty, to należy na ten fakt zwrócić uwagę sądu, a sąd powinien uwzględnić to przy ustalaniu rat. Nie jest więc wykluczone, że w takim przypadku sąd jednak postanowi o sprzedaży mieszkania i podziale uzyskanej ze sprzedaży ceny.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?