Urządzenia na cudzym gruncie

Odpowiedź prawnika: Urządzenia na cudzym gruncie

Z pytania wydaje się jasno wynikać, że firma X naruszyła Pańskie prawo własności. Usytuowanie słupów oraz linii wysokiego napięcia na cudzym gruncie znacząco ogranicza wykonywanie prawa własności przez właściciela. Prawo cywilne przewiduje szereg roszczeń służących ochronie naruszonego prawa własności. Art. 222 par. 2 kodeksu cywilnego stanowi, że przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Głównym zatem uprawnieniem właściciela wynikającym z powołanego przepisu prawa będzie roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem (przez usunięcie wspomnianych wyżej urządzeń z jego nieruchomości) oraz zaniechanie naruszeń. Właścicielowi przysługują również tzw. roszczenia uzupełniające. Na plan pierwszy wysuwa się tutaj roszczenie o zapłatę przez naruszającego wynagrodzenia za tzw. bezumowne korzystanie z rzeczy na podstawie art. 225 kc w związku z art. 224 par. 2 kc. Przepis ten stanowi, że obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze (jakim jest w opisywanej sprawie firma X) względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy (czyli - w myśl art. 224 par. 2 kc - jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył). Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Reasumując, właścicielowi gruntu, na którym przebiegają słupy energetyczne z liniami napięcia może żądać od podmiotu naruszającego jego prawo własności, aby usunął te urządzenia z jego działki albo zapłacił wynagrodzenie za korzystanie z jego działki. Zgodnie z wytycznymi Sądu Najwyższego dla oceny dobrej lub złej wiary znaczenie ma nie wiedza o tym, kto jest właścicielem obciążonej nieruchomości, ale przekonanie naruszającego co do tego, czy przysługuje mu wykonywane prawo. Wydaje się zasadne, aby właściciel zwrócił się do naruszającego jego prawo z oficjalnym pismem, w którym zaproponuje albo zawarcie stosownej umowy dotyczącej korzystania z nieruchomości właściciela (ustanowienia służebności za stosowną odpłatnością), usunięcie słupów, zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z cudzej nieruchomości. Wszystkie wspomniane roszczenia zasługują na uwzględnienie, nie ma bowiem wątpliwości, że doszło do samowolnego naruszenia cudzego prawa własności.