Warunki ustanowienia opieki i kurateli

Odpowiedź prawnika: Warunki ustanowienia opieki i kurateli

Zasadnicza różnica pomiędzy opieką, a kuratelą leży w samych założeniach tych instytucji. Głównym celem opieki jest sprawowanie pieczy nad daną osobą, dbałość o rozwój psychiczny, fizyczny, spełnianie obowiązków wychowawczych. Dodatkowo do obowiązków opiekuna należy także dbałość o majątek osoby, nad którą sprawuje opiekę i ewentualne zarządzanie tym, majątkiem w porozumieniu z sądem. Kuratelę natomiast z zasady powołuje się głównie w celu sprawowania zarządu nad majątkiem, sprawowania dbałości o interesy finansowe osoby, nad którą sprawujemy kuratelę. Tylko w jednym przypadku sąd dodatkowo nakłada na kuratora obowiązek sprawowania pieczy nad osobą, nad którą sprawuje on kuratelę. Mianowicie w przypadku, gdy ustanawia się kuratelę nad osobą częściowo ubezwłasnowolnioną, zazwyczaj sąd nakłada na kuratora obowiązek sprawowania pieczy nad ta osobą. Drugą najważniejszą różnicą pomiędzy opieką, a kuratelą jest fakt, iż dla innych osób powołuje się kuratora, a dla innych opiekuna. Opiekę ustanawia się dla osób ubezwłasnowolnionych całkowicie, a kuratora dla osób ubezwłasnowolnionych częściowo.

Opiekę ustanawia się także dla osoby małoletniej. Natomiast kuratelę ustanawia się dla dziecka poczętego, a jeszcze nie urodzonego (dla strzeżenia przyszłych praw dziecka), dla osoby ułomnej, dla osoby nieobecnej (takiej, której miejsce pobytu nie jest znane lub jest znane, lecz osoba ta znajduje się w warunkach uniemożliwiających jej osobiste prowadzenie jej spraw .

Powołuje się także kuratora zastępującego przedstawiciela ustawowego, kuratora stricte do zarządu majątkiem, kuratora w sprawach o prawa stanu, kuratora procesowego, kuratora osoby prawnej i kuratora spadku. Jak widać więc z wyliczenia, głównym zadaniem kuratora jest dbałość o interesy prawne i finansowe danej osoby, bądź to fizycznej bądź prawnej. I tu kolejna różnica. Opiekę sprawuje się jedynie nad osobami fizycznymi, a kuratelę nad osobami fizycznymi (Jan Kowalski) jak i prawnymi (sp. z o.o.). Opiekunem zazwyczaj zostaje osoba najbliższa np. rodzice. W przypadku, gdy żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska lub nie są oni znani, powołuje się opiekuna, w pierwszej kolejności najbliższego dorosłego członka rodziny, który daje gwarancje należytego sprawowania opieki.

Kuratora można powołać z zewnątrz bez względu na stosunek uczuciowy bądź psychiczny pomiędzy kuratorem, a osobą poddaną kurateli np. kurator spadku. Nie oznacza to jednak, że sądy ustanawiając opiekuna dla np. ubezwłasnowolnionego częściowo nie będą kierowały się w/w względami. Opiekun co do zasady sprawuje swoją funkcje bezpłatnie. Może jedynie domagać się od sądu zasądzenia na jego rzecz stosownego jednorazowego wynagrodzenia za szczególną pracę i nakłady poczynione podczas sprawowania opieki. Kuratorowi natomiast z zasady przysługuje wynagrodzenie, o ile wystąpi on z takim wnioskiem do sądu. Podsumowując jeszcze raz podkreślamy, iż gdy mamy na uwadze sprawowanie pieczy nad osoba małoletnią lub całkowicie ubezwłasnowolnioną, a także sprawowanie pieczy nad jej majątkiem powołuje się opiekuna. Gdy natomiast chodzi nam o zabezpieczenie tylko interesów osób, które z różnych względów nie mogą prowadzić swych spraw, powołuje się kuratora. Kurator zwykle nie zajmuje się sprawowaniem pieczy nad osobą poddaną jego kurateli np. nie wychowuje dziecka (z zastrzeżeniem wyjątku o osobie ubezwłasnowolnionej częściowo).