Sprzedaż nieruchomości osoby ubezwłasnowolnionej

Odpowiedź prawnika: Sprzedaż nieruchomości osoby ubezwłasnowolnionej

Zgodnie z art. 13 par 1 kodeksu cywilnego: Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

Jeśli występuję jedna z powyższych przesłanek, ale stan zdrowia danej osoby nie uzasadnia całkowitego ubezwłasnowolnienia, choć osoba ta potrzebuje pomocy w prowadzeniu swoich spraw, to zgodnie z art. 16 par. 1 kc możliwe jest częściowe ubezwłasnowolnienie tej osoby.

W przypadku przejawów demencji starczej można mówić o „innego rodzaju zaburzeniach psychicznych" z art. 13. Przy czym spełnienie tej przesłanki ocenia sądu z reguły odwołując się do pomocy biegłego. To czy sąd zdecyduje w tym konkretnym przypadku o ubezwłasnowolnieniu i dalej czy będzie ono całkowite bądź częściowe zależy od oceny sądu okoliczności konkretnej sprawy. W orzecznictwie przyjmuje się jednak, iż ubezwłasnowolnienie może nastąpić jedynie dla dobra osoby ubezwłasnawalnianej, w żadnym wypadku dla dobra jej rodziny i krewnych. W tej konkretnej sprawie należałoby więc wykazać, iż istotnie dla zapewnienia dalszej opieki dla tej osoby konieczne jest jej ubezwłasnowolnienie, a następnie sprzedaż jej domu.

Sprzedaż nieruchomości osoby ubezwłasnowolnionej wymaga zgody sądu

Jeśli nawet sąd orzeknie o ubezwłasnowolnieniu całkowitym bądź częściowy, a następnie ustanowi jedno z dzieci tej osoby jako opiekuna bądź kuratora, to dla zbycia tej nieruchomości będzie potrzebna kolejna zgoda sądu. Wynika to z art. 156 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: Opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego.

Przepis ten stosuje się odpowiednio zarówno do opieki jak i kurateli nad osobą ubezwłasnowolnioną. Za „ważniejszą sprawę" należy na pewno uznać sprzedaż nieruchomości, która zapewne stanowi większość majątku osoby ubezwłasnowolnionej.

Przy wydawaniu powyżej wskazanych orzeczeń sąd bierze pod uwagę jedynie interes osoby ubezwłasnowolnionej, nie zaś jej potencjalnych spadkobierców. Nie ma również przepisów, które wymagały by uzyskanie zgody takiego spadkobiercy na którąkolwiek z powyższych czynności. Testament ma znaczenie dopiero w momencie śmierci tej osoby.

Jeśli sąd w orzeczeniu zezwoliłby na dokonanie takiej czynności, to środki uzyskane ze zbycia tego majątku wejdą w skład majątku osoby ubezwłasnowolnionej, a te które nie zostaną spożytkowane na jej opiekę za jej życia wejdą w skład majątku spadkowego.