Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

20.6.2007

Pytanie:

"Na jakich zasadach można otrzymać rozwód kościelny? Moja żona zmarła 10 lat temu. 5 lat temu rodzice martwiąc się o mój stan zdrowia zapoznali mnie z pielęgniarką, która mi sie spodobała i bardzo szybko wprowadziła do mojego domu (mam swoich troje dzieci) ze swoją 10 letnią córeczką, szybko żądając ślubu. Postąpiłem jak chciała chociaż jej nie znałem Okazało się, że jest tak kłótliwa, że obecnie wszyscy uciekamy gdzie popadnie z naszego domu, bo nie możemy tego wytrzymać. ja choruję na serce i wolę siedzieć w pracy bo boję się, że mnie otruje, żeby tylko został jej mój dom. zdarzyło jej się mnie uderzyć, strasznie nas wyzywa i ostentacyjnie co chwilę wzywa policję, aby mnie upokorzyć. skarży się, że ją maltretuję psychicznie, że w domu ma zbyt zimno, że blokuję jej samochód (wcale nim nie jeżdżę, chociaż przecież jest również mój). Myślę, że jest chora psychicznie, ale nie jestem tego w stanie udowodnić. Trwa sprawa rozwodowa, ale boję się, że prędzej mnie wykończy, a potem wygoni z mojego domu moje dzieci. Gdybym tego nie przeżył- nie wierzyłbym, że istnieją takie kobiety. Ludzie mówią mi, ze powinienem starać się również o rozwód kościelny. W jakich przypadkach można go uzyskać?"

Odpowiedź prawnika: Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Prawo kanoniczne nie zna pojęcia rozwodu jako takiego. W sytuacji gdy małżeństwo zostało zawarte ważnie można uzyskać dyspensę od Ojca Świętego. Możliwość ta wchodzi w rachubę, jeżeli nie doszło do chwil intymnych w małżeństwie. Wtedy, małżonkowie mogą starać się o zwolnienie od ważnie zawartego małżeństwa.

Natomiast możliwe są sytuacje, gdy małżeństwo już od samego początku nie było ważnie zawarte ze względu na istnienie przeszkód do zawarcia małżeństwa. W takiej sytuacji można starać się o unieważnienie małżeństwa. Przesłankami unieważnienia małżeństwa może być istnienie przeszkód do zawarcia małżeństwa w chwili zawierania związku. O przeszkody zawarcia małżeństwa przyszli małżonkowie wypytywani są przez księdza jeszcze przed zawarciem małżeństwa. I tak do przeszkód zalicza się:

wiek (gdy małżonkowie są zbyt młodzi)
niemożność dokonania stosunku małżeńskiego uprzednia i trwała
jeżeli nie ustało poprzednie małżeństwo
brak chrztu
bycie osobą duchowną
pokrewieństwo i powinowactwo
uprowadzenie kobiety
zabicie współmałżonka osoby, z którą chce się zawrzeć małżeństwo lub swojego dotychczasowego współmałżonka lub fizyczny i moralny współudział w spowodowaniu śmierci współmałżonka
przeszkoda przyzwoitości publicznej, która powstaje z nieważnego małżeństwa po rozpoczęciu życia wspólnego albo z notorycznego lub publicznego konkubinatu - powoduje zaś nieważność małżeństwa w pierwszym stopniu linii prostej między mężczyzną i krewnymi kobiety i odwrotnie

Aby małżeństwo zostało zawarte ważnie, obydwoje małżonkowie powinni wyrazić zgodę. Brak woli zawarcia małżeństwa i zawarcie go pod naciskiem innych osób może również wpływać na ważność małżeństwa.

Niezdolni do zawarcia małżeństwa są ci, którzy:

są pozbawieni wystarczającego używania rozumu;
mają poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przekazywanych i przyjmowanych;
z przyczyn natury psychicznej nie są zdolni podjąć istotnych obowiązków małżeńskich.

Również błąd co do osoby powoduje nieważność małżeństwa. Błąd co do przymiotu osoby, chociażby był przyczyną zawarcia małżeństwa, nie powoduje nieważności małżeństwa, chyba że przymiot ten był bezpośrednio i zasadniczo zamierzony- wśród takich przymiotów znajdują się, np. zaawansowana skłonność do alkoholu, narkomania, ciąża z inną osobą, czy jakieś poważne obciążenia natury moralnej lub finansowej będące konsekwencją dotychczasowego życia jednej ze stron. Ponadto, kto zawiera małżeństwo, zwiedziony podstępem, dokonanym dla uzyskania zgody małżeńskiej, a dotyczącym jakiegoś przymiotu drugiej strony, który ze swej natury może poważnie zakłócić wspólnotę życia małżeńskiego, zawiera je nieważnie. Nieważne jest małżeństwo zawarte pod przymusem lub pod wpływem ciężkiej bojaźni z zewnątrz, choćby nieumyślnie wywołanej, od której, ażeby się uwolnić, zmuszony jest ktoś wybrać małżeństwo.

Ważność małżeństwa zależy również, oczywiście od zachowania formy kanonicznej małżeństwa.

Chociaż małżeństwo zostało zawarte nieważnie z racji przeszkody lub braku formy, to jednak domniemywa się, że wyrażona zgoda trwa, dopóki nie uzyska się pewności jej odwołania.

Zespół prawników
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Komentarze